Jak świadczyć usługi turystyczne

Każdy przedsiębiorca, który ma organizować imprezy turystyczne lub pośredniczyć na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, powinien zostać umieszczony w rejestrze organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

Nie jest jednak działalnością regulowaną praca agentów turystycznych, która polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, na rzecz organizatorów turystyki. Działalnością regulowaną nie jest też świadczenie przez nich usług na rzecz innych usługodawców mających siedzibę w kraju. Każdą działalność regulowaną, a więc również związaną ze świadczeniem usług turystycznych przedsiębiorca może wykonywać pod warunkiem, że spełnia kryteria określone przepisami odrębnej ustawy oraz że uzyska wpis do rejestru działalności regulowanej. Nie musi natomiast starać się o koncesję, zezwolenie lub licencję.

Działalność regulowana łączy się z mniejszym zakresem obowiązków i kosztów, jakie ponosi prowadzący ją przedsiębiorca w porównaniu z obowiązkami i kosztami, które łączyłyby się z uzyskaniem zezwolenia, licencji lub zgody na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej.

Wejście do branży, rejestr

Aby profesjonalnie świadczyć usługi turystyczne, należy przede wszystkim zostać przedsiębiorcą wpisanym do ewidencji działalności gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego. Rejestr organizatorów turystyki i pośredników turystycznych prowadzi natomiast marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę przedsiębiorcy. Jest on jawny. Może być prowadzony w systemie informatycznym.

Aby uzyskać wpis do rejestru, przedsiębiorca składa wniosek i podaje w nim swoją firmę, siedzibę i adres. Jeżeli jest to osoba fizyczna, to powinna podać we wniosku również swój adres zamieszkania. Prócz tego wniosek zawiera NIP przedsiębiorcy, określenie przedmiotu oraz zasięgu terytorialnego działalności. Należy też wskazać główne miejsce wykonywania działalności objętej wpisem do rejestru oraz oddziałów, a także nazwiska i imiona osób upoważnionych do kierowania nimi.

Wniosek składa się razem z oryginałem umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo umowy ubezpieczenia na rzecz klientów. Oprócz tego dołącza się oświadczenie, że dane we wniosku o wpis są kompletne i zgodne z prawdą.

Osoba ubiegająca się o wpis do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych oświadcza jeszcze, że są jej znane warunki wykonywania działalności w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu takich usług. Dodatkowo musi oświadczyć, że spełnia te warunki. Oświadczenie podpisuje osoba uprawniona do reprezentowania przedsiębiorcy. Podaje przy tym swoje nazwisko, imię oraz wpisuje pełnioną funkcję.

Centralna ewidencja

Wpisany do rejestru przedsiębiorca świadczący usługi turystyczne zostaje ujęty w wykazie prowadzonym w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych. Wpis ten następuje z urzędu, na podstawie kopii zaświadczenia o wpisie do rejestru oraz kopii umów gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo umowy ubezpieczenia na rzecz klientów.

W ewidencji prowadzone są jeszcze dwa wykazy:

l przedsiębiorców wykreślonych z rejestru oraz

l przedsiębiorców, którzy wykonywali działalność gospodarczą w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych bez wymaganego wpisu do rejestru.

W obu przedsiębiorcę umieszcza się na podstawie ostatecznej decyzji marszałka województwa o zakazie wykonywania działalności gospodarczej bądź o stwierdzeniu wykonywania tej działalności bez wymaganego wpisu do rejestru.

Marszałek prowadzący rejestr działalności regulowanej odnośnie do organizatorów turystyki i pośredników wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności objętej wpisem, gdy przedsiębiorca:

l złożył oświadczenie dotyczące wpisu niezgodne ze stanem faktycznym,

l nie usunął naruszeń wymaganych do prowadzenia działalności w wyznaczonym przez organ terminie.

Przyczyną wydania decyzji o zakazie może być też stwierdzenie przez organ prowadzący rejestr rażącego naruszenia warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej.

Po wydaniu przez marszałka decyzji o wykreśleniu z rejestru decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. Wykreślenie następuje z urzędu. O ponowny wpis przedsiębiorca może ubiegać się dopiero po trzech latach od wydania decyzji o wykreśleniu.

Z rejestru przedsiębiorca może zostać wykreślony również na swój wniosek. W tym przypadku nie będzie go obowiązywał żaden okres karencji, jeśli chciałby ponownie ubiegać się o wpis do rejestru.

Kontrola zarejestrowanego

Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej ma prawo skontrolować, czy przedsiębiorca spełnia wymagania do wykonywania jej w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych.

Osoby uprawnione do kontroli mają prawo wstępu na teren firmy, gdzie prowadzona jest działalność regulowana w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana. Mogą żądać ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli. Przedsiębiorca może zostać wezwany do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie.

Przedsiębiorca wpisany do rejestru prowadzących usługi turystyczne powinien zapewnić, by jego przedsiębiorstwem i jednostkami organizacyjnymi samodzielnie dokonującymi czynności prawnych kierowały osoby mające odpowiednie wykształcenie i praktykę, w dodatku niekarane za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, wiarygodności dokumentów, mieniu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu.

PRAWA I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY ZWIĄZANE Z REJESTRACJĄ ORGANIZATORÓW TURYSTYKI

l Organizator turystyki lub pośrednik na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych powinien złożyć oświadczenie na piśmie o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności.

l Treść oświadczenia musi spełniać wymagania określone w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268).

l Zaświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorca otrzymuje od marszałka prowadzącego rejestr.

l Gdyby we wpisie do rejestru został popełniony oczywisty błąd lub niezgodność ze stanem faktycznym, to można liczyć na sprostowanie z urzędu.

l Zmianę danych wpisanych do rejestru trzeba zgłosić w ciągu 14 dni od zdarzenia, które spowodowało tę zmianę (np. w razie zmiany nazwiska przedsiębiorcy wskutek zawarcia małżeństwa).

l Jeżeli po złożeniu wniosku o wpis do rejestru wraz z oświadczeniem o spełnieniu wymagań przedsiębiorca nie zostanie do niego wciągnięty w ciągu 14 dni, to może rozpocząć działalność po wcześniejszym zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu (dla przedsiębiorcy, który został wezwany do uzupełnienia wniosku o wpis, termin ten rozpoczyna bieg od daty wpływu uzupełnienia).

l Przedsiębiorca wpisany do rejestru powinien przechowywać wszystkie dokumenty niezbędne do wykazania, że spełnia warunki do prowadzenia działalności regulowanej.

Organizowanie usług turystycznych

Organizator turystyki może być kontrolowany w zakresie zgodności wykonywanej działalności z warunkami określonymi w ustawie o usługach turystycznych oraz przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej.

Prócz tego minister właściwy do spraw turystyki oraz organ prowadzący rejestr mogą skontrolować przedsiębiorcę co do zgodności ze stanem faktycznym danych zawartych w oświadczeniu, zgodności wykonywanej działalności z uzyskanym wpisem do rejestru, przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej, zgodności działalności z zawartymi umowami agencyjnymi. Wymagania odnośnie do wykształcenia i praktyki są ściśle określone: rok praktyki w obsłudze turystów i ukończone studia wyższe z zakresu turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii lub zarządzania i marketingu; dwa lata praktyki w obsłudze turystów i ukończona szkoła średnia z zakresu obsługi turystów lub ukończone studia wyższe, ale z innego zakresu niż turystyka i rekreacja, prawo, ekonomia lub zarządzanie i marketing; cztery lata praktyki w obsłudze turystów i ukończona szkoła średnia, ale nie z zakresu obsługi turystów, sześć lat praktyki w obsłudze turystów (w pozostałych przypadkach).

Praktyka w obsłudze turystów polega na samodzielnym wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie organizowania imprez turystycznych, kierowania jednostkami organizującymi imprezy turystyczne. Może to być również praca na stanowiskach związanych z przygotowaniem programów imprez turystycznych oraz wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. Aby potwierdzić odbycie praktyki w obsłudze turystów, trzeba wylegitymować się zaświadczeniem o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej albo zaświadczeniem z jednostki organizacyjnej, która powierzyła tej osobie czynności przy obsłudze turystów.

Rażące naruszenia

Przedsiębiorca świadczący usługi turystyczne dopuszcza się rażącego naruszenia warunków wykonywania działalności, gdy:

l zawiera umowy z klientami bez wcześniejszej umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo umowy ubezpieczenia na rzecz klientów,

l nie dopełnia obowiązków związanych z ochroną klientów,

l powierza wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek osobie nieuprawnionej albo nieznającej języka powszechnie znanego w kraju odwiedzanym lub języka uzgodnionego z kontrahentem zagranicznym bądź niemającej aktualnego zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek,

l używa lub powołuje się na wpis do rejestru w celu wprowadzenia w błąd klientów co do rzeczywistego charakteru wykonywanej przez siebie działalności,

l działa poza terytorium określonym we wniosku.

AGENT TURYSTYCZNY BEZ WPISU

Przedsiębiorca, który jest agentem turystycznym, działa wbrew prawu, gdy:

l nie ma stosownego wpisu,

l w umowach zawieranych z klientem nie wykazuje jednoznacznie właściwego organizatora turystyki, którego reprezentuje,

l działa jako agent organizatora, który nie jest uprawniony do zawierania umów z klientami na terenie kraju,

l działa bez ważnej umowy agencyjnej,

l przekracza zakres ważnej umowy agencyjnej.

Obowiązki organizatora turystyki

Organizator turystyki odpowiada w stosunku do klienta za niewykonanie albo nienależyte wykonanie umowy. Od odpowiedzialności może uwolnić się tylko, gdy przyczyną niewykonania lub nienależytego wykonania umowy było działanie lub zaniechanie klienta albo osób trzecich, które nie uczestniczyły w wykonaniu usług przewidzianych w umowie (pod warunkiem, że tego zaniechania lub działania nie można było uniknąć). Przyczyną zwalniającą od odpowiedzialności jest również siła wyższa.

Nawet jeśli organizator nie będzie ponosił odpowiedzialności, to ciąży na nim obowiązek udzielenia poszkodowanemu klientowi pomocy w czasie imprezy turystycznej.

Od odpowiedzialności przedsiębiorca nie może uwolnić się wprowadzając odpowiednie zapisy do umowy albo wybierając prawo obcego państwa. Odpowiedzialność może zostać ograniczona tylko gdyby określiła to umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną.

Możliwe jest jednak ograniczenie odpowiedzialności organizatora w stosunku do klienta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi w czasie imprezy turystycznej. W stosunku do każdego klienta możliwe jest ograniczenie do dwukrotności ceny. Nie powinno ono jednak dotyczyć szkód na osobie.

Broszury, foldery, katalogi

W broszurach, folderach i katalogach przedsiębiorca świadczący usługi turystyczne powinien podać dokładnie i w sposób zrozumiały: cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia; miejsce pobytu lub trasę imprezy; rodzaj, klasę, kategorię lub charakterystykę środka transportu; położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania według przepisów kraju pobytu; liczbę i rodzaj posiłków; program zwiedzania i atrakcji turystycznych; kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej należności; termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od tego; podstawę i konsekwencje prawne wynikające z umowy; ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w konkretnej imprezie.

Przed imprezą

Przed zawarciem umowy klient powinien zostać poinformowany o:

l obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych, w szczególności o terminach oczekiwania na paszport i wizy oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej,

l możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie oraz o zakresie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia,

Przed rozpoczęciem imprezy turystycznej klient powinien poznać:

l nazwisko lub nazwę lokalnego przedstawiciela organizatora turystyki (lub innej instytucji), do którego może się zwracać w razie trudności, a także jego adres i numer telefonu,

l planowany czas przejazdu, miejsca i czas trwania postojów,

l połączenia komunikacyjne oraz miejsca, jakie będzie zajmował w środku transportu, w szczególności położenie kabiny na statku lub przedziału sypialnego w pociągu.

Co w umowie z klientem

Umowę o zorganizowanie imprezy turystycznej zawiera się na piśmie. Należy w niej określić:

l organizatora turystyki i numer jego wpisu do rejestru oraz NIP, a także imię i nazwisko oraz pełnioną funkcję osoby, która w jego imieniu umowę podpisała,

l miejsce pobytu lub trasę wycieczki,

l czas imprezy turystycznej,

l program obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, czyli rodzaj, charakter i kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i planowanego powrotu, położenie, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów niezaliczanych do rodzajów i kategorii hoteli, liczbę i rodzaj posiłków, program zwiedzania oraz inne usługi wliczone w cenę imprezy,

l cenę imprezy wraz z wyszczególnieniem wszelkich należności, podatków i opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie,

l okoliczności, które mogą spowodować podwyższenie ceny,

l sposób zapłaty,

l rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów oraz nazwę i adres ubezpieczyciela,

l termin powiadomienia na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usługi jest od tego uzależniona,

l termin zawiadomienia o przeniesieniu uprawnień i przejęciu obowiązków,

l sposób zgłaszania reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki lub osobę z nim współpracującą wraz z podaniem terminu,

l wymagania specjalne, na które strony umowy wyraziły zgodę,

l podstawę umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy.

Klient powinien otrzymać jeden egzemplarz umowy.

Jeżeli impreza odbędzie się za granicą, to organizator powinien zawrzeć na rzecz uczestników umowy ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Następnie każdemu klientowi powinien wydać pisemne tego poświadczenie.

Zdarza się, że zanim rozpocznie się impreza turystyczna, organizator zmuszony jest z przyczyn niezależnych od siebie zmienić istotne warunki umowy z klientem (nie dotyczy to podwyżki ceny). Powinien o tym niezwłocznie zawiadomić klienta, a z kolei klient musi niezwłocznie poinformować przedsiębiorcę, czy proponowaną umowę przyjmuje. Gdyby zdecydował się od niej odstąpić, to ma prawo do zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń. Organizator nie zapłaci mu wówczas kary umownej.

Odstępujący w takim przypadku od umowy klient ma prawo wybrać, czy chce uczestniczyć w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie. Może też zgodzić się na imprezę o niższym standardzie z jednoczesnym zwrotem różnicy w cenie albo żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń.

Odszkodowania za niewykonanie umowy klient nie może dochodzić, gdy organizator odwołał imprezę z powodu siły wyższej, albo zgłoszenia się mniejszej liczby uczestników niż minimalna określona w umowie.

CENA

Organizator turystyki nie może podwyższyć określonej w umowie ceny za imprezę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowa zawarta z klientem przewiduje możliwość podwyższenia ceny, a organizator udokumentuje, że na wzrost ceny wpływ miał wzrost kosztów transportu, albo opłat urzędowych, podatków, opłat lotniskowych, załadunkowych lub przeładunkowych w portach morskich i lotniczych bądź wzrost kursów walut. Bez względu jednak na okoliczności, w ciągu 20 dni przed datą wyjazdu, ustalona w umowie cena nie może zostać podwyższona.

Hotele

Hotel powinien spełniać wymagania ustalone dla rodzaju i kategorii, do której został zaszeregowany. Kryteria dotyczą wielkości obiektu, wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług.

Usługi hotelarskie mogą też być świadczone w innych obiektach pod warunkiem, że spełniają one przynajmniej minimalne wymagania związane z wyposażeniem.

Inne obiekty

Innymi obiektami, w których mogą być świadczone usługi hotelarskie, są: pokoje wynajmowane przez rolników, wynajmowane przez rolników miejsca pod namioty w prowadzonych przez nich gospodarstwach. Zarówno pokoje, jak i miejsca na ustawianie namiotów muszą spełniać minimalne wymagania co do wyposażenia.

Obiekty hotelarskie to:

l hotele - mają co najmniej dziesięć pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów,

l motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych, dysponujące parkingiem,

l pensjonaty - posiadają co najmniej siedem pokoi, zapewniają swoim klientom całodzienne wyżywienie,

l kempingi - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych, czyli kampobusach, i przyczepach samochodowych, dające możliwość przyrządzania posiłków, parkowania samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych,

l domy wycieczkowe - posiadają co najmniej 30 miejsc noclegowych, powinny być dostosowane do samoobsługi klientów i świadczyć minimalny zakres usług,

l schroniska młodzieżowe - są przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów,

l schroniska - są zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczą minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów,

l pola biwakowe - to obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.

W zależności od standardu obiekty turystyczne są zaliczane do różnych kategorii. Hotele, motele, pensjonaty mają pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami. Kempingi - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami. Domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe mogą należeć do trzech kategorii oznaczonych cyframi rzymskimi.

Ewidencję hoteli prowadzi marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu. Dokonuje też zaszeregowania hotelu do poszczególnej kategorii. Wójt, burmistrz, prezydent miasta (właściwy dla położenia obiektu) zajmuje się zaszeregowaniem pól biwakowych oraz innych obiektów oraz prowadzi ich ewidencję.

Zanim przyjadą goście

Zanim hotel przyjmie pierwszych gości, hotelarz powinien uzyskać zaszeregowanie jego obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii. Wcześniej może ubiegać się o przyznanie promesy, czyli o przyrzeczenie zaszeregowania hotelu do odpowiedniego rodzaju i kategorii. Wniosek o promesę do marszałka właściwego ze względu na położenie hotelu przedsiębiorca może złożyć w momencie, w którym zamierza rozpocząć świadczenie usług hotelarskich.

We wniosku należy oznaczyć przedsiębiorcę, podać jego siedzibę i adres, a gdyby przedsiębiorca był osobą fizyczną, to powinien podać swoje miejsce zamieszkania i adres. Określa też rodzaj obiektu hotelarskiego i kategorię, jego położenie i wskazuje adres. Jeżeli przedsiębiorca planuje świadczyć usługi w obiekcie, który będzie miał nazwę własną, to we wniosku powinien także ją podać.

Do wniosku o promesę należy dołączyć ostateczną decyzję o pozwolenie na budowę lub zmianę sposobu użytkowania obiektu.

Promesa wydawana jest w formie decyzji administracyjnej, na czas określony, nie dłuższy niż dwa lata. W okresie ważności promesy w obiekcie, którego promesa dotyczy, nie można świadczyć usług hotelarskich. Przedsiębiorca może się jednak ubiegać, by marszałek województwa zezwolił mu na rozpoczęcie świadczenia usług hotelarskich po złożeniu kompletnego wniosku o zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii. Bez żadnych przeszkód natomiast, w okresie ważności promesy, przedsiębiorca ma prawo używać nazwy rodzajowej i oznaczenia kategorii do celów informacyjnych i promocyjnych obiektu hotelarskiego. Zdarza się też, że przedsiębiorca rozpoczyna świadczenie usług w hotelu, który już istniał i przyznano mu już wcześniej zaszeregowanie. Zanim więc przyjmie tam pierwszych gości, powinien wystąpić do marszałka województwa właściwego dla tego obiektu, by potwierdził lub zmienił dotychczasowe zaszeregowanie.

Może się zdarzyć, że przedsiębiorca dopełnił już wszystkich formalności związanych z uzyskaniem zaszeregowania, obiekt działa i przyjeżdżają do niego goście, lecz pojawią się okoliczności, które spowodują zmianę jego rodzaju lub kategorii. Hotelarz powinien wówczas o tym powiadomić marszałka województwa, który przyznaje zaszeregowanie. Zawiadamia go również, gdy zakończy świadczenie usług hotelarskich.

CO ZAWIERA WNIOSEK

Przedsiębiorca we wniosku o zaszeregowanie jego obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju i o nadanie mu kategorii podaje:

l swoją nazwę i siedzibę lub nazwisko i imię oraz adres,

l nazwę obiektu, jeżeli taka jest przewidywana,

l położenie obiektu wraz z adresem,

l opis obiektu potwierdzający stopień spełnienia wymagań dla rodzaju i kategorii, o które występuje,

l osobę upoważnioną do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu o ustalenie rodzaju i nadanie kategorii,

l zaszeregowanie do określonego rodzaju i kategorii, o które występuje wnioskodawca.

Do wniosku należy dołączyć:

l dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań budowlanych, przeciwpożarowych i sanitarnych,

l zaświadczenie o numerze REGON przedsiebiorcy, a także zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpis z Krajowego Rejestru Sądowego,

l dowód wniesienia opłaty za ocenę spełniania przez obiekt hotelarski określonych w przepisach wymagań.

Marszałek województwa może ustalić wzór ankiety stwierdzającej stopień spełnienia przez obiekt hotelarski wymagań dla rodzaju i kategorii, o które ubiega się wnioskodawca. Taką ankietę należałoby dołączyć do wniosku, natomiast nie trzeba opisywać obiektu, by w ten sposób potwierdzić, że spełnia on wymagania pozwalające zaliczyć go do tego rodzaju i kategorii, o które wnioskuje przedsiębiorca.

Marszałek kontroluje

Marszałek (przez swych urzędników) ma prawo skontrolować, czy hotel spełnia wymagania co do wielkości, wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii jego zaszeregowania. Sprawdza też, czy zostały w nim spełnione wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. Kontrolerzy mogą sprawdzać wszystkie pomieszczenia i urządzenia wchodzące w skład kontrolowanych obiektów. Wolno im żądać pisemnych i ustnych informacji w sprawach objętych kontrolą od kierownika i osób, które zostały w obiekcie zatrudnione. Mogą się domagać okazania dokumentów potwierdzających spełnienie przez obiekt m.in. wymagań sanitarnych, przeciwpożarowych.

Kontrola hotelu może nastąpić z urzędu lub na wniosek przedsiębiorcy, stowarzyszenia konsumentów albo stowarzyszenia działającego w dziedzinie turystyki i hotelarstwa. Kontrola z urzędu odbywa się najczęściej, gdy do marszałka dotrą uzasadnione informacje o zmianie warunków działania przez hotelarza bądź o tym, że narusza on określone wymagania. Kontrole marszałka województwa dokonywane są także okresowo.

Wszelkie sprawdzanie powinno odbywać się w obecności kierownika kontrolowanego obiektu lub osoby, która jest upoważniona do zastępowania go. W razie nieobecności tych osób mogą być wykonane tylko te czynności, o których kierownik obiektu został powiadomiony.

Z przebiegu kontroli sporządzany jest protokół, który podpisuje kierownik obiektu (lub osoba zastępująca go) oraz prowadzący kontrolę. Kierownik i osoba zastępująca go mogą przy tym zgłaszać swoje uwagi. Następnie odpis protokołu przekazywany jest organowi prowadzącemu ewidencję obiektu.

Zdarza się, że wyniki kontroli wskazują, że obiektowi należałoby zmienić zaszeregowanie lub obniżyć kategorię. W takim przypadku marszałek województwa powinien dokonać ponownej oceny obiektu. Nie będzie ona jednak potrzebna, gdy przedsiębiorca wyrazi zgodę na zmianę. Prowadzący kontrolę może wydać zalecenia pokontrolne, jeżeli stwierdzi uchybienia - np. uszkodzone, niesprawne, niedostępne lub nadmiernie zużyte elementy wyposażenia. W zaleceniach pokontrolnych zostaje też określony termin wykonania ich pod rygorem wszczęcia postępowania w sprawie zmiany zaszeregowania obiektu albo wszczęcia postępowania o uchylenie zaszeregowania. Termin wykonania zaleceń nie może przekraczać trzech miesięcy.

Hotele mogą być też kontrolowane przez ministra właściwego do spraw turystyki. Wówczas sprawdza się, czy obiekt spełnia wymagania przewidziane dla rodzaju i kategorii, do których został zaszeregowany. Gdyby wymagań nie spełniał, to minister ma prawo wystąpić do marszałka, by zmienił rodzaj lub kategorię obiektu.

Jeżeli hotel przestał spełniać wymagania określone dla rodzaju i kategorii, to marszałek z urzędu zmienia jego rodzaj i kategorię albo uchyla decyzję o zaszeregowaniu obiektu. Organ prowadzący ewidencję hotelu może nawet nakazać wstrzymanie świadczenia usług hotelarskich do momentu, kiedy zostaną zlikwidowane uchybienia.

Zabytkowy hotel

Hotelem może być obiekt wpisany do rejestru zabytków lub do wykazu zabytków architektury i budownictwa. Może to być również obiekt, którego charakter zabytkowy jest oczywisty.

W takim przypadku możliwe będą odstępstwa od wymagań co do wyposażenia i zakresu świadczonych usług dla obiektów hotelarskich.

Hotelarz, który ubiega się o zaszeregowanie takiego obiektu do określonego rodzaju oraz o nadanie mu kategorii, musi przedstawić opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków. Opinia powinna stwierdzać, że nie jest możliwe spełnienie tych wymogów bez naruszenia zabytkowego charakteru obiektu.

Potrzebne dokumenty

Aby udokumentować, że obiekt spełnia wymagania, należy przedstawić dokumenty określone w rozporządzeniu ministra gospodarki i pracy z 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 22, poz. 169). Wymagania budowlane dokumentuje się decyzją o pozwoleniu na budowę wraz z potwierdzonym zawiadomieniem właściwego organu o przystąpieniu do użytkowania obiektu lub decyzją o pozwoleniu na użytkowanie lub decyzją o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu. Wymagania budowlane dla wszystkich obiektów można też udokumentować książką obiektu. Zabezpieczenia przeciwpożarowe należy udokumentować opinią właściwej miejscowo komendy powiatowej albo miejskiej Państwowej Straży Pożarnej. Za równorzędny uznaje się protokół okresowej kontroli Państwowej Straży Pożarnej.

Z kolei spełnienie wymagań sanitarnych dowodzi się opinią właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Za równorzędny uważa się protokół okresowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

W formie decyzji administracyjnej następuje zaszeregowanie, odmowa, potwierdzenie lub zmiana zaszeregowania obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju.

Również decyzją administracyjną odmawia się nadania albo nadaje się lub zmienia kategorię hotelu. Decyzją wstrzymuje się też świadczenie usług.

Powołując się na decyzję o odmowie zaszeregowania i decyzją o odmowie potwierdzenia zaszeregowania obiektu do określonego rodzaju i kategorii można odmówić wpisu do ewidencji obiektów hotelarskich.

Rodzaju hotelu, kategoria

Nazwa rodzaju i oznaczenie kategorii hotelu objęte są ochroną prawną. Hotelarz prócz nazwy rodzaju może stosować także inną nazwę oznaczającą obiekt.

EWIDENCJA OBIEKTÓW HOTELARSKICH

Ewidencja obiektów hotelarskich prowadzona jest w formie kartoteki. Każdy rodzaj obiektu ma w ewidencji założoną oddzielną kartę ewidencyjną. Przedsiębiorca powinien zgłosić do ewidencji obiekt, w którym będą świadczone usługi hotelarskie.

Na karcie ewidencyjnej prowadzonej dla konkretnego hotelu podane są następujące dane:

l określenie przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie,

l nazwę i adres obiektu,

l określenie rodzaju i kategorii obiektu,

l informację o stałym lub sezonowym charakterze świadczonych usług wraz z określeniem sezonu,

l opis obiektu zawierający informacje o liczbie miejsc noclegowych, o zakresie świadczonych usług, o położeniu obiektu,

l informacje o promesach, decyzjach dotyczących rodzaju i kategorii obiektu oraz o dopuszczonych odstępstwach od wymagań co do wyposażenia i zakresu świadczonych usług,

l informacje o przeprowadzonej kontroli i ponownej ocenie spełniania wymagań dla rodzaju i kategorii obiektu.

Do ewidencji przedsiębiorca musi zgłosić informacje, że zaprzestał świadczenia usług hotelarskich, zmienił działalność sezonową na stałą albo ze stałej na sezonową.

Do ewidencji prowadzonej przez marszałka może dokonać również zgłoszenia przedsiębiorca, który do tej pory miał obiekt wpisany do ewidencji prowadzonej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Chodzi o obiekt, który uzyskał decyzję o nadaniu mu kategorii i rodzaju upoważniających do wpisania go do ewidencji prowadzonej przez marszałka.

Hotel zostanie wykreślony z ewidencji, gdy:

l przedsiębiorca zaprzestał na dłużej niż rok świadczenia usług hotelarskich,

l przedsiębiorcą świadczącym usługi hotelarskie w obiekcie była jednostka organizacyjna, która uległa likwidacji,

l przedsiębiorca zmarł, a jego następcy prawni nie zgłosili zamiaru świadczenia usług hotelarskich,

l obiekt przestał spełniać wymagania sanitarne lub przeciwpożarowe lub inne określone odrębnymi przepisami,

l przedsiębiorca uzyskał decyzję o zaszeregowaniu obiektu wpisanego do ewidencji prowadzonej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do rodzaju i kategorii podlegających wpisowi do ewidencji marszałka województwa,

l przedsiębiorca nie rozpoczął świadczenia usług hotelarskich po upływie ważności promesy.

Opłaty, jakie ponosi hotelarz

Żeby hotel został zaliczony do określonej kategorii i rodzaju, musi zapłacić za ocenę, czy jego obiekt spełnia wymagania. Wysokość opłaty za ocenę zależy m.in. od liczby gwiazdek. Opłatę ustała się w oparciu o miesięczną stawkę najniższego wynagrodzenia, jakie obowiązuje w dniu złożenia wniosku o ocenę. Ustaloną opłatę zaokrągla się do pełnych złotych w górę. Wynosi ona dla oceny hoteli oznaczonych: czterema i pięcioma gwiazdkami - 150 proc. miesięcznej stawki wynagrodzenia; trzema gwiazdkami - 100 proc. najniższego wynagrodzenia; jedną lub dwiema gwiazdkami - 60 proc. najniższego wynagrodzenia.

Opłatę za ocenę przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek budżetu samorządu województwa. Dowód wpłaty dołącza do wniosku, gdy ocena dokonywana jest na wniosek przedsiębiorcy. Jeżeli toczy się postępowanie o zmianę zaszeregowania i zaliczenie hotelu do innego rodzaju lub kategorii, to organ prowadzący postępowanie wyznaczy przedsiębiorcy termin wniesienia opłaty.

Informacje o hotelu

Informacje o hotelu powinny być w nim umieszczone na widocznym miejscu. Chodzi o:

l nazwę i adres przedsiębiorcy świadczącego usługi w obiekcie,

l tablicę określającą rodzaj i kategorię obiektu,

l informację o zakresie świadczonych usług wraz z podstawowymi cenami,

l informację o przystosowaniu obiektu do obsługi osób niepełnosprawnych.

Informacja o rodzaju i kategorii obiektu oraz o przystosowaniu go do obsługi niepełnosprawnych powinny być zamieszczone również na zewnątrz.

Gość ma prawo zwrócić się do hotelarza, by ten przedstawił dokument potwierdzający zaszeregowanie hotelu lub pensjonatu do określonego rodzaju i kategorii, a także pełny cennik usług.

Hotelarz ma prawo wydawać regulaminy porządkowe, które wiążą wszystkich przebywających na terenie obiektu. Chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa gości hotelowych i ich mienia.

ZA CO GROZI GRZYWNA

Grzywna albo kara ograniczenia wolności grozi przedsiębiorcy, który:

l świadcząc usługi hotelarskie używa nazw rodzajowych lub określenia kategorii obiektów hotelarskich bez decyzji albo niezgodnie z decyzją,

l wbrew obowiązkowi świadczy usługi hotelarskie w obiekcie niezgłoszonym do ewidencji,

l świadczy usługi hotelarskie wbrew decyzji nakazującej wstrzymanie ich świadczenia.

Inne obiekty

Oprócz hoteli przedsiębiorca może prowadzić pensjonaty, motele, kempingi, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe oraz inne schroniska.

Zaszeregowanie obiektów niebędących hotelami do poszczególnych rodzajów i kategorii dokonuje najczęściej wójt, burmistrz oraz prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce ich położenia.

Zaszeregowania pól biwakowych dokonuje wójt albo burmistrz bądź prezydent miasta, który jest właściwy ze względu na ich położenie.

MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ

malgorzata.piasecka@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

l Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173, poz. 1807 ze zm.).

l Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268 ze zm.).

l Rozporządzenie ministra gospodarki z 28 czerwca 2001 r. w sprawie opłat związanych z zaszeregowaniem obiektu hotelarskiego (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 30, poz. 214).

l Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 22, poz. 169).