Kto jest podatnikiem podatku od środków transportowych po przewłaszczeniu pojazdu?

Przedmiotem przewłaszczenia najczęściej są pojazdy mechaniczne kredytobiorców, w tym pojazdy opodatkowane podatkiem od środków transportowych. W konsekwencji zawarcia stosownej umowy nowym właścicielem pojazdu staje się kredytodawca.

Istota umowy przewłaszczenia sprowadza się do tego, że nie chodzi o trwałe wyzbycie się przedmiotu własności na rzecz nabywcy, ale udzielenie mu zabezpieczenia, gwarancji prawidłowego wykonania innej umowy, to jest umowy kredytu czy pożyczki. Przejście prawa własności ma zatem charakter czasowy - do momentu całkowitej spłaty kredytu, a pojazd najczęściej pozostaje we władaniu kredytobiorcy.

W takiej sytuacji banki często w umowach przewłaszczenia zamieszczają zapis, zgodnie z którym to przewłaszczający ponosi koszty utrzymania, ubezpieczenia rzeczy, a także kary, grzywny, mandaty wynikające z niewłaściwego i niezgodnego z prawem używania rzeczy oraz wreszcie podatki, inne koszty i opłaty wynikające z przepisów prawa.

Taka sytuacja może stanowić dla urzędników źródło wielu wątpliwości. Przede wszystkim dotyczą one tego, jaka jest skuteczność prawna takiego zapisu względem podatku od środków transportowych i kogo tak naprawdę organ powinien wskazać jako podmiot, na którym spoczywa obowiązek podatkowy w tym podatku?

Na kim ciąży obowiązek podatkowy

W omawianej sytuacji przede wszystkim należy zwrócić uwagę na wykładnię treści art. 9 ustawy z 12 stycznia 1991 r.  o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z pózn. zm.) Zgodnie z nim obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych.  W przypadku zmiany właściciela środka transportowego zarejestrowanego, obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności.

Z powyższego wynika, że to bank jest podatnikiem podatku od środków transportowych, ilekroć, nawet czasowo - na skutek zawarcia umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności z tytułu kredytu czy pożyczki, staje się właścicielem środków transportowych, które są opodatkowane w świetle przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Te środki to przede wszystkim samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton oraz o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton. Inne środki transportowe wymienione przez ustawodawcę to ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton, jak również równej lub wyższej niż 12 ton.