REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przepadek korzyści pochodzącej z przestępstwa skarbowego

REKLAMA

Przepadek korzyści majątkowej to środek karny stosowany wobec sprawcy przestępstwa skarbowego. Jest on orzekany obligatoryjnie, jeśli sprawca przestępstwa skarbowego osiągnął z jego popełnienia, chociażby tylko pośrednio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów. Jeśli orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niemożliwe, orzeka się środek karny w postaci ściągnięcia jej równowartości pieniężnej.

Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub ściągnięcie jej równowartości pieniężnej przechodzi na własność Skarbu Państwa z reguły z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego.

REKLAMA

Przesłanki przepadku korzyści majątkowej

O przepadku korzyści majątkowej sąd orzeka wówczas, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki pozytywne:

1)    sprawca został skazany za przestępstwo skarbowe,

2)    sprawca popełniając przestępstwo skarbowe osiągnął korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów,

a jednocześnie nie jest spełniona przesłanka negatywna: korzyść majątkowa nie podlega zwrotowi innemu uprawnionemu podmiotowi. W tym ostatnim przypadku nie orzeka się bowiem przepadku korzyści majątkowej, lecz po prostu korzyść tę sąd zwraca ustalonemu uprawnionemu podmiotowi.  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Orzeczenie przepadku korzyści majątkowej następuje w wyroku skazującym – w tym samym, w którym sąd stwierdza, że sprawca popełnił przestępstwo skarbowe.

REKLAMA

W razie stwierdzenia, że sprawca popełnił jedynie wykroczenie skarbowe, orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niedopuszczalne. W przypadku wykroczeń skarbowych sąd tytułem środka karnego może bowiem, oprócz dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, orzekać wyłącznie: przepadek przedmiotów i ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.

Przepadek korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa skarbowego jest orzekany wtedy tylko, gdy ta korzyść nie podlega przepadkowi przedmiotów o którym mowa w art.29 p.1 i 4 k.k.s. Zgodnie z tymi przepisami, przepadek przedmiotów obejmuje:

1) przedmioty pochodzące bezpośrednio z przestępstwa skarbowego oraz

2) przedmioty, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.

REKLAMA

Korzyścią majątkową jest natomiast każde przysporzenie majątku albo uniknięcie w nim strat (por.: uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1980 r. VII KZP 41/78, OSNKW 3/1980, poz.24). Jest więc oczywiste, że nie zawsze korzyść majątkowa pochodząca z przestępstwa skarbowego, o którą wzbogacił swój majątek sprawca, pochodzić musi bezpośrednio z tegoż przestępstwa skarbowego albo ograniczać się do posiadania rzeczy, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.

Nietrudno sobie wyobrazić sytuację, w której sprawca przestępstwa skarbowego prowadzący działalność gospodarczą, w pewnym okresie czasu po popełnieniu tegoż przestępstwa nie tylko upłynnia np. pieniądze uzyskane z jego popełnienia, ale nadto lokuje środki pozyskane w przestępczy sposób w różnego rodzaju inwestycje pomnażając swój majątek, co bez popełnienia przestępstwa skarbowego byłoby niemożliwe. Jeżeli sąd dokona ustaleń, że tak rzeczywiście było, to ma obowiązek wyodrębnić tę część majątku sprawcy przestępstwa skarbowego, która stanowi korzyść majątkową osiągniętą z przestępstwa skarbowego, która nie podlega przepadkowi przedmiotów i orzec o przepadku tejże korzyści majątkowej. Jeżeli zaś tak wyodrębniona część korzyści stanowi przedmiot współwłasności sprawcy z innym podmiotem, to sąd ma obowiązek ustalić wielkość udziału należącego do sprawcy i orzec przepadek tego udziału.

Ściągnięcie równowartości pieniężnej korzyści majątkowej

Ściągnięcie równowartości pieniężnej korzyści majątkowej to odrębny środek karny orzekany wówczas, gdy orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest niemożliwe. Rzecz jasna, środek ten też może być orzeczony wyłącznie w stosunku do sprawcy przestępstwa skarbowego.

Niemożność ściągnięcia równowartości pieniężnej korzyści majątkowej może być zależna lub niezależna od sprawcy, a więc np. może wynikać z ukrycia korzyści przez sprawcę albo z powodu ich utraty wskutek klęski żywiołowej lub kradzieży. W każdym z tych przypadków sąd orzeknie względem sprawcy przestępstwa skarbowego środek karny w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej korzyści majątkowej w miejsce przepadku tej korzyści.

Podobnie jak w przypadku przepadku korzyści majątkowej, jeżeli ustalono, że korzyść majątkowa pochodząca z przestępstwa skarbowego, której przepadku nie można orzec, stanowi przedmiot współwłasności sprawcy i innego podmiotu, sąd ma obowiązek ustalić wielkość udziału należącego do sprawcy i orzec ściągnięcie równowartości tego udziału.

Jeżeli sprawca popełnił kilka przestępstw skarbowych i tylko w stosunku do części z nich możliwe jest orzeczenie przepadku korzyści majątkowej, a w stosunku do części nie jest to możliwe, to wówczas sąd orzeknie tam, gdzie to możliwe przepadek korzyści majątkowej, a w pozostałych przypadkach ściągnięcie równowartości przepadku korzyści majątkowej. W każdym punkcie wyroku, w którym sąd orzekł środek karny (przepadek korzyści majątkowej lub ściągnięcie jej równowartości) ma on obowiązek wskazać za które konkretnie przestępstwo skarbowe dany środek karny orzekł.

Domniemanie pochodzenia korzyści majątkowej z przestępstwa

Zgodnie z art.33 §2 k.k.s. w razie skazania za przestępstwo skarbowe, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową dużej wartości, uważa się, że mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia przestępstwa skarbowego, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny. Wskazany przepis przyjmuje domniemanie prawne pochodzenia określonych w nim korzyści z popełnionego przestępstwa skarbowego, przerzucając na sprawcę obowiązek wykazania, że korzyści te nie pochodzą chociażby pośrednio z popełnienia przypisanego mu przestępstwa skarbowego. Jeżeli sprawca nie potrafi przed sądem domniemania tego wzruszyć, musi liczyć się z tym, że sąd orzeknie przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa skarbowego i skutkiem tego wszystkie korzyści wskazane w art.33 §2 k.k.s. przejdą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego.

Warunkiem stosowania wymienionego domniemania jest przypisanie sprawcy popełnienia przestępstwa skarbowego z którego osiągnął on chociażby pośrednio korzyść majątkową dużej wartości, a więc takiej wartości, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (art.53 §4 i §15 k.k.s.).

Mienie którego dotyczy to domniemanie obejmuje własność, jak i inne prawa majątkowe (art.44 kodeksu cywilnego; dalej: k.c.), które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w okresie od popełnienia przestępstwa skarbowego do wydania nieprawomocnego wyroku skazującego. Objęciem we władanie jest każde faktyczne władztwo nad rzeczą obejmujące: posiadanie samoistne, posiadanie zależne i dzierżenie, o których mowa w art.336 i art.338 k.c. Uzyskanie przez sprawcę tytułu prawnego do poszczególnych składników jego majątku w okresie wskazanym w art.33 §2 k.k.s. powoduje natomiast, że składniki te mogą być objęte przepadkiem korzyści majątkowej nawet wówczas, gdy sprawca przestępstwa skarbowego mieniem tym faktycznie nie włada.

Dla obalenia domniemania konieczne jest przedstawienie przez sprawcę lub zainteresowaną osobę (np. właściciela rzeczy) dowodów na okoliczności, że mienie, którego domniemanie dotyczy, nie pochodzi chociażby pośrednio z popełnienia przestępstwa skarbowego.  Tutaj wypada zauważyć, że osoba uprawniona do mienia, które mogłoby być objęte przepadkiem korzyści majątkowej, ma prawo składać wnioski dowodowe jako osoba bezpośrednio zainteresowana wynikiem postępowania na podstawie art.9 §2 k.p.k. w zw. z art.113 §1 k.k.s., a sąd ma obowiązek wnioski te rozpatrzyć.

Domniemanie związane z przeniesieniem korzyści majątkowej

Kolejne domniemanie ustanowione w art.33 §3 k.k.s. wiąże się z praktyką przenoszenia przez sprawców korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa skarbowego na inne podmioty. Stosownie do treści tego przepisu, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że sprawca przestępstwa skarbowego przeniósł na osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia przestępstwa skarbowego, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zainteresowana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego z prawem ich uzyskania.

Domniemanie to działa w przypadku, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo przeniesienia korzyści majątkowej na inny podmiot, a więc gdy dowody na tę okoliczność graniczą z pewnością.

Zgodne z prawem uzyskanie rzeczy będących w samoistnym posiadaniu osoby trzeciej lub przysługujących jej praw majątkowych może być wykazane nie tylko dokumentami, ale też wszelkimi dowodami – w tym zeznaniami świadków. Chcąc obalić domniemanie należy wykazać, że nabyte prawo majątkowe lub rzecz nie stanowiły korzyści pochodzącej z przestępstwa skarbowego lub nabywca nie miał świadomości, że nabyte rzeczy lub prawa stanowiły korzyści pochodzące z przestępstwa skarbowego.  

Powództwo o obalenie domniemania

Osoba lub jednostka, której dotyczy domniemanie ustanowione w art.33 §3 k.k.s. (domniemanie związane z przeniesieniem korzyści majątkowej), może wystąpić z powództwem cywilnym przeciwko Skarbowi Państwa o obalenie domniemania. Powództwo to może być wytoczone już w czasie postępowania przygotowawczego, ale może być też wytoczone w czasie trwania postępowania sądowego lub nawet wykonawczego – już po prawomocnym skazaniu sprawcy przestępstwa skarbowego i orzeczeniu przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z tego przestępstwa.

Jeżeli wytoczono powództwo cywilne przeciwko Skarbowi Państwa o obalenie domniemania, to korzyści majątkowe, których przepadek orzeczono w sprawie karnej  przechodzą na własność Skarbu Państwa dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku oddalającego powództwo. Natomiast w przypadku, gdy powództwo to wytoczono już po skazaniu sprawcy przestępstwa skarbowego względem którego orzeczono przepadek korzyści majątkowej, wówczas do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy cywilnej postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu.

Sebastian Kowalski

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
1700 zł dla każdego obywatela w wieku produkcyjnym? Ekonomista: to możliwe [WYWIAD]

A gdyby tak zastąpić 800+, babciowe, zasiłki opiekuńcze, rentę socjalną i inne świadczenia jednym uniwersalnym świadczeniem, które otrzymywałby każdy obywatel w wieku produkcyjnym? O co chodzi o idei dochodu podstawowego i ile by taki program kosztował? Rozmówcą Piotra Nowaka w programie Gość Infor.pl był dr Maciej Szlinder, ekonomista, filiozof, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego.

Jaka jest prawidłowa temperatura ludzkiego ciała? Już nie 36,6 st. C

Jaka jest prawidłowa temperatura ludzkiego ciała? Kalifornijscy lekarze i antropolodzy uznają starą normę, czyli 36,6 st. C za nieaktualną. Na przestrzeni wieków temperatura się obniżyła. Eksperci przeanalizowali przyczyny tej zmiany.

Polacy źle mierzą temperaturę w czasie choroby

Polacy źle mierzą temperaturę w czasie choroby. Do takich wniosków doszli autorzy raportu pt. „Jak Polacy mierzą temperaturę ciała podczas choroby?”. Jakie błędy są najczęściej popełniane? Na co trzeba zwrocić szczególną uwagę, zwłaszcza w sezonie zachorowań na grypę?

Uposażenia żołnierzy zawodowych w 2025 roku [Tabela stawek]. Podwyżka z wyrównaniem od 1 stycznia

Minister Obrony Narodowej przygotował projekt rozporządzenia w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych. Stawki te mają zostać podwyższone od 5,3% do 7,1% (w zależności od grupy uposażenia) ze skutkiem od 1 stycznia 2025 r. Zatem w 2025 r. (z wyrównaniem od 1 stycznia) nastąpi wzrost uposażenia zasadniczego od 400 zł dla szeregowych, 500 zł dla podoficerów oraz do 1100 zł dla generała - w porównaniu do dotychczasowych stawek. Najniższe uposażenie zasadnicze żołnierza zawodowego wzrośnie o 400 zł - z 6000 zł do 6400 zł.

REKLAMA

Co pyli teraz? Kalendarz pylenia na cały rok

Należy pamiętać, że w Polsce, w niektórych regionach jest cieplej, w innych zimniej, w innym okresie pylić będą rośliny i drzewa w południowo-zachodniej części kraju, a w innym w północno-wschodnim. W Polsce najczęściej uczulają pyłki trwa, chwastów oraz drzew.

Dzień Bezpiecznego Internetu. Ilu Polaków dzieli się swoimi danymi do logowania?

Czy Polacy udostępniają swoje dane do logowania? Z badania "Mobilny Portret Polaka" opublikowanego 11 lutego, w Dniu Bezpiecznego Internetu wynika, że 60 proc. badanych deklaruje, iż nie dzieli się z nikim swoimi danymi do logowania. Co piąty respondent przyznał, że padł ofiarą oszustwa w internecie.

Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

REKLAMA

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce i Jarocin już to robiłą ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc i Jarocina pokazują, że tak.

REKLAMA