Zakaz wykonywania zawodu lekarza. Kiedy? Jak się odwołać?

• Prawo wykonywania zawodu lekarza
• Zawieszenie i ograniczenie prawa wykonywania zawodu lekarza - orzeczenie ORL i sądu lekarskiego
• Utrata prawa wykonywania zawodu lekarza
• Prawo odwołania do Naczelnej Rady Lekarskiej

Prawo wykonywania zawodu lekarza

Prawo wykonywania zawodu lekarza jest dokumentem państwowym. Uzyskuje się je po spełnieniu określonych przesłanek zawartych w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty – po uzyskaniu prawa wykonywania zawodu lekarz ma prawo udzielać świadczeń medycznych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W pewnych określonych przez prawo sytuacjach może nastąpić zawieszenie, ograniczenie lub też utrata prawa wykonywania zawodu przez lekarza i lekarza dentystę. 

Zawieszenie i ograniczenie prawa wykonywania zawodu lekarza - orzeczenie ORL i sądu lekarskiego

W przypadku, gdy Okręgowa Rada Lekarska uzna za zasadne podejrzenie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu bądź ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych na skutek złego stanu zdrowia – zostaje powołana komisja, w której skład wchodzą lekarze specjaliści z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja wydaje orzeczenie o niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub o jego ograniczeniu. Lekarz, wobec którego toczy się postępowanie, winien stawić się przed komisją i poddać się niezbędnym badaniom. Na podstawie orzeczenia komisji ORL może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu podczas rozpatrywania sprawy. W przypadku, gdy lekarz odmawia poddania się badaniu przez komisję albo, gdy ORL na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego stwierdzi, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza jest niebezpieczne dla osób przez niego leczonych, ORL podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub też jego ograniczeniu do czasu zakończenia postępowania. Lekarz może zwrócić się do ORL o uchylenie uchwały, w przypadku ustania przyczyny zawieszenia lub ograniczenia – nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od podjęcia uchwały ORL. 

Powodem zawieszenia bądź ograniczenia lekarza w prawie wykonywania zawodu może być ponadto uzasadnione podejrzenie, że lekarz nie posiada dostatecznego przygotowania zawodowego. W takiej sytuacji obowiązkiem jego jest stawić się przed komisją powołaną w sprawie zbadania przygotowania zawodowego. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się na komisję ORL jest władna podjąć uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu wykonywania określonych czynności do czasu odbycia przeszkolenia. Uchwałę taką podejmuje się także, gdy lekarz uchyla się od odbycia przeszkolenia. 

Orzeczenie sądu lekarskiego Prawo wykonywania zawodu lekarza może zostać zawieszone również na mocy orzeczenia sądu lekarskiego – zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o izbach lekarskich w związku z działaniem sprzecznym z zasadami etyki i deontologii zawodowej lub naruszeniem przepisów o wykonywaniu zawodu lekarza sąd lekarski może orzec karę zawieszenia prawa wykonywania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Skutkiem nałożonej na lekarza kary jest niemożność wykonywania przez niego praktyki lekarskiej w żadnej formie. To nie wszystko – wzmianka o ukaraniu podlega wpisowi do rejestru osób ukaranych przez sądy lekarskie prowadzonego przez Naczelną Radę Lekarską. Usunięcie wpisu może nastąpić dopiero po 5 latach od odbycia kary, jeśli lekarz w tym czasie nie zostanie ukarany ponownie lub też nie zostanie wszczęte postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej. 

Zawieszenie lub ograniczenie prawa wykonywania zawodu lekarza może kończy się po upływie czasu, na jaki zostało przyznane bądź na wniosek lekarza, wobec którego podjęto tego typu uchwałę.

Utrata prawa wykonywania zawodu lekarza

Prawo wykonywania zawodu oraz ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarz traci z mocy prawa w trzech wypadkach: 

• utraty obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa innego państwa członkowskiego UE, w przypadku, gdy nie nabył równocześnie obywatelstwa innego państwa członkowskiego UE; 
• ubezwłasnowolnienia całkowitego bądź częściowego; 
• po upływie czasu, na jaki zostało przyznane. 

To ORL w formie uchwały podejmuje decyzję w sprawie utraty prawa wykonywania zawodu lub utraty ograniczonego prawa wykonywania zawodu. Uchwała ma charakter deklaratoryjny – utrata prawa wykonywania zawodu następuje bowiem już w momencie zaistnienia przesłanek zawartych w ustawie. ORL przed podjęciem uchwały bada, czy zaistniały okoliczności przewidziane w ustawie. Lekarz, wobec którego toczy się sprawa ma prawo odwołać się od uchwały do NRL, zaś jej uchwały podlegają zaskarżeniu do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Utrata prawa wykonywania zawodu może nastąpić także na mocy orzeczenia sądu lekarskiego. Sąd lekarski orzekając o odpowiedzialności lekarza za naruszenie zasad etyki i deontologii lekarskiej i za naruszenie przepisów prawa o wykonywaniu zawodu lekarza może orzec karę pozbawienia prawa wykonywania zawodu zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Ponadto sąd powszechny orzekający w sprawie karnej lekarza może zastosować na podstawie art. 39 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeksu Karnego środek karny w postaci zakazu wykonywania określonego zawodu, jeżeli lekarz podczas popełniania przestępstwa dopuścił się nadużycia w zakresie wykonywanego zawodu lub okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska bądź wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. 

Prawo odwołania do Naczelnej Rady Lekarskiej

Lekarzowi przysługuje prawo odwołania do NRL wobec wszystkich uchwał dotyczących zawieszenia lub ograniczenia prawa wykonywania zawodu. Natomiast wobec uchwał NRL przysługuje prawo wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego – uprawnionym do wniesienia skargi jest lekarz oraz każdy, kto ma w tym interes prawny. Skargę można wnieść jedynie po wyczerpaniu środków zaskarżenia – termin wynosi 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Skargę powinno się wnieść za pośrednictwem organu, którego działanie jest przedmiotem skargi – do wojewódzkiego sądu administracyjnego za pośrednictwem Naczelnej Rady Lekarskiej. Skarga powinna spełniać wymagania przewidziane dla pism sądowych, a także zawierać wskazanie zaskarżonego organu, którego działanie dotyczy i określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Po wniesieniu skargi organ, którego działanie zaskarżono, może w zakresie swej właściwości uwzględnić skargę do momentu rozpoczęcia rozprawy.