REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cztery lata funkcjonowania funduszu sołeckiego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agata Sobolewska

REKLAMA

Sołectwa już po raz czwarty decydują o przeznaczeniu części budżetu gminy, czyli o funduszu sołeckim. Czy cel, jakim dla ustawodawcy było umożliwienie sołectwom finansowania drobnych, lecz kluczowych dla danej społeczności, inicjatyw, został choć po części zrealizowany? Czy wszystkie sołectwa mogą korzystać z funduszu? Postaramy się prześledzić, jak działa fundusz sołecki.

Właściwie do momentu uchwalenia ustawy z 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (dalej: u.f.s.) mieszkańcy wsi nie mieli realnego wpływu na finansowanie inwestycji na terenie swojego sołectwa. Co prawda, w niektórych gminach ogłaszano konkursy, czy proponowano granty skierowane do sołectw, jednak wciąż widoczny był deficyt takich rozwiązań w skali kraju. Nie dostrzegano ogromnego potencjału drzemiącego w ponad 40 tysiącach sołectw i milionach obywateli je zamieszkujących, choć w Europie dawno już zauważono, że problemy obszarów wiejskich można skutecznie zmniejszać, angażując do działania mieszkańców.

Fundusz w oczach władz gmin i sołtysów

Mechanizm finansowania inwestycji sołeckich przez lata zyskał sobie sympatyków zarówno wśród władz gmin, jak i sołectw. Stworzenie mieszkańcom wsi możliwości decydowania o przeznaczeniu części środków finansowych z budżetu gminy znakomicie wpisuje się w realizację zasady samorządności. Doceniono ukryte w mieszkańcach możliwości, zaktywizowano ich, a to zaowocowało zdecydowanym rozwojem wsi. Uświadomiono sobie, że posiadając środki finansowe można zmienić wizerunek danej miejscowości, wspomóc jej rozwój i rozwiązać choć część problemów. Nie bez znaczenia jest także kwestia procesu kształtowania się zaangażowanego społeczeństwa obywatelskiego na terenach wiejskich, zaszczepienia w mieszkańcach poczucia odpowiedzialności za rozwój swojego regionu. Te pozytywne strony funduszu podkreślają najczęściej beneficjenci funduszu. Jakie jest zdanie władz gmin, widać choćby po tym, że w prawie połowie polskich gmin zdecydowano się na wyodrębnienie funduszu sołeckiego. Daje on gminie możliwość dokładniejszego poznania problemów mieszkańców wsi, a także pozwala na realizację bezpośrednio przez wsie tych zadań własnych gminy, które dotyczą mieszkańców sołectwa. Ponadto warto zwrócić uwagę, że część poniesionych na fundusz sołecki wydatków gmina może odzyskać dzięki mechanizmowi zwrotu, czyli de facto otrzymuje ona dodatkowe środki. Wysokość zwrotu (10%, 20% lub 30% poniesionych przez gminę wydatków na fundusz sołecki) obliczana jest zgodnie z art. 2 ust. 5 u.f.s. i zależy od wysokości kwoty bazowej gminy w stosunku do kwoty bazowej dla całego kraju.

Należy jednak pamiętać, że o tym, czy w budżecie gminy zostanie wydzielony fundusz sołecki, decyduje rada gminy. Bez takiej decyzji niemożliwe jest ubieganie się przez sołectwo o środki w jego ramach.

Co należy poprawić

Mimo wielu pozytywnych aspektów, ustawie zarzuca się wady. Najpoważniejszą wydaje się wygasanie z końcem roku środków niewykorzystanych w danych roku budżetowym (art. 2 ust. 3 u.f.s.). Sołtysi podkreślają, że gdyby wprowadzić mechanizm kumulacji niewykorzystanych środków, możliwe byłoby finansowanie poważniejszych, wymagających większych nakładów pieniężnych inwestycji. Kolejnym minusem jest to, że ogromnie trudno jest zmienić cel wydatkowania środków w ciągu roku. Choć ustawodawca przewidział w art. 1 ust. 4 u.f.s. możliwość przeznaczenia części funduszu na działania związane z usuwaniem skutków klęski żywiołowej, to należy pamiętać, że przecież wniosek o fundusz sołectwo składa w roku poprzedzającym rok budżetowy. W takim okresie nie da się przewidzieć, czy dany obszar dotkną skutki klęski żywiołowej. Dlatego w praktyce przepis art. 1 ust. 4 u.f.s. pozostanie martwy do momentu, w którym ustawodawca nie doprecyzuje mechanizmu korzystania z niego.

Na co środki z funduszu

Przyznane w ramach funduszu sołeckiego środki mogą być przeznaczone na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy (art. 1 ust. 3 u.f.s.), a także na działania związane z usuwaniem skutków klęski żywiołowej (art. 1 ust. 4 u.f.s.). Konieczne jest jednak podkreślenie, że pieniądze przyznane sołectwu muszą być wydane na przedsięwzięcia realizowane na jego terenie (zatem niemożliwe jest sfinansowanie remontu świetlicy w określonym sołectwie przez połączone środki z tego sołectwa i sąsiedniego, nawet jeśli ze świetlicy korzystaliby mieszkańcy obu miejscowości). O tym, na jakie konkretne zadanie środki zostaną wydane, decydują pełnoletni mieszkańcy sołectwa w trakcie zebrania wiejskiego. Decyzja ta musi mieć formę wniosku o fundusz sołecki. Dołącza się do niej protokół i listę obecności z zebrania oraz uchwałę zebrania wiejskiego. Wszystkie dokumenty sołtys przekazuje wójtowi (burmistrzowi miasta), który sprawdza wniosek pod względem formalnym. Zatem władze gminy czy sołtys nie ingerują w decyzję mieszkańców dotyczącą przeznaczenia przyznanych środków. Przyznane przez gminę w ramach funduszu środki nadal jednak pozostają częścią jej budżetu, bowiem sołectwo to tylko jednostka pomocnicza gminy.

W 2010 roku gminy poniosły wydatki rzędu 167 839 tys. zł na fundusz sołecki (co stanowiło 0,1% wszystkich wydatków gmin). Rok później wydano ponad 205 344 tys. zł, co stanowiło także 0,1% wszystkich wydatków gmin. Jak wynika ze statystyk Ministerstwa Finansów, wydatki z funduszy sołeckich w ubiegłym roku w większości przeznaczono na przedsięwzięcia związane z:

● transportem i łącznością (37%) – 90% środków przeznaczono na publiczne drogi gminne,

● kulturą i ochroną dziedzictwa narodowego (23%) – 71% środków przeznaczono na ośrodki i domy kultury, świetlice oraz kluby,

● gospodarką komunalną i ochroną środowiska (13%) – 98% środków przeznaczono na oświetlenie ulic, parków i dróg, utrzymanie zieleni, oczyszczanie miejscowości.

Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji - Zamów prenumeratę >>

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kolejki do lekarzy 2025 – jak dostać się do specjalisty szybciej? Sprawdzone sposoby

Czekasz miesiącami na wizytę u specjalisty? Nie musisz! W Polsce średni czas oczekiwania w publicznej służbie zdrowia to ponad 4 miesiące, ale są legalne sposoby, by skrócić go do kilku tygodni, a nawet dni. Sprawdź, jak korzystać z wyszukiwarki NFZ, kiedy poprosić o adnotację "cito", gdzie warto jechać po krótszą kolejkę i kto ma prawo wejść do gabinetu bez czekania. To wiedza, która może oszczędzić Ci wiele nerwów.

Od odważnego eksperymentu do wzoru dla innych regionów. 8 lat Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [WYWIAD]

Choć początek był trudny, dziś GZM to region o jednej z najbardziej zintegrowanych sieci transportowych w Polsce i rosnącym potencjale innowacyjnym. O tym, co sprawia, że 41 gmin potrafi mówić jednym głosem rozmawiamy z Kazimierzem Karolczakiem, przewodniczącym zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli.

Aktywny Maluch: Trwa nabór uzupełniający. Wnioski do 5 września 2025 r.

Do 5 września 2025 r. można składać wnioski w naborze uzupełniającym w programie Aktywny Maluch. Chodzi o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki.

Podatek od nieruchomości 2026 – znamy nowe maksymalne stawki. Sprawdź, ile możesz zapłacić!

Znamy już maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2026 rok. Wyższe limity dotyczą gruntów, budynków oraz budowli. To ważna informacja dla właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców, którzy powinni przygotować się na możliwe podwyżki. Sprawdź szczegóły i zaplanuj swoje wydatki!

REKLAMA

MEN odpowiada na zapowiedź protestu ZNP: podwyżki z 2024 r. przywróciły adekwatny poziom płac

Wiceminister edukacji uważa, że protesty ZNP są nieuzasadnione, bo skala podwyżek wynagrodzeń nauczycieli w 2024 roku była rekordowa i przywróciła satysfakcjonującą relację płac do warunków rynkowych. W 2024 roku nauczyciele początkujący otrzymali podwyżkę nominalną o ok. 40 proc., mianowani i dyplomowani – ok. 37 proc., co przekłada się na wzrost o tysiące złotych (od 1 894 do 2 674 zł) względem 2023 roku.

Leczenie gruźlicy wielolekoopornej – projekt nowelizacji przedłuża pilotaż do połowy 2026 roku [Projekt rozporządzenia MZ]

Resort zdrowia przedstawił projekt nowelizacji rozporządzenia dotyczący programu pilotażowego leczenia gruźlicy wielolekoopornej w warunkach ambulatoryjnych. Projekt trafił do uzgodnień i konsultacji.

"Nie wrzucaj banana do czarnego worka" - o bioodpadach, które mogą zasilać Twoją żarówkę

Dlaczego wciąż tak wielu z nas ignoruje brązowy pojemnik? Co dzieje się z obierkami po ziemniakach i jak jedna skórka z banana może oświetlić pokój przez sześć godzin? O mitach, błędach i przyszłości bioodpadów rozmawiamy z Katarzyną Gromadzką, ekspertką z firmy Bioodpady.pl.

Zebranie wiejskie - ilu mieszkańców?

Zgodne z prawem są nawet konsultacje, w których wzięło udział tylko kilku mieszkańców sołectwa – o ile uchwała o konsultacjach obowiązująca na terenie gminy stanowi, że konsultacje są ważne bez względu na liczbę uczestniczących osób uprawnionych do udziału w zebraniu wiejskim.

REKLAMA

Nierzetelność pracownika gminy a bezczynność w załatwieniu sprawy

Zwolniony przez gminę pracownik złośliwie doprowadza do bezczynności w załatwieniu sprawy? Fakt ten nie zwalnia gminy od odpowiedzialności za naruszenie terminów ustawowych, ale – po naprawieniu szkód spowodowanych przez pracownika – daje szansę na łagodniejszy wyrok sądu.

Społeczni opiekunowie zabytków – cisi partnerzy systemu ochrony dziedzictwa

W ustawie istnieją od lat, ale często traktowani są jako margines. Tymczasem dziś, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, potrzebujemy ich obecności. Społeczni opiekunowie zabytków mogą być realnym wsparciem państwowego systemu ochrony dziedzictwa – jeśli tylko będą traktowani na poważnie.

REKLAMA