Zakaz używania dmuchawy do liści

• Zakaz używania dmuchaw do liści – podstawa prawna
• Dlaczego nie można używać dmuchawy do liści?
• Kto nie może używać dmuchawy do liści?
• Dmuchawa do liści – złamanie zakazu
• Używanie dmuchawy do liści – gdzie zgłosić?

Zakaz używania dmuchaw do liści – podstawa prawna

Z analizy jakości powietrza na terenie całego województwa mazowieckiego wynika, że główną przyczyną przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 oraz benzo(a)pirenu w pyle PM10 jest emisja powierzchniowa z sektora komunalno–bytowego. Natomiast oddychanie tak zanieczyszczonym powietrzem wpływa na rozwój licznych chorób, głównie układu oddechowego i krążenia. Do grupy szczególnego ryzyka zaliczają się seniorzy i kobiety w ciąży. Osoby mające problemy z układem oddechowym i krążeniem odczuwają wówczas nasilone objawy.

W celu ochrony zdrowia niezwykle istotne jest więc ograniczanie tzw. wtórnej emisji pyłu. Można to osiągnąć m.in. poprzez czyszczenie ulic na mokro oraz zakaz używania spalinowych i elektrycznych dmuchaw do liści. Odpowiedzialnymi za czyszczenie ulic na mokro są samorządy gminne oraz zarządy dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych.

Jest to istotne szczególnie w sezonie zimowym, kiedy nie można zakazać używania kotłów niespełniających aktualnie obowiązujących norm, jeśli stanowią one jedyne źródło ciepła w domu. Należy więc minimalizować zanieczyszczenie powietrza na wszelkie inne sposoby.

W związku z powyższym takie działania naprawcze przewiduje Załącznik nr 5 oraz działania krótkoterminowe Załącznik nr 7 do uchwały nr 115/20 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu (Dz.Urz. Woj. Mazowieckiego, poz. 9595). Uchwała ta wprowadza Program Ochrony Powietrza, którego termin realizacji ustalono do dnia 31 grudnia 2026 roku.

Celem programu ochrony powietrza jest osiągnięcie: 

1. w strefach: mazowieckiej, aglomeracja warszawska, miasto Płock i miasto Radom, poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu w powietrzu; 
2. w strefie aglomeracja warszawska, poziomów dopuszczalnych ditlenku azotu w powietrzu; 
3. w strefach: aglomeracja warszawska, miasto Płock i miasto Radom, pułapu stężenia ekspozycji pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu.

Dlaczego nie można używać dmuchawy do liści?

Używanie dmuchaw do liści, zarówno spalinowych, jak i elektrycznych, powoduje wzniecanie pyłu, który wcześniej już opadł. Powoduje więc wtórną emisję. Dodatkowo używanie dmuchawy spalinowej powoduje zanieczyszczanie powietrza w wyniku spalania paliwa.

W zanieczyszczaniu powietrza znaczny udział ma emisja wtórna pyłu wzniecanego z powierzchni ulic przez przejeżdżające po nich pojazdy. W tym przypadku zmniejszenie emisji wtórnej możliwe jest tylko poprzez poprawę czystości jezdni. Bardzo ważne jest czyszczenie ulic na mokro szczególnie po okresie zimowym. Wówczas szkodliwy pył jest usuwany, a nie rozwiewany. 

Wtórna emisja pyłu powstająca w wyniku używania dmuchawy do liści jest porównywalna z emisją wzniecaną przez przejeżdżające pojazdy. W tej sytuacji wyeliminowanie problemu ma polegać na nieużywaniu tego typu sprzętów. Właśnie z tego powodu w ramach programu ochrony powietrza zakazuje się używania spalinowych i elektrycznych dmuchaw do liści we wszystkich gminach województwa mazowieckiego. 

Zgodnie z § 8 uchwały załącznik nr 5 zawiera informacje dotyczące planowanych do podjęcia odpowiednich działań, tak aby okresy, w których poziomy dopuszczalne oraz pułap stężenia ekspozycji nie są dotrzymane, były jak najkrótsze, jak również mających na celu osiągnięcie poziomów docelowych w określonym czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych.

Wykaz działań naprawczych, do których zalicza się nieużywanie dmuchaw do liści, zawiera tabela nr 1:

Zakaz używania dmuchaw do liści jest przewidziany także w zadaniach krótkoterminowych, które stosuje się w razie:

1. przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu w pyle PM10 w strefach województwa mazowieckiego;
2. przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 w strefach województwa mazowieckiego;
3. przekroczenie poziomów alarmowych, informowania oraz poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w strefach województwa mazowieckiego.

W tabelach znajdujących się w załączniku nr 7 do uchwały zakaz używania dmuchaw do liści przewidziany jest jako działanie ograniczające emisję. Wykonawcą tego zakazu są podmioty korzystające ze środowiska oraz osoby fizyczne niebędące podmiotami korzystającymi ze środowiska (w rozumieniu przepisów prawa ochrony środowiska).

Kto nie może używać dmuchawy do liści?

Zakaz używania dmuchawy do liści dotyczy wszystkich mieszkańców województwa mazowieckiego oraz przedsiębiorców, spółdzielnie mieszkaniowe i urzędy. Zakazane jest używanie dmuchawy nie tylko do sprzątania liści, ale również do innych czynności takich jak sprzątanie skoszonej trawy czy zamiatanie piasku z drogi lub chodników.

Dmuchawa do liści – złamanie zakazu

Za złamanie zakazu używania dmuchawy do liści grozi odpowiedzialność karna. Zgodnie z art. 332 ustawy prawo ochrony środowiska kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 92 plan działań krótkoterminowych zarządu województwa ust. 1c, podlega karze grzywny. Grzywna wynosi od 500 do 5000 zł. Taką karę można więc ponieść w razie korzystania ze spalinowej lub elektrycznej dmuchawy do liści.

Dodatkowo warto mieć na uwadze, że w świetle art. 225 § 1 Kodeksu karnego kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Za niewykonanie zadań z zakresu ochrony powietrza odpowiadają również organy zobowiązane do terminowego wywiązywania się ze swoich zadań. W świetle art. 315a. prawa ochrony środowiska w przypadku:

1. niedotrzymania ustawowego terminu uchwalenia programów ochrony powietrza i ich aktualizacji lub planów działań krótkoterminowych,
2. niedotrzymania terminów realizacji działań określonych w programach ochrony powietrza i ich aktualizacjach lub planach działań krótkoterminowych,
3. niedotrzymania terminów przekazania sprawozdań okresowych z realizacji programów ochrony powietrza i ich aktualizacji, o których mowa w art. 91, lub planów działań krótkoterminowych, o których mowa w art. 92,
4. niedotrzymania terminów przekazania sprawozdań końcowych z realizacji programów ochrony powietrza i ich aktualizacji, o których mowa w art. 91, lub planów działań krótkoterminowych, o których mowa w art. 92 

- organ za to odpowiedzialny podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 000 zł do 500 000 zł.

W tym przypadku karę pieniężną, w drodze decyzji, wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, biorąc pod uwagę ilość i wagę stwierdzonych uchybień oraz naruszonych przez organ obowiązków.

Używanie dmuchawy do liści – gdzie zgłosić?

Gdzie należy zgłaszać naruszenia zakazu używania dmuchawy do liści? Korzystanie z dmuchawy wbrew zakazowi można zgłosić do straży miejskiej, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska albo urzędu gminy.