REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Planowane zmiany w kontroli skarbowej: skutki dla samorządów

Sławomir Liżewski

REKLAMA

REKLAMA

Do Sejmu wpłynął rządowy projekt zmiany przepisów dotyczący m.in. kontroli skarbowej. Niektóre zapisy projektu zmieniają zakres kontroli dokonywanej przez urzędników kontroli skarbowej, co będzie miało wpływ na działalność jednostek samorządu terytorialnego.

Rząd przygotował projekt zmian w ustawie z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (dalej: ustawa o kontroli skarbowej). Rządowy projekt zmian w ustawie o kontroli skarbowej zawarty jest w druku sejmowym nr 1852. Zdaniem projektodawców celem zmian jest m.in. ograniczenie „szarej strefy”, a także ograniczenie marnotrawienia środków pochodzących z Unii Europejskiej (dalej: UE). Proponuje się m.in. rozszerzenie zakresu kontroli środków publicznych i pochodzących z UE.

REKLAMA

Środki samorządowe podlegające kontroli

Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami ustawy o kontroli skarbowej do jej zakresu należy m.in. kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegającymi zwrotowi (art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o kontroli skarbowej)

Kontrola skarbowa nie obejmuje środków własnych samorządów oraz innych środków, które nie podlegają zwrotowi.

Co ma się zmienić

REKLAMA

W art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o kontroli skarbowej proponuje się skreślenie po przecinku zwrotu „podlegającymi zwrotowi”. Oznacza on, że kontrolą skarbową będzie można objąć wszystkie środki publiczne oraz pochodzące z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, niezależnie od tego, czy podlegają zwrotowi, czy też nie.

Czy kontrola skarbowa może dotyczyć budżetów samorządowych? Wydaje się, że nie. Jak więc proponowaną zmianę uzasadniają projektodawcy? W uzasadnieniu do projektu można przeczytać, że: Zmiana brzmienia art. 2 ust. 1 pkt 4 (od redakcji: ustawa o kontroli skarbowej) związana jest z pojawiającymi się wątpliwościami w zakresie interpretacji co do zakresu kontroli skarbowej w przedmiocie środków publicznych. Na podstawie obecnego brzmienia nowelizowanych przepisów pojawiają się interpretacje ograniczające uprawnienia organów kontroli skarbowej wyłącznie do kontroli środków publicznych podlegających zwrotowi. Taka interpretacja przepisów jest niezgodna z ich celem i pozostawia poza zakresem kontroli zdecydowaną większość środków publicznych, w tym np. dotacje udzielane z budżetu państwa. Proponowana nowelizacja (...) ma na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych i doprecyzowanie, iż do zakresu kontroli skarbowej należy kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania wszystkich środków publicznych, niezależnie od tego, czy podlegają one zwrotowi lub mają charakter bezzwrotny. Jednocześnie nowelizacja dostosowuje brzmienie przepisu do definicji środków publicznych, określonej w ustawie (...) o finansach publicznych. W związku z tym, iż ustawa o finansach publicznych do środków publicznych zalicza również środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, nowelizacja przepisu nie spowoduje zmian w zakresie kontroli skarbowej w odniesieniu do środków pochodzących z Unii Europejskiej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

A zatem wspomniane w uzasadnieniu doprecyzowanie tak naprawdę rozszerza zakres kontroli.

Ponadto nawet uznając, że kontroli skarbowej podlega całość środków określonych w ustawie z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, może to być ingerencja w działania samorządów terytorialnych, których samodzielność gwarantują akty prawne odrębne od ustawy o kontroli skarbowej.

Może dojść do ograniczenia samodzielności samorządów

REKLAMA

Przede wszystkim samodzielność jednostek samorządu terytorialnego gwarantuje Konstytucja RP. Według art. 169 ust. 1 Konstytucji RP jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Zapis ten oznacza więc, że co do zasady nie jest możliwa w tym zakresie ingerencja innych organów państwa, w tym m.in. kontroli skarbowej. Zwiększenie zakresu ingerencji administracji rządowej w działalność samorządów lokalnych może bowiem doprowadzić do nadmiernej centralizacji, a nawet podporządkowania władzy lokalnej administracji centralnej.

Należy również pamiętać o innych istotnych regulacjach w tym zakresie. Chociażby o Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego sporządzonej w Strasburgu 15 października 1985 r. (dalej: Europejska Karta Samorządu Terytorialnego).

Zapisy Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego nie dają możliwości kontroli wszystkich środków publicznych wykorzystywanych przez samorządy.

Autorzy projektu zmian w ustawie o kontroli skarbowej twierdzą również, że: Projektowane zmiany dotyczące zakresu kontroli skarbowej mają na celu uniknięcie powielania przez nią podstawowych zadań innych służb lub organów państwowych. Pozwoli to na skoncentrowanie potencjału kontroli skarbowej w obszarze walki z szarą strefą i zwalczania przestępstw skarbowych.

Problem jednak w tym, że przy okazji może dojść do ograniczenia samodzielności samorządów terytorialnych.

Zdaniem projektodawców zmiany nie będą miały bezpośredniego wpływu dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Z pewnością będą miały pewien wpływ na funkcjonowanie tych jednostek, poddając je kontroli w szerszym niż dotąd zakresie.

 

ARTYKUŁ 8 EUROPEJSKIEJ KARTY SAMORZĄDU LOKALNEGO:

1. Wszelka kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być dokonywana wyłącznie w sposób oraz w przypadkach przewidzianych w Konstytucji lub w ustawie.

2. Wszelka kontrola administracyjna działalności społeczności lokalnych powinna w zasadzie mieć na celu jedynie zapewnienie przestrzegania prawa i zasad konstytucyjnych. Kontrola administracyjna może jednakże obejmować kontrolę celowości realizowaną przez organ wyższego szczebla w odniesieniu do zadań, których wykonanie zostało społecznościom lokalnym delegowane.

3. Kontrola administracyjna społeczności lokalnych powinna być sprawowana z zachowaniem proporcji między zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów, które ma on chronić.

Sławomir Liżewski

Podstawy prawne:

• Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. nr 200, poz. 1471)

• Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. (Dz.U. z 1994 r. nr 124, poz. 607)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 19, poz. 100)

• Ustawa z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 8, poz. 65; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 18, poz. 97)

KOMENTARZ

Zakres kontroli skarbowej nie ulegnie zmianie

MAGDALENA KOBOS,

Rzecznik Prasowy Ministerstwa Finansów

– Projektowana zmiana brzmienia art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (dalej: ustawa o kontroli skarbowej) nie spowoduje ograniczenia samodzielności w żadnej ze sfer funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Nowelizacja przepisu nie ma charakteru zmiany merytorycznej. Ma w pierwszej kolejności za zadanie dostosowanie brzmienia przepisu do definicji środków publicznych, określonej w ustawie z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych.

Ponadto nowelizacja ma na celu doprecyzowanie przedmiotowego przepisu, który w obecnym brzmieniu wzbudził w jednostkowych przypadkach wątpliwości, co do zakresu kontroli skarbowej w przedmiocie badania procesów gospodarowania środkami publicznymi. Nowe brzmienie przepisu expressis verbis wskazuje cel tej regulacji i stanowi, że kontroli skarbowej podlega kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania wszystkimi środkami publicznymi. Doprecyzowanie przepisu pozwoli uniknąć prób interpretowania przepisów określających zakres kontroli skarbowej w sposób, który pozbawiałby organy odpowiedzialne za ochronę interesów Skarbu Państwa możliwości weryfikowania prawidłowości gospodarowania zdecydowaną większością środków publicznych.

Wobec powyższego projektowana nowelizacja ustawy o kontroli skarbowej nie wpłynie na dotychczasowy sposób sprawowania władzy publicznej przez jednostki samorządu terytorialnego i ich samodzielność. W szczególności zakres prowadzonych obecnie przez organy kontroli skarbowej kontroli środków publicznych, którymi gospodarują jednostki samorządu terytorialnego, nie ulegnie zmianie.

Nie trzeba powielać zadań RIO

ZYGMUNT FRANKIEWICZ,

Prezydent Gliwic

– W liście skierowanym do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska zwróciłem uwagę na fakt, że proponowany projekt zmiany ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (przyp. red., dalej: ustawa o kontroli skarbowej) w zakresie dotyczącym art. 2 ust. 1 pkt 4 narusza zasadę samodzielności samorządu terytorialnego wynikającą z Konstytucji oraz wiążących Polskę regulacji międzynarodowych. Zgodnie z Europejską Kartą Samorządu Lokalnego, kontrola administracyjna społeczności lokalnych powinna mieć na celu jedynie zapewnienie przestrzegania prawa. Może obejmować kontrolę celowości, ale wyłącznie w odniesieniu do zadań, których wykonanie zostało samorządom delegowane. Organem, który od wielu lat sprawuje w tym zakresie kontrolę nad samorządem, są regionalne izby obrachunkowe (przyp. red.; dalej: RIO). Proponowana zmiana przepisów – jakkolwiek uzasadniana nieco pokrętnie przez stronę rządową koniecznością stworzenia możliwości kontroli dotacji udzielonych z budżetu państwa – de facto spowoduje powołanie konkurencyjnego w stosunku do RIO organu kontroli z dodatkowym uprawnieniem w zakresie kontroli celowości wykorzystania środków własnych i z subwencji. Zaproponowałem więc Premierowi, by dokonując zmian w ustawie o kontroli skarbowej, wyraźnie wykluczyć w tym zakresie ingerencję urzędów kontroli skarbowej w sprawy, które powinny być rozstrzygane i kontrolowane wewnątrz wspólnoty samorządowej.

Odpowiedź podpisana przez p.o. Dyrektora Departamentu Kontroli Skarbowej mnie zmartwiła. Zdaniem Ministerstwa Finansów badanie celowości i zgodności z prawem gospodarowania przez jednostki samorządu terytorialnego środkami publicznymi (wszystkimi, w tym własnymi) nie godzi w niezależność tych jednostek. Z przykrością zauważam więc, że ustawodawca zamierza usankcjonować ingerencję organów kontroli państwowej w działalność samorządu. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do sytuacji, w której organ administracji rządowej będzie przesądzał o tym, że remont ulicy A był celowy, a ulicy B już nie! A może chodzi o skuteczne narzędzie oddziaływania na „niepokorne” samorządy?

Notowała Wioletta Kępka

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce, Wrocław i Jarocin już to zrobiły ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc, Jarocina i Wrocławia pokazują, że tak.

REKLAMA

EU Navigate. Program wsparcia dla osób starszych z chorobą nowotworową

Zapraszamy do udziału w projekcie EU NAVIGATE prowadzonym przez Pracownię Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum działającą pod kierunkiem pani profesor Katarzyny Szczerbińskiej.

Co z telefonami komórkowymi w szkołach? MEN odpowiada na ważne pytania

„W 2025 r. minister edukacji planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych.” - zapowiedziała wiceministra Katarzyna Lubnauer w odpowiedzi na interpelację poselską.

W styczniu lekarze zdiagnozowali ok. 300 tys. zachorowań na grypę. W tym sezonie zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób

GIS poinformował, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 w związku z powikłaniami grypy zmarło prawie tysiąc osób. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciw zaszczepiło się w tym sezonie niespełna 1,7 mln osób. Zapasy szczepionek są, brak tylko chętnych do szczepień.

Usługi sąsiedzkie, teleopieka dla seniorów. Do 7 lutego 2025 r. gminy mogą składać wnioski o dofinansowania

Teleopieka dla seniorów. Gminy mogą składać wnioski o dofinansowania. Kto będzie mógł skorzystać z usług sąsiedzkich, w tym m.in. z dostępu do tzw. „opieki na odległość”? Ile wynosi dofinansowanie w ramach rządowego programu "Korpus Wsparcia Seniorów" na 2025 r.?

REKLAMA

Ile wynosi liczba ludności Polski na koniec 2024 roku? [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny podał wstępne szacunkowe dane dotyczące liczby ludności w Polsce na koniec 2024 r. Jest spadek.

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

REKLAMA