Czy nauczycielowi zatrudnionemu na zastępstwo przysługuje prawo do świadczenia urlopowego

Każdy nauczyciel zatrudniony w szkole/placówce oświatowej, nawet na podstawie umowy na czas określony na zastępstwo nieobecnego nauczyciela, ma prawo do otrzymania świadczenia urlopowego.

UZASADNIENIE

Zasadą jest, że z nauczycielem zawiera się umowę o pracę na czas nieokreślony. Przepisy Karty Nauczyciela dopuszczają w niektórych sytuacjach możliwość nawiązania stosunku pracy z nauczycielami kontraktowymi, mianowanymi i dyplomowanymi na podstawie umowy o pracę na czas określony, ale tylko w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela.

PRZYKŁAD

Pracodawca, który zatrudni nauczyciela na podstawie umowy na czas określony, mimo że takie przesłanki nie zaistniały, musi pamiętać, że zawarcie trzeciej umowy o pracę na czas określony oznacza zawarcie umowy na czas nieokreślony (art. 25¹ Kodeksu pracy). Jednak przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie może przekraczać jednego miesiąca.

W pewnych sytuacjach istnieje możliwość nawiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze zajęć. Może to jednak nastąpić wyłącznie wówczas, gdy z przyczyn organizacyjnych nie ma możliwości zatrudnienia tych nauczycieli w pełnym wymiarze zajęć.

PRZYKŁAD

W 3-letnim liceum ogólnokształcącym są prowadzone zajęcia z języka włoskiego. Nauczyciel tego języka ma w planie zajęć przydzielone po 4 godziny języka w 3 klasach. Dlatego dyrektor mógł zawrzeć z nauczycielem mianowanym umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 12/18 etatu.

Obok wynagrodzenia, dodatków funkcyjnego, motywacyjnego, stażowego czy dodatków socjalnych jednym ze świadczeń przysługujących nauczycielom pozostającym w zatrudnieniu jest świadczenie urlopowe. Świadczenie to przysługuje wyłącznie nauczycielom czynnym, co oznacza, że do świadczenia urlopowego nie są uprawnieni nauczyciele – emeryci, którzy nie świadczą pracy.

Dyrektorzy szkół, placówek oświatowych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego uznają, niezgodnie z obowiązującym prawem, że do świadczenia urlopowego nie mają prawa pracujący nauczyciele emeryci czy nauczyciele zatrudnieni na zastępstwo nieobecnego nauczyciela.

PRZYKŁAD

Do świadczenia urlopowego są również uprawnieni nauczyciele pozostający w zatrudnieniu, a korzystający z urlopu dla poratowania zdrowia, jak też przebywający w stanie nieczynnym. Natomiast nie mają takiego prawa nauczyciele, którzy korzystają z urlopu bezpłatnego, gdyż w okresie tego urlopu zarówno prawa, jak i obowiązki pracownika są zawieszone.

Świadczenie urlopowe jest wypłacane ze środków funduszu socjalnego, który jest tworzony w szkołach/przedszkolach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Wysokość świadczenia urlopowego odpowiada 37,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które w 2009 r. wynosi 1000,04 zł. Wypłata tego świadczenia nie jest uzależniona od kryterium socjalnego, czyli sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej, lecz od zatrudnienia w szkole/placówce oświatowej w charakterze nauczyciela. Świadczenie to jest wypłacane nauczycielom do końca sierpnia każdego roku, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym, który rozpoczyna się 1 września i kończy 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego.

PRZYKŁAD

Praca w godzinach ponadwymiarowych oraz w ramach podwyższonego pensum nie uprawnia nauczyciela do zwiększenia wysokości przysługującego mu świadczenia urlopowego. Obliczając wysokość tego świadczenia należy brać pod uwagę wyłącznie wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę lub w akcie mianowania.

Świadczenie urlopowe wypłacane ze środków funduszu socjalnego jest zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Świadczenie urlopowe, w przeciwieństwie do innych świadczeń socjalnych, ma charakter roszczeniowy. Oznacza to, że w przypadku niewypłacenia świadczenia urlopowego nauczyciel może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

PRZYKŁAD

• art. 53 Karty Nauczyciela,

• art. 5 ust. 1–4 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335),

• art. 25¹ Kodeksu pracy.

Joanna Skrobisz

radca prawny