Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Whistleblowing – co z ustawą?

Paweł Bronisław Ludwiczak
Radca prawny, specjalizujący się w tematach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców, prawem korporacyjnym, zamówieniami in house, publicznym transportem zbiorowym i Compliance.
Whistleblowing – co z ustawą?
Whistleblowing – co z ustawą?
Whistleblowing – co z ustawą? Czego nie wiemy o ustawie wdrażającej dyrektywę o sygnalistach? Czy warto na nią czekać?

Zostały mniej niż trzy miesiące dni do wdrożenia systemów dla sygnalistów przez podmioty prawne w sektorze publicznym, a więc i jednostek samorządu terytorialnego oraz podmioty w sektorze prywatnym. Do dnia dzisiejszego, pomimo upływu blisko 22 miesięcy od dnia publikacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, nie pojawił się nawet projekt ustawy implementującego ww. Dyrektywę do polskiego porządku prawnego. Scenariusz, że w dniu 17 grudnia br. Dyrektywa nie zostanie implementowana lub, że pojawi się ona w ostatnim momencie z bardzo krótkim vacatio legis jest coraz bardziej prawdopodobny. Szansa na spokojne przyjęcie ustawy z szerokimi konsultacjami i odpowiednim vacatio legis została już zmarnowana.

Czego nie wiemy o ustawie wdrażającej o sygnalistach?

Po pierwsze nie wiemy, czy ustawa będzie wymagała wdrożenia choćby jednego anonimowego systemu dla zgłaszania naruszeń tak jak jest w tych polskich przepisach, np. AML, które wymagają wdrożenia systemów dla sygnalistów, czy tez jak dyrektywa będzie tylko wymagać by systemy zapewniały tylko poufność. A jeżeli będzie wymagała anonimowych kanałów dla sygnalistów to czy dla wszystkich.

Czy ustawa powinna wymagać choćby jednego anonimowego kanału dla sygnalistów i czy dla wszystkich?

Anonimowe kanały mają swoje plusy i minusy. Osobiście uważa, że co najmniej jeden kanał powinien być anonimowy. Natomiast powoli skłaniam się do idei, że anonimowy powinien być dla pracowników, natomiast dla kontrahentów, kandydatów do pracy itp. powinien być osobny kanał zapewniający tylko poufność. Natomiast najpewniej ustawa, jeżeli będzie wymagać anonimowego kanału do zgłoszeń, to nie będzie w tym zakresie przewidywać wyłączeń podmiotowych.

Chciałbym przy okazji zauważyć dwie rzeczy:

1) email to nie jest anonimowy kanał. Choć ktoś kto ma wiedzę informatyczną może zgłosić anonimowo z niego naruszenie,

2) nie wierzę w anonimowe kanały pisane samodzielnie przez organizację.

Czego ponadto nie wiemy o ustawie wdrażającej o sygnalistach?

Po drugie nie wiemy, czy ustawa będzie dotyczyła tylko zgłoszeń o naruszeniach w zakresach wymienionym enumeratywnie w Dyrektywie czy wszystkich zgłoszeń. Mam nadzieję, że ustawa:

  1. ustanowi ochronę dla wszystkich demaskatorów (inaczej sygnalistów) niezależnie czego będzie dotyczyło zgłoszenie,
  2. każe wyjaśniać wszystkie zgłoszenia o naruszeniach.

Temat jest nowy. Trudno już będzie wytłumaczyć ludziom, że sygnalista to bohater i powinni zgłaszać uzasadnione podejrzenia o naruszeniach. Jeżeli podzielimy na sygnalistów, na tych co będą podlegać ochronie i na tych co nie w zależności jakich przepisów dotyczy zgłoszenia to ludzie tego nie zrozumieją.

Po trzecie nie wiemy jakie sankcje będą:

  1. za działania odwetowe wobec sygnalistów,
  2. za świadome fałszywe powiadomienia,
  3. za brak lub pozorność systemów dla sygnalistów.

Przy czym chciałbym podkreślić, że systemy dla sygnalistów powinny być wdrażane i utrzymywane nie dla tego bo będzie za to grozić kara, tylko po to by tworzyć bezpieczniejsze i bardziej etyczne organizacje.

Po czwarte nie wiemy czy ustawodawca skorzysta z możliwości i zwolni z obowiązku wdrażania systemów dla sygnalistów małych i mikro przedsiębiorców oraz gminy mające mniej niż 10000 mieszkańców.

Po piąte nie wiemy czy będą jakieś wymogi dla grup kapitałowych oraz większych podmiotów sektora publicznego (np. czy ma być jeden system dla Miast, czy osobne systemy dla jej jednostek).

Poza tym raczej nie ma raczej jakiś bardzo istotnych rzeczy, nad którymi eksperci by się zastanawiali. Oczywiście są liczne inne kwestie, np. czy płacić sygnalistom.

Czy to czego nie wiemy o ustawie uniemożliwia wdrażanie systemów dla sygnalistach?

Moim zdaniem nie. Osobiście uważam, że jeżeli ktoś zaprojektuje i wdroży system spełniający wymogi dyrektywy o sygnalistach oraz będzie posiadła choć jeden anonimowy kanał, to po wejście w życie ustawy nie będzie musiał nic zmieniać lub będzie musiał tylko dokonać drobnych zmian. A to spokojne zaprojektowanie i wdrożenie systemu a potem dokonanie drobnych poprawek jest zawsze tańsze i bardziej efektywne oraz skuteczne niż wdrażanie systemów na ostatnią chwilę gdy brakuje czasu.

Co brak ustawy wdrażającej Dyrektywę dla sygnalistów będzie oznaczał dla podmiotów z sektora publicznego i prywatnego, które powinny wdrożyć system?

Obecnie brak ustawy często służy jako wymówka by nie wdrażać systemów dla sygnalistów. Część ekspertów twierdzi, że póki nie ma ustawy to podmioty z sektora publicznego lub sektora prywatnego (z wyjątkami m.in. z prawa bankowego czy AML) nie mają obowiązku wdrażać systemów dla sygnalistów.

Osobiście uważam, że w przypadku podmiotów z sektora publicznego, obowiązek wdrażania systemów dla demaskatorów wynika z kontroli zarządczej, a w przypadku podmiotów z sektora prywatnego z należytej staranności. W jednym i drugim przypadku, na najwyższym kierownictwie wisi miecz Damoklesa, czyli ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej lub cywilnej za brak takich systemów lub ich pozorność.

Co brak ustawy wdrażającej Dyrektywę dla sygnalistów będzie oznaczał dla sygnalistów?

Brak ustawy powoduje, że sygnaliści nie będą mieli tak silnej ochrony przed działaniami odwetowymi jak powinni. Unijne dyrektywy są wdrażane do porządku prawnego przez ustawy. Ale Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że obywatel może się powołać bezpośrednio na przepisy dyrektywy, gdy termin do ich implementacji minął. Osobiście uważam, że w przypadku braku ustawy, po dniu 17 grudnia br., sygnalista będzie mógł dochodzić ochrony przed działaniami odwetowymi powołując się bezpośrednio na Dyrektywę. Patrząc na praktykę sądową (choćby Sądu Najwyższego) oraz słysząc wypowiedzi choćby niektórych sędziów uważam, że sygnaliści będą mieli o wiele większe szansę uzyskać ochronę w sądzie przed działaniami odwetowymi niż dziś. Ale jaka będzie praktyka tego nie wie nikt.

Reasumując, radzę wdrażać systemy nie czekając na ustawę. I mam nadzieję, że niezależnie od działań naszego ustawodawcy, sygnaliści będą od tego roku lepiej chronieni przed działaniami odwetowymi.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Pierwszy stały garnizon US Army w Polsce od 21 marca 2023 r. "Camp Kościuszko"

    We wtorek 21 marca 2023 r. w poznańskim "Camp Kościuszko" odbędzie się uroczystość przekształcenia Regionalnej Grupy Wsparcia w Garnizon Sił Zbrojnych US Army w Polsce. Jak podkreśla Ministerstwo Obrony Narodowej, będzie to pierwszy stały garnizon wojsk amerykańskich w Polsce. 

    Nowe świadczenie wspierające 3176,88 zł dla niepełnosprawnych. Trzeba zrezygnować z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego

    Od 1 stycznia 2024 r. osoba niepełnosprawna może otrzymać świadczenie wspierające w kwocie dwa razy większej niż renta socjalna.  Na dziś jest to 3176,88 zł brutto. Skorzystanie z niego wymaga jednak rezygnacji z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego.

    Jak rozliczyć składkę zdrowotną za 2022 r. w ZUS RCA [nowy wzór od 1 maja 2023 r.]

    W 2023 r. po raz pierwszy masz obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r. Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku

    Jak często Polacy myją zęby? Sytuacja nie wygląda najlepiej

    Jak często Polacy myją zęby?  Z najnowszego badania opinii społecznej wynika, że blisko 60% Polaków myje zęby dwa razy dziennie, a niecałe 20% robi to tylko raz. Z kolei ponad 11% ankietowanych sięga po szczoteczkę trzy razy w ciągu dnia, a niespełna 3% – częściej. Tylko nieco ponad 2% czyści zęby po każdym posiłku. Sondaż pokazuje też, że blisko 3% ankietowanych nie szczotkuje ich codziennie. Brakuje polityki profilaktycznej. 

    Co to jest wyspa ciepła w miastach? [wywiad]

    W miastach powstają tzw. wyspy ciepła, które - w połączeniu z falami upałów - dla wielu mogą być niebezpieczne. Aby sprawdzić, jak zmiany klimatu wpływają na miasta, Polska Agencja Kosmiczna zleciła wykonanie analizy wysp ciepła dla pięciu dużych polskich miast - mówi Jolanta Orlińska z POLSA.

    Nowy wzór ZUS DRA w PDF dla rozliczenia składki zdrowotnej od 1 maja 2023 r. [zasady ogólne, ryczałt, podatek liniowy]

    Do rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 r. wypełnia się blok XII nowego wzoru ZUS DRA. Formularz jest już opublikowany, ale obowiązuje od 1 maja 2023 r.

    ZUS ZSWA do 31 marca 2023 r. Poradnik ZUS [PDF do ściągnięcia]

    31 marca 2023 r. upływa termin na złożenie dokumentu ZUS ZSWA – Zgłoszenie / korekta danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za 2022 rok.

    Nowelizacja Kodeksu wyborczego - Dz.U. poz. 497 [Centralny Rejestr Wyborców]

    Bezpłatne przewozy dla wyborców w gminach bez publicznego transportu, powstanie Centralnego Rejestru Wyborców, zmiany w zasadach nagrywania prac obwodowej komisji wyborczej.

    Skierowanie do sanatorium w formie elektronicznej od 17 marca 2023 r.

    Od piątku, 17 marca, działa e-skierowanie do sanatorium. Przyszły kuracjusz będzie mógł śledzić na Internetowym Koncie Pacjenta, na jakim etapie przetwarzania jest jego e-skierowanie - informuje Centrum e-Zdrowia

    Darowizna na krwiodawstwo

    Honorowy dawca krwi może skorzystać z ulgi w zeznaniu rocznym za 2022 r. Limit darowizn wynosi 6% dochodu/przychodu.

    MRiPS: 3176,88 zł świadczenia wspierającego dla osób niepełnosprawnych. Potrzebne orzeczenie od wojewódzkiego zespołu orzeczniczego

    Od 1 stycznia 2024 r. rząd wprowadzi nowy system pomocy osobom niepełnosprawnym. Będą trzy poziomy wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Na najwyższym osoba niepełnosprawna otrzyma dwukrotność obecnej renty socjalnej, czyli 3176,88 zł brutto.

    Tabletka, kapsułka, czopek, globulka, syrop, zawiesina. Dlaczego lekarstwa mają różną postać?

    Z jakiego powodu lekarstwo jest produkowane w formie tabletki, kapsułki, czopka, syropu? Wyjaśniają to farmaceuci z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w opublikowanym na YouToube filmie "Tabletka tabletce nierówna - czyli o nowoczesnych postaciach leku". 

    Zmiany w umundurowaniu policjantów w 2023 r. Nowy rodzaj spodni ochronnych. Normy dla ubioru ćwiczebnego

    Zostaną wprowadzone spodnie ochronne, które wraz z kurtką ochronną będą stanowiły ubiór przeznaczony dla policjantów oddziałów prewencji Policji i samodzielnych pododdziałów prewencji Policji.

    Egzamin ósmoklasisty z języka obcego [2023 r. i 2024 r., wymogi, podstawa programowa, rozporządzenie]
    Lektury obowiązkowe na egzaminie ósmoklasisty w 2023 r. i 2024 r.

    Lektury obowiązkowe na egzaminie ósmoklasisty w 2023 r.

    Egzamin ósmoklasisty z matematyki [wymogi, rozporządzenie]

    Jakie są wymagania dla egzaminu ósmoklasisty z matematyki w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024?

    Nowe zasady wypłaty ekwiwalentu dla strażaków OSP [Nowelizacja, zmiany]

    Do Sejmu trafił projekt nowelizacji ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany dotyczą m.in. możliwości wypłacania ekwiwalentu kandydatom na strażaków OSP uczestniczącym w szkoleniu podstawowym. Będą też nowe zasady naliczania ekwiwalentu za udział w akcji ratowniczej.

    P. Czarnek: Chcesz być lekarzem? Idź na studia. Będą miejsca. Potrzebujemy 60 000 lekarzy

    Min. Czarnek: zwiększamy liczbę osób studiujących na kierunku lekarskim.

    Minister P. Czarnek do rodziców: nie dezerterujcie z waszych obowiązków wychowawczych [wywiad]

    Dzieci rodzą się w rodzinie i ich kondycja - również moralna - zależy od kondycji moralnej rodziny – powiedział PAP szef MEiN Przemysław Czarnek odnosząc się do ostatnich przypadków agresji młodych ludzi wobec rówieśników. I zaapelował: nie możemy dezerterować z naszych obowiązków wychowawczych.

    Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego [wymogi, lektury, rozporządzenie]

    Jakie są wymagania dla egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024?

    OpenAI: nowy GPT-4 zda egzamin prawniczy. Czy za 10 lat zastąpi prawnika, księgową, programistę, dziennikarza?

    Firma OpenAI zaprezentowała najnowszą wersję swojego modelu sztucznej inteligencji, GPT-4. Model językowy ma być m.in. zdolny do zdania egzaminu prawniczego z bardzo dobrym wynikiem i udzielać bardziej poprawnych odpowiedzi niż jego poprzednie wersje, takie jak GPT-3 i ChatGPT. Microsoft poinformował, że na nowym systemie oparł swoją wyszukiwarkę Bing.

    Ustawa o Planie Strategicznym dla WPR na lata 2023-2027 już obowiązuje

    Ustawa o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 obowiązuje od 15 marca. Regulacja stwarza ramy prawne dla realizacji unijnej polityki rolnej w naszym kraju.

    Rusza przyjmowanie wniosków o dopłaty bezpośrednie. Wnioski można składać tylko w formie elektronicznej

    Wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych w ramach II filara Wspólnej Polityki Rolnej za 2023 r. można składać już od 15 marca. Jest to pierwszy nabór wniosków w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

    Wszystkie umowy zlecenia oskładkowane w I kwartale 2024 r.? Umowy o dzieło bez ZUS [NEWS DGP]

    Umowy zlecenia zostaną oskładkowane w całości od przyszłego roku - takie zobowiązanie wynika z najnowszego Krajowego Planu Reform na lata 2023/2024. Dokument trafił do konsultacji. 

    Światowy Dzień Recyklingu. Marnujemy co najmniej 90% wszystkich wydobywanych surowców

    Światowy Dzień Recyklingu. Zaledwie 10% odpadów z tworzyw sztucznych jest poddanych realnemu recyklingowi w Polsce – wynika z dochodzenia przeprowadzonego przez Plastics Review w 2021 r. Konsumenci w kraju nad Wisłą chcą, by kupowane przez nich produkty powstawały z materiałów z recyklingu, co obrazują wyniki raportu Circular Voice. Niestety obecnie zaledwie 8,6% z tego, co zostaje wyprodukowane, jest przetwarzane i ponownie wykorzystywane – oznacza to, że marnujemy co najmniej 90% wszystkich wydobywanych surowców, co potwierdzają wyniki analizy Stena Recycling.