Kiedy rodzice muszą oddać świadczenia 500 plus i 800+? Wyrok NSA z 24 sierpnia 2023 r. (I OSK 1349/210)

Tak wynika z wyroku NSA z z 24 sierpnia 2023 r. (I OSK 1349/210).

500 plus albo 800 plus tylko, gdy rodzic mieszka z dzieckiem

Zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy świadczeniewychowawcze przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, chyba że w stosunku do dziecka została orzeczona opieka naprzemienna. NSA wskazał, że z analizy przywołanego przepisu wynika wprost, że okolicznością umożliwiającą przyznanie świadczenia wychowawczego jest wspólne zamieszkiwanie z dzieckiem, a nie przysługiwanie władzy rodzicielskiej. Zamieszkiwanie zatem dziecka z drugim z rodziców wyklucza możliwość przyznania świadczenia wychowawczego temu z rodziców, z którym dziecko nie zamieszkuje.

Co oznacza wyprowadzka dziecka?

W konsekwencji powyższego należy uznać, że na skutek opuszczenia lokalu przez dziecko, na które przyznano świadczenie, ziściły się przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji w sprawie przyznania świadczenia, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o pomocy. NSA zauważył przy tym, że organy administracji publicznej nie są uprawnione do dokonania oceny czy przerwanie wspólnego zamieszkiwania rodzica i dziecka nastąpiło na skutek działań, które mogą zostać uznane za bezprawne. To powoduje, że sąd administracyjny badający prawidłowość działania organów administracji nie jest uprawniony do kontroli stosunków pomiędzy rodzicami i ich małoletnimi dziećmi.

Okoliczności faktyczne i prawne sprawy przedstawiają się w sposób następujący

Żona złożyła oświadczenie, iż rozstała się z mężem i zamieszkuje wraz z dziećmi pod osobnym adresem. Żona oświadczyła też, że mąż "nie daje na utrzymanie dzieci", a ona utrzymuje je sama. Mąż oświadczył, że pieniądze z 500 plus odkłada na przyszłość córki, co może udowodnić. W jego ocenie żona marnotrawiłaby te pieniądze. Skarżący dodał też że wcześniejsze wakacje, atrakcje, zabawki i ubiór dla dzieci sponsorował on. Dalej dodał, że to, że dzieci mają z nim utrudniony kontakt i prawie go nie widują jest bezprawne.

Przeprowadzono wywiad środowiskowy - mąż wskazał, że jego córka zamieszkuje z matką. W toku jest sprawa rozwodowa, a córka J. nie ma żadnego kontaktu z ojcem.

Wójt Gminy C. postanowił uchylić mężowi prawo do świadczenia wychowawczego. W uzasadnieniu decyzji wskazane zostało, że w dniu [...] listopada 2019 r. małżonka wnioskodawcy - K. P. - złożyła oświadczenie, że rozstała się z mężem i wraz z dziećmi zmieniła miejsce zamieszkania. Sprawa trafiła do SKO, WSA I NSA.