REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cztery lata funkcjonowania funduszu sołeckiego

Agata Sobolewska

REKLAMA

Sołectwa już po raz czwarty decydują o przeznaczeniu części budżetu gminy, czyli o funduszu sołeckim. Czy cel, jakim dla ustawodawcy było umożliwienie sołectwom finansowania drobnych, lecz kluczowych dla danej społeczności, inicjatyw, został choć po części zrealizowany? Czy wszystkie sołectwa mogą korzystać z funduszu? Postaramy się prześledzić, jak działa fundusz sołecki.

Właściwie do momentu uchwalenia ustawy z 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (dalej: u.f.s.) mieszkańcy wsi nie mieli realnego wpływu na finansowanie inwestycji na terenie swojego sołectwa. Co prawda, w niektórych gminach ogłaszano konkursy, czy proponowano granty skierowane do sołectw, jednak wciąż widoczny był deficyt takich rozwiązań w skali kraju. Nie dostrzegano ogromnego potencjału drzemiącego w ponad 40 tysiącach sołectw i milionach obywateli je zamieszkujących, choć w Europie dawno już zauważono, że problemy obszarów wiejskich można skutecznie zmniejszać, angażując do działania mieszkańców.

Fundusz w oczach władz gmin i sołtysów

Mechanizm finansowania inwestycji sołeckich przez lata zyskał sobie sympatyków zarówno wśród władz gmin, jak i sołectw. Stworzenie mieszkańcom wsi możliwości decydowania o przeznaczeniu części środków finansowych z budżetu gminy znakomicie wpisuje się w realizację zasady samorządności. Doceniono ukryte w mieszkańcach możliwości, zaktywizowano ich, a to zaowocowało zdecydowanym rozwojem wsi. Uświadomiono sobie, że posiadając środki finansowe można zmienić wizerunek danej miejscowości, wspomóc jej rozwój i rozwiązać choć część problemów. Nie bez znaczenia jest także kwestia procesu kształtowania się zaangażowanego społeczeństwa obywatelskiego na terenach wiejskich, zaszczepienia w mieszkańcach poczucia odpowiedzialności za rozwój swojego regionu. Te pozytywne strony funduszu podkreślają najczęściej beneficjenci funduszu. Jakie jest zdanie władz gmin, widać choćby po tym, że w prawie połowie polskich gmin zdecydowano się na wyodrębnienie funduszu sołeckiego. Daje on gminie możliwość dokładniejszego poznania problemów mieszkańców wsi, a także pozwala na realizację bezpośrednio przez wsie tych zadań własnych gminy, które dotyczą mieszkańców sołectwa. Ponadto warto zwrócić uwagę, że część poniesionych na fundusz sołecki wydatków gmina może odzyskać dzięki mechanizmowi zwrotu, czyli de facto otrzymuje ona dodatkowe środki. Wysokość zwrotu (10%, 20% lub 30% poniesionych przez gminę wydatków na fundusz sołecki) obliczana jest zgodnie z art. 2 ust. 5 u.f.s. i zależy od wysokości kwoty bazowej gminy w stosunku do kwoty bazowej dla całego kraju.

Należy jednak pamiętać, że o tym, czy w budżecie gminy zostanie wydzielony fundusz sołecki, decyduje rada gminy. Bez takiej decyzji niemożliwe jest ubieganie się przez sołectwo o środki w jego ramach.

Co należy poprawić

Mimo wielu pozytywnych aspektów, ustawie zarzuca się wady. Najpoważniejszą wydaje się wygasanie z końcem roku środków niewykorzystanych w danych roku budżetowym (art. 2 ust. 3 u.f.s.). Sołtysi podkreślają, że gdyby wprowadzić mechanizm kumulacji niewykorzystanych środków, możliwe byłoby finansowanie poważniejszych, wymagających większych nakładów pieniężnych inwestycji. Kolejnym minusem jest to, że ogromnie trudno jest zmienić cel wydatkowania środków w ciągu roku. Choć ustawodawca przewidział w art. 1 ust. 4 u.f.s. możliwość przeznaczenia części funduszu na działania związane z usuwaniem skutków klęski żywiołowej, to należy pamiętać, że przecież wniosek o fundusz sołectwo składa w roku poprzedzającym rok budżetowy. W takim okresie nie da się przewidzieć, czy dany obszar dotkną skutki klęski żywiołowej. Dlatego w praktyce przepis art. 1 ust. 4 u.f.s. pozostanie martwy do momentu, w którym ustawodawca nie doprecyzuje mechanizmu korzystania z niego.

Na co środki z funduszu

Przyznane w ramach funduszu sołeckiego środki mogą być przeznaczone na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy (art. 1 ust. 3 u.f.s.), a także na działania związane z usuwaniem skutków klęski żywiołowej (art. 1 ust. 4 u.f.s.). Konieczne jest jednak podkreślenie, że pieniądze przyznane sołectwu muszą być wydane na przedsięwzięcia realizowane na jego terenie (zatem niemożliwe jest sfinansowanie remontu świetlicy w określonym sołectwie przez połączone środki z tego sołectwa i sąsiedniego, nawet jeśli ze świetlicy korzystaliby mieszkańcy obu miejscowości). O tym, na jakie konkretne zadanie środki zostaną wydane, decydują pełnoletni mieszkańcy sołectwa w trakcie zebrania wiejskiego. Decyzja ta musi mieć formę wniosku o fundusz sołecki. Dołącza się do niej protokół i listę obecności z zebrania oraz uchwałę zebrania wiejskiego. Wszystkie dokumenty sołtys przekazuje wójtowi (burmistrzowi miasta), który sprawdza wniosek pod względem formalnym. Zatem władze gminy czy sołtys nie ingerują w decyzję mieszkańców dotyczącą przeznaczenia przyznanych środków. Przyznane przez gminę w ramach funduszu środki nadal jednak pozostają częścią jej budżetu, bowiem sołectwo to tylko jednostka pomocnicza gminy.

W 2010 roku gminy poniosły wydatki rzędu 167 839 tys. zł na fundusz sołecki (co stanowiło 0,1% wszystkich wydatków gmin). Rok później wydano ponad 205 344 tys. zł, co stanowiło także 0,1% wszystkich wydatków gmin. Jak wynika ze statystyk Ministerstwa Finansów, wydatki z funduszy sołeckich w ubiegłym roku w większości przeznaczono na przedsięwzięcia związane z:

● transportem i łącznością (37%) – 90% środków przeznaczono na publiczne drogi gminne,

● kulturą i ochroną dziedzictwa narodowego (23%) – 71% środków przeznaczono na ośrodki i domy kultury, świetlice oraz kluby,

● gospodarką komunalną i ochroną środowiska (13%) – 98% środków przeznaczono na oświetlenie ulic, parków i dróg, utrzymanie zieleni, oczyszczanie miejscowości.

Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji - Zamów prenumeratę >>

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
8400 zł brutto dla pracowników pomocy społecznej? 3-miesięczny urlop? Związkowcy przedstawili propozycje

Ile zarabia pracownik pomocy społecznej? A ile powinien zarabiać? Związkowa Alternatywa domaga się radykalnej poprawy warunków pracy i wynagrodzeń zatrudnionych w tym sektorze. Związek oczekuje skokowego wzrostu płac, dotrzymania przez rząd złożonych wcześniej obietnic, a także zapewnienia urlopu regeneracyjnego i warunków do rozwoju zawodowego dla wszystkich zatrudnionych w sektorze pomocy społecznej.

Gminy mają problemy finansowe, bo słabo ściągają zaległe czynsze, podatki, kary i tym podobne zobowiązania

Podatki, czynsze za mieszkania komunalne, wodę, wywóz śmieci, alimenty i mandaty – takich opłat nie regulują konsumenci oraz firmy wobec gmin. Nazbierało się tego już ponad 17,5 miliarda złotych. Jednocześnie gminy narzekają na brak pieniędzy na remonty, budowę mieszkań i inne ważne przedsięwzięcia.

36 lat w oczekiwaniu na diagnozę. Pacjenci z chorobami rzadkimi wciąż czekają na zmiany

W Polsce ponad 3 miliony osób zmaga się z chorobami rzadkimi, a system opieki zdrowotnej wciąż nie jest odpowiednio przystosowany do ich potrzeb. Czas oczekiwania na diagnozę często rozciąga się na lata, co prowadzi do pogorszenia zdrowia pacjentów i stanowi ogromne obciążenie dla ich rodzin. Oto historie pacjentów, którzy latami czekali na diagnozę.

4666 zł dla każdego sołtysa? Wybory organizowane przez PKW?

Czy sołtysi otrzymają wynagrodzenia na poziomie ustawowej płacy minimalnej? Czy wybory na sołtysa będą organizowane przez Państwową Komisję Wyborczą, a kandydaci organizować będą kampanie w swoich wsiach? Profesjonalizacje działań najmniejszych jednostek administracyjnych zaproponował jeden z kandydatów na Prezydenta PR.

REKLAMA

Status ochrony wilka. Komisja Europejska proponuje zmiany

7 marca 2025 r. weszły w życie zmiany dotyczące załączników do konwencji berneńskiej. Chodzi o zmianę statusu ochrony wilka. Komisja UE proponuje dostosowanie statusu ochrony wilka w prawodawstwie UE do konwencji berneńskiej.

Poradnik kryzysowy. Pierwsze 72 h każde gospodarstwo powinno przetrwać o własnych siłach

Do końca roku do obywateli ma trafić tzw. poradnik kryzysowy. Robert Klonowski z MSWiA przekazał PAP: - Przez trzy dni wszyscy obywatele, każde gospodarstwo domowe, powinno przetrwać o własnych siłach.

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych – alternatywa dla drogi sądowej

Zgodnie z obowiązującą ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw od 1 lipca 2024 r. doszło do zniesienia wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W ramach pozasądowego trybu kompensaty szkód medycznych zastąpił je Rzecznik Praw Pacjenta będący dysponentem Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

Prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej

Jednym z fundamentalnych praw pacjenta jest prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. Jak złożyć wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej?

REKLAMA

Świadczenie mieszkaniowe w Policji, PSP, SG i SOP - podobne jak w wojsku, Karta Rodzin Mundurowych i inne zmiany. Porozumienie MSWiA ze związkowcami

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało 6 marca 2025 r. o podpisaniu porozumienia pomiędzy MSWiA a przedstawicielami związków zawodowych służb mundurowych podległych resortowi. Co zawiera to porozumienie?

Poczta przestanie dostarczać listy od 1 stycznia 2026 r., 1/3 pracowników do zwolnienia ... w Danii. Czy tak samo może być w Polsce?

Zarząd duńskiej poczty PostNord ogłosił 6 marca 2205 r., że firma zaprzestanie z końcem 2025 r. dostarczania listów w związku z brakiem rentowności tej usługi i postępującą cyfryzacją. To m.in. skutek nowego prawa pocztowego, które weszło w życie w Danii. Operator pocztowy chce skupić się wyłącznie na dystrybucji paczek.

REKLAMA