Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przepadek korzyści pochodzącej z przestępstwa skarbowego


Przepadek korzyści majątkowej to środek karny stosowany wobec sprawcy przestępstwa skarbowego. Jest on orzekany obligatoryjnie, jeśli sprawca przestępstwa skarbowego osiągnął z jego popełnienia, chociażby tylko pośrednio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów. Jeśli orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niemożliwe, orzeka się środek karny w postaci ściągnięcia jej równowartości pieniężnej.

Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub ściągnięcie jej równowartości pieniężnej przechodzi na własność Skarbu Państwa z reguły z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego.

Przesłanki przepadku korzyści majątkowej

O przepadku korzyści majątkowej sąd orzeka wówczas, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki pozytywne:

1)    sprawca został skazany za przestępstwo skarbowe,

2)    sprawca popełniając przestępstwo skarbowe osiągnął korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów,

a jednocześnie nie jest spełniona przesłanka negatywna: korzyść majątkowa nie podlega zwrotowi innemu uprawnionemu podmiotowi. W tym ostatnim przypadku nie orzeka się bowiem przepadku korzyści majątkowej, lecz po prostu korzyść tę sąd zwraca ustalonemu uprawnionemu podmiotowi.  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Orzeczenie przepadku korzyści majątkowej następuje w wyroku skazującym – w tym samym, w którym sąd stwierdza, że sprawca popełnił przestępstwo skarbowe.

W razie stwierdzenia, że sprawca popełnił jedynie wykroczenie skarbowe, orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niedopuszczalne. W przypadku wykroczeń skarbowych sąd tytułem środka karnego może bowiem, oprócz dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, orzekać wyłącznie: przepadek przedmiotów i ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.

Przepadek korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa skarbowego jest orzekany wtedy tylko, gdy ta korzyść nie podlega przepadkowi przedmiotów o którym mowa w art.29 p.1 i 4 k.k.s. Zgodnie z tymi przepisami, przepadek przedmiotów obejmuje:

1) przedmioty pochodzące bezpośrednio z przestępstwa skarbowego oraz

2) przedmioty, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.

Korzyścią majątkową jest natomiast każde przysporzenie majątku albo uniknięcie w nim strat (por.: uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1980 r. VII KZP 41/78, OSNKW 3/1980, poz.24). Jest więc oczywiste, że nie zawsze korzyść majątkowa pochodząca z przestępstwa skarbowego, o którą wzbogacił swój majątek sprawca, pochodzić musi bezpośrednio z tegoż przestępstwa skarbowego albo ograniczać się do posiadania rzeczy, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.

Nietrudno sobie wyobrazić sytuację, w której sprawca przestępstwa skarbowego prowadzący działalność gospodarczą, w pewnym okresie czasu po popełnieniu tegoż przestępstwa nie tylko upłynnia np. pieniądze uzyskane z jego popełnienia, ale nadto lokuje środki pozyskane w przestępczy sposób w różnego rodzaju inwestycje pomnażając swój majątek, co bez popełnienia przestępstwa skarbowego byłoby niemożliwe. Jeżeli sąd dokona ustaleń, że tak rzeczywiście było, to ma obowiązek wyodrębnić tę część majątku sprawcy przestępstwa skarbowego, która stanowi korzyść majątkową osiągniętą z przestępstwa skarbowego, która nie podlega przepadkowi przedmiotów i orzec o przepadku tejże korzyści majątkowej. Jeżeli zaś tak wyodrębniona część korzyści stanowi przedmiot współwłasności sprawcy z innym podmiotem, to sąd ma obowiązek ustalić wielkość udziału należącego do sprawcy i orzec przepadek tego udziału.

Ściągnięcie równowartości pieniężnej korzyści majątkowej

Ściągnięcie równowartości pieniężnej korzyści majątkowej to odrębny środek karny orzekany wówczas, gdy orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niemożliwe. Rzecz jasna, środek ten też może być orzeczony wyłącznie w stosunku do sprawcy przestępstwa skarbowego.

Niemożność ściągnięcia równowartości pieniężnej korzyści majątkowej może być zależna lub niezależna od sprawcy, a więc np. może wynikać z ukrycia korzyści przez sprawcę albo z powodu ich utraty wskutek klęski żywiołowej lub kradzieży. W każdym z tych przypadków sąd orzeknie względem sprawcy przestępstwa skarbowego środek karny w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej korzyści majątkowej w miejsce przepadku tej korzyści.

Podobnie jak w przypadku przepadku korzyści majątkowej, jeżeli ustalono, że korzyść majątkowa pochodząca z przestępstwa skarbowego, której przepadku nie można orzec, stanowi przedmiot współwłasności sprawcy i innego podmiotu, sąd ma obowiązek ustalić wielkość udziału należącego do sprawcy i orzec ściągnięcie równowartości tego udziału.

Jeżeli sprawca popełnił kilka przestępstw skarbowych i tylko w stosunku do części z nich możliwe jest orzeczenie przepadku korzyści majątkowej, a w stosunku do części nie jest to możliwe, to wówczas sąd orzeknie tam, gdzie to możliwe przepadek korzyści majątkowej, a w pozostałych przypadkach ściągnięcie równowartości przepadku korzyści majątkowej. W każdym punkcie wyroku, w którym sąd orzekł środek karny (przepadek korzyści majątkowej lub ściągnięcie jej równowartości) ma on obowiązek wskazać za które konkretnie przestępstwo skarbowe dany środek karny orzekł.

Domniemanie pochodzenia korzyści majątkowej z przestępstwa

Zgodnie z art.33 §2 k.k.s. w razie skazania za przestępstwo skarbowe, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową dużej wartości, uważa się, że mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia przestępstwa skarbowego, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny. Wskazany przepis przyjmuje domniemanie prawne pochodzenia określonych w nim korzyści z popełnionego przestępstwa skarbowego, przerzucając na sprawcę obowiązek wykazania, że korzyści te nie pochodzą chociażby pośrednio z popełnienia przypisanego mu przestępstwa skarbowego. Jeżeli sprawca nie potrafi przed sądem domniemania tego wzruszyć, musi liczyć się z tym, że sąd orzeknie przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa skarbowego i skutkiem tego wszystkie korzyści wskazane w art.33 §2 k.k.s. przejdą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego.

Warunkiem stosowania wymienionego domniemania jest przypisanie sprawcy popełnienia przestępstwa skarbowego z którego osiągnął on chociażby pośrednio korzyść majątkową dużej wartości, a więc takiej wartości, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (art.53 §4 i §15 k.k.s.).

Mienie którego dotyczy to domniemanie obejmuje własność, jak i inne prawa majątkowe (art.44 kodeksu cywilnego; dalej: k.c.), które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w okresie od popełnienia przestępstwa skarbowego do wydania nieprawomocnego wyroku skazującego. Objęciem we władanie jest każde faktyczne władztwo nad rzeczą obejmujące: posiadanie samoistne, posiadanie zależne i dzierżenie, o których mowa w art.336 i art.338 k.c. Uzyskanie przez sprawcę tytułu prawnego do poszczególnych składników jego majątku w okresie wskazanym w art.33 §2 k.k.s. powoduje natomiast, że składniki te mogą być objęte przepadkiem korzyści majątkowej nawet wówczas, gdy sprawca przestępstwa skarbowego mieniem tym faktycznie nie włada.

Dla obalenia domniemania konieczne jest przedstawienie przez sprawcę lub zainteresowaną osobę (np. właściciela rzeczy) dowodów na okoliczności, że mienie, którego domniemanie dotyczy, nie pochodzi chociażby pośrednio z popełnienia przestępstwa skarbowego.  Tutaj wypada zauważyć, że osoba uprawniona do mienia, które mogłoby być objęte przepadkiem korzyści majątkowej, ma prawo składać wnioski dowodowe jako osoba bezpośrednio zainteresowana wynikiem postępowania na podstawie art.9 §2 k.p.k. w zw. z art.113 §1 k.k.s., a sąd ma obowiązek wnioski te rozpatrzyć.

Domniemanie związane z przeniesieniem korzyści majątkowej

Kolejne domniemanie ustanowione w art.33 §3 k.k.s. wiąże się z praktyką przenoszenia przez sprawców korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa skarbowego na inne podmioty. Stosownie do treści tego przepisu, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że sprawca przestępstwa skarbowego przeniósł na osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia przestępstwa skarbowego, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zainteresowana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego z prawem ich uzyskania.

Domniemanie to działa w przypadku, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo przeniesienia korzyści majątkowej na inny podmiot, a więc gdy dowody na tę okoliczność graniczą z pewnością.

Zgodne z prawem uzyskanie rzeczy będących w samoistnym posiadaniu osoby trzeciej lub przysługujących jej praw majątkowych może być wykazane nie tylko dokumentami, ale też wszelkimi dowodami – w tym zeznaniami świadków. Chcąc obalić domniemanie należy wykazać, że nabyte prawo majątkowe lub rzecz nie stanowiły korzyści pochodzącej z przestępstwa skarbowego lub nabywca nie miał świadomości, że nabyte rzeczy lub prawa stanowiły korzyści pochodzące z przestępstwa skarbowego.  

Powództwo o obalenie domniemania

Osoba lub jednostka, której dotyczy domniemanie ustanowione w art.33 §3 k.k.s. (domniemanie związane z przeniesieniem korzyści majątkowej), może wystąpić z powództwem cywilnym przeciwko Skarbowi Państwa o obalenie domniemania. Powództwo to może być wytoczone już w czasie postępowania przygotowawczego, ale może być też wytoczone w czasie trwania postępowania sądowego lub nawet wykonawczego – już po prawomocnym skazaniu sprawcy przestępstwa skarbowego i orzeczeniu przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z tego przestępstwa.

Jeżeli wytoczono powództwo cywilne przeciwko Skarbowi Państwa o obalenie domniemania, to korzyści majątkowe, których przepadek orzeczono w sprawie karnej  przechodzą na własność Skarbu Państwa dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku oddalającego powództwo. Natomiast w przypadku, gdy powództwo to wytoczono już po skazaniu sprawcy przestępstwa skarbowego względem którego orzeczono przepadek korzyści majątkowej, wówczas do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy cywilnej postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu.

Sebastian Kowalski

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Samorzad.infor.pl
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska zapłaci 20 000 euro kary za odmowę przyjęcia jednego emigranta? Górny limit to 30 000 osób

    Rada UE przyjęła stanowisko negocjacyjne w sprawie reformy regulacji migracyjnych

    Nowelizacja budżetu - dodatkowe pieniądze dla nauczycieli, sędziów, budżetówki. Rząd pracuje w długi weekend

    Ministrowie w piątek o godz. 10 zebrali się na posiedzeniu rządu, który zajmie się projektem nowelizacji tegorocznej ustawy budżetowej; dodatkowe środki mają być przekazane samorządom i przeznaczone na nagrody specjalne dla nauczycieli.

    1125 zł nie tylko dla nauczycieli w szkołach. Pracujący w przedszkolach też dostaną nagrodę

    Nagroda dla nauczycieli zostanie wypłacona nie tylko dla pracujących w szkołach. Wyniesie nie 900 zł jak zapowiadano początkowo, a 1125 zł. 

    MF: Kiedy urzędnicy podatkowi z różnych państw UE mogą prowadzić wspólne kontrole Polaków

    Urzędnicy podatkowi z różnych państw UE będą mogli prowadzić wspólne kontrole; także na terytorium Polski, o ile polska administracja odpowie na taki wniosek pozytywnie - poinformował Marcin Lachowicz z resortu finansów.

    Rząd przyznał 900 zł nagrody specjalnej dla każdego nauczyciela. A to nie koniec bonusów dla budżetówki

    900 zł nagrody specjalnej dla nauczycieli z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Jest to efekt porozumienia rządu i NSZZ "Solidarność.

    Utrzymanie zdrowia stawów po 60. roku życia: przewodnik

    Z wiekiem nasze stawy mogą stać się bardziej podatne na zużycie, co prowadzi do takich schorzeń jak choroba zwyrodnieniowa stawów i uszkodzenia chrząstki. Istnieją jednak kroki, które możemy podjąć, aby utrzymać zdrowie. W tym „obszernym” przewodniku przedstawiamy najnowsze badania i zalecenia dotyczące utrzymania zdrowych stawów i zapobiegania schorzeniom związanym ze stawami.

    Czy opłaca się studiować? Sprawdź w systemie ELA

    6 czerwca 2023 roku Ośrodek Przetwarzania Informacji uruchomił na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN) już ósmą edycję ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA).

    Akcja "Jak nie czytam, jak czytam" w 2023 r.

    Dziś odbędzie się kolejna edycja akcji "Jak nie czytam, jak czytam", podczas której uczniowie w całej Polsce w tym samym czasie będą czytać dla przyjemności. Jej celem jest stworzenie u dzieci i młodzieży pozytywnych skojarzeń związanych z książką.

     

    Jak zamawiać e-recepty przez aplikację mojeIKP?

    Pacjent, który stale przyjmuje leki na receptę, może teraz poprosić o ponowne ich wystawienie przez aplikację mojeIKP.

    ZUS: dodatkowe 450 mld zł dla 24 mln Polaków. Koniecznie zajrzyj na swoje konto emerytalne
    ZUS zwaloryzował konta ubezpieczonych. O 450 mld zł.
    Sąd Najwyższy uchylił umorzenie sprawy Mariusza Kamińskiego i innych b. szefów CBA. PiS: dywersja i działanie antykonstytucyjne

    Sąd Najwyższy uchylił 6 czerwca 2023 r. umorzenie sprawy Mariusza Kamińskiego i innych byłych szefów CBA, skazanych w pierwszej instancji i ułaskawionych przez prezydenta. Sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania do sądu okręgowego. To jawna dywersja Sądu Najwyższego i działanie antykonstytucyjne, które ma doprowadzić do całkowitego chaosu prawnego - skomentował wyrok rzecznik PiS Rafał Bochenek.

    Apel pracodawców szpitali powiatowych do ministra zdrowia

    Pracodawcy szpitali powiatowych apelują do ministra zdrowia – czego oczekują? OZPSP zwrócił się do ministra zdrowia o niezwłoczne podjęcie działań, które w realny sposób zmienią i poprawią sytuację finansową placówek medycznych w Polsce. Potrzeba realnych zmian. 

    Ile kredyt studenckich zaciągnęli studenci w 2022 r.? Czy zmieni się kryterium dochodowe w 2023 r.?

    W latach 1998-2022 banki udzieliły kredytu studenckiego blisko 409 tys. studentów i doktorantów. W roku 2022 zawarto 1 280 takich umów.

    Czy warto studiować w 2023 r.?

    Decyzja o podjęciu studiów jest bardzo indywidualna i zależy od wielu czynników, takich jak interesy, cele kariery, sytuacja finansowa i inne osobiste okoliczności.

    Suplementacja chromem i lekkostrawna dieta korzystne dla wątroby

    Wątroba to organ bardzo narażony na skutki wysokotłuszczowej diety. Badania naukowców z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie wykazały, że najlepszym sposobem na poprawę jej funkcjonowania jest przejście na dietę lekkostrawną wraz z suplementowaniem chromu.

    Kiedy pracownik zdalny otrzyma do pracy jednocześnie laptop i monitor stacjonarny?

    Pracownicy pracujący przy użyciu laptopa powinni korzystać z monitora stacjonarnego. Pracodawca może alternatywnie wyposażyć stanowisko pracy w podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu laptopa tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. 

    10 godzin pracy od poniedziałku do czwartku. Piątek wolny. Pracodawcy wprowadzają skompresowany tydzień pracy [4 dni pracy]

    Deloitte testuje wdrożenie skompresowanego tygodnia pracy.

    W 2023 r. od rządu 616 mln zł więcej dla rolników

    Od 3 czerwca wyższa stawka zwrotu akcyzy od paliwa rolniczego.

    305 mln zł od rządu dla strażaków

    Minister Moskwa: w tym roku 305 mln zł na wozy ratowniczo-gaśnicze dla OSP.

    W Polsce sprzedano 200 000 pomp ciepła. Wiesz ile wyprodukowano w naszym kraju? [Wywiad]

    W 2022 roku sprzedano w naszym kraju ok. 200 tys. pomp ciepła, z czego jedynie 5 proc. wyprodukowano w Polsce. Importerzy zamawiają produkty pod własnym "brandem" i oferują jako polskie – powiedziała w rozmowie z PAP wiceprezes Izby Gospodarczej Urządzeń (IGU) OZE Aleksandra Jurkowska.

    Nowość: Krople do oczu spowalniają postęp krótkowzroczności u dzieci [Badania]

    Krople do oczu z niską dawką atropiny mogą spowolnić postęp krótkowzroczności u dzieci, ponieważ hamują nadmierne powiększanie się oka – informuje pismo „JAMA Ophthalmology”.

    Sposób na rekreację ruchową: taniec

    Regularne uprawianie aktywności fizycznej ma ogromne znaczenie. Szczególnie polecaną formą sportu jest taniec. Ma on wiele właściwości prozdrowotnych, poprawia samopoczucie, dodaje energii oraz pozwala nawiązać nowe kontakty towarzyskie. Warto więc już dziś udać się na zajęcia taneczne

    Kto może skorzystać z zamrożenia cen energii? Kiedy trzeba złożyć wniosek?

    Rolnicy, osoby z niepełnosprawnościami oraz posiadacze Karty Dużej Rodziny muszą pamiętać, że jeszcze tylko do końca czerwca br. mają czas na złożenie wniosków umożliwiających skorzystanie w tym roku z preferencyjnych rozliczeń cen energii ujętych w Tarczy Solidarnościowej.

    Kiedy święto Bożego Ciała w 2023 r? Historia. Koszt długiego weekendu 2023 r.

    W 2023 r. Boże Ciało przypada 8 czerwca 2023 r. Polacy wzięli urlopy w piątek 9 czerwca. I pojadą na długi weekend. Sporo zapłacą za wypoczynek. Wiadomo inflacja. 

    Do końca czerwca strażacy mogą otrzymać 10 000 zł na każdą jednostkę OSP

    Jednostki OSP mogą do 10 000 zł w programie dofinansowania Fundacji Grupy PERN.