REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są zasady dziedziczenia majątku przez gminy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Sobiech

REKLAMA

REKLAMA

Gmina jako spadkobierca ustawowy zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego dziedziczy jako jeden z ostatnich podmiotów. Po niej jest już tylko Skarb Państwa. Gmina jako spadkobierca ustawowy nie może odrzucić spadku, nie składa również oświadczenia o jego przyjęciu, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Przewidziana została sytuację, kiedy brakuje małżonka i innych krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, a spadkodawca nie pozostawił testamentu. W takim przypadku dziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Dopiero wtedy, gdy nie uda się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce albo gdy ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

REKLAMA

Zasady dziedziczenia

REKLAMA

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Zanim spadek będzie dziedziczyła gmina, trzeba wziąć pod uwagę, że kodeks cywilny ustanawia trzy grupy spadkobierców ustawowych. Pierwszeństwo w dziedziczeniu mają dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Osoby te dziedziczą w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być niższa niż 1/4 całości spadku. Gdyby zdarzyło się tak, że dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada jego dzieciom w częściach równych, a gdy te nie żyją - dalszym zstępnym (np. wnukom).

Drugi krąg spadkobierców to małżonek spadkodawcy, rodzice i rodzeństwo. Osoby te mają szansę na dziedziczenie dopiero wtedy, gdy nie ma zstępnych. Sytuacja małżonka jest w tym przypadku zdecydowanie korzystniejsza, gdyż jego udział spadkowy wynosi połowę spadku. Natomiast udział przypadający każdemu z rodziców (jeśli dziedziczą w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy) wynosi 1/4 część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Jeśli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy. Będzie tak również wtedy, gdy małżeństwo rodziców spadkodawcy zostało rozwiązane przez rozwód. Pozostała część spadku przypada w częściach równych rodzeństwu.

Jeśli otwarcia spadku nie dożyło któreś z rodzeństwa spadkodawcy, ale pozostawiło zstępnych, a więc dzieci lub wnuki, to udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada jego zstępnym.

Może zdarzyć się i tak, że do spadku powołani zostaną obok małżonka tylko rodzice albo tylko rodzeństwo. Wówczas dziedziczą oni w częściach równych to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. W tym przypadku małżonek dziedziczy również połowę spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W praktyce zdarzają się sytuacje, kiedy zmarły nie pozostawia ani dzieci, ani małżonka. W takim przypadku cały spadek przypada jego rodzicom, rodzeństwu i zstępnym rodzeństwa (oczywiście w odpowiednich proporcjach).

 

Gmina zamiast wujków

Trybunał Konstytucyjny 4 września 2007 r. (sygn. akt P 19/07) uznał, że przepis powołujący do spadku gminę w sytuacji, gdy otwarcia spadku dożyło rodzeństwo rodziców spadkodawcy, jest zgodny z Konstytucją RP. Kodeks cywilny przewiduje bowiem możliwość dziedziczenia przez dzieci rodzeństwa, a więc siostrzeńców i bratanków. Natomiast zasada ta nie działa w drugą stronę. W konsekwencji, mimo że przykładowo żyją wujkowie i ciotki (ewentualnie stryjowie), majątek zmarłego przechodzi i tak na gminę. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie ma sformułowanych ścisłych i jednoznacznych norm pozwalających na określenie kręgu, kolejności powołania do spadku i wysokości udziałów spadkobierców ustawowych. Pozostawia w tym zakresie ustawodawcy swobodę. Trybunał podkreślił jednak, że powinien on respektować przede wszystkim zakaz ukrytego wywłaszczenia. Chociaż można założyć istnienie dyrektywy zaliczenia do kręgu spadkobierców ustawowych najbliższych krewnych i małżonka spadkodawcy, to jednocześnie na poziomie konstytucyjnym nie można wyznaczyć stopnia pokrewieństwa czy powinowactwa, uzasadniającego konieczne zaliczenie do tego kręgu. Konstytucja chroni prawa nabyte w drodze dziedziczenia, nie przesądzając jednak, kto w konkretnej sytuacji prawa te nabywa.

Ostatnie zamieszkanie

Przepisy wskazują, która gmina jest właściwa do dziedziczenia po spadkodawcy, gdy brakuje małżonków innych krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy lub nie ma testamentu Zgodnie z art. 935 par. 3 dziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. O wyborze tego kryterium zadecydowały przede wszystkim stosunki łączące mieszkańca jako członka lokalnej społeczności z daną gminę. Gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy przypada cały spadek. Dziedziczy więc ona również prawa do nieruchomości lub na nieruchomości położonej na obszarze innej gminy. Jeżeli spadkodawca miał ostatnie miejsce zamieszkania za granicą, ale nie sposób ustalić jego ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu. Gmina lub Skarb Państwa jako spadkobiercy ustawowi (inaczej niż gdy są spadkobiercami testamentowymi) nie mogą spadku odrzucić, nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Gmina lub Skarb Państwa jako spadkobiercy ustawowi nie mogą też być wyłączeni od dziedziczenia na podstawie testamentu negatywnego. Spadkodawca, który nie chce dopuścić do dziedziczenia po nim gminy swego ostatniego miejsca zamieszkania, może przykładowo w testamencie wyznaczyć spadkobiercą (testamentowym) inną gminę lub Skarb Państwa. Warto pamiętać, że testament negatywny, wyłączający od dziedziczenia ustawowego gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, nie doprowadzi do zastąpienia dziedziczenia gminy dziedziczeniem Skarbu Państwa, lecz będzie nieważny.

 

Skład spadku

REKLAMA

Spadek to ogół praw i obowiązków zmarłego, który przechodzi z chwilą śmierci na spadkobiercę. W skład spadku wchodzą prawa i obowiązki majątkowe, których podmiotem był zmarły w chwili śmierci. Do spadku wchodzą przede wszystkim własność rzeczy (albo udział we współwłasności), prawa i obowiązki wynikające z umów, których podmiotem był zmarły (na przykład roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia), roszczenie o zapłatę zaległych rat czy obowiązek umożliwienia małżonkowi i innym osobom bliskim spadkodawcy korzystania z mieszkania i urządzenia domowego przez trzy miesiące od dnia otwarcia spadku itp.

Z kolei do spadku nie należą w żadnym przypadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą (na przykład prawo do renty, alimenty, służebności osobiste), a także te prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (na przykład kwoty złożone na rachunku bankowym i objęte dyspozycją na wypadek śmierci). Do spadku nie zalicza się również praw i obowiązków wynikających ze stosunków karnoprawnych, administracyjnych czy na przykład związanych z postępowaniem podatkowym, dóbr osobistych, obowiązków majątkowych związanych ściśle z osobą zmarłego (będą to na przykład obowiązki wynikające z umowy o dzieło, której wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zlecenie).

TESTAMENT I DZIEDZICZENIE USTAWOWE

Zasadą jest dziedziczenie na podstawie testamentu. Dopiero wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą - z różnych względów - być spadkobiercami, ma miejsce dziedziczenie ustawowe.

KOLEJNOŚĆ DZIEDZICZENIA

• małżonek,

• zstępni,

• rodzice,

• rodzeństwo,

• zstępni rodzeństwa,

• gmina,

• Skarb Państwa.

ŁUKASZ SOBIECH

lukasz.sobiech@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z zm.).

• Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.).

• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 września 2007 r. (sygn. akt P 19/07).

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rządowy program "Moc Małych Społeczności". Do podziału 70 mln zł. Nabór wniosków do 9 czerwca 2025 r.

W piątek, 16 maja 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków w ramach „Rządowego Programu wsparcia organizacji pozarządowych Moc Małych Społeczności”. Adresowany jest do NGOsów działających w mniejszych miastach oraz na terenach wiejskich.

Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

REKLAMA

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

REKLAMA

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

REKLAMA