Rehabilitacja po COVID-19 - co gwarantuje NFZ?

1/3 ozdrowieńców ma powikłania po COVID-19 i wymaga rehabilitacji

Dla sporej grupy ozdrowieńców pokonanie COVID-19 jest ważnym, ale pierwszym krokiem na drodze do powrotu do pełnej sprawności. Specjaliści szacują, że przynajmniej jedna trzecia pacjentów ma powikłania po chorobie wywołanej koronawirusem. Najczęściej są to: problemy z oddychaniem, zmniejszona ogólna sprawność organizmu i tolerancja wysiłku fizycznego, bóle mięśniowo-stawowe, zaburzenia lękowe i depresyjne.

Rehabilitacja po COVID-19 z NFZ

W odzyskaniu pełni sił pomaga profesjonalna rehabilitacja. Narodowy Fundusz Zdrowia, na polecenie Adama Niedzielskiego, ministra zdrowia, przygotował kompleksowy program rehabilitacji po chorobie COVID-19, realizowany w trybie stacjonarnym i w leczeniu uzdrowiskowym. W całym kraju jest już ponad 100 placówek, które dołączyły do programu i leczą lub będą leczyć pacjentów po COVID-19 ze środków wypłacanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Niezbędne skierowanie

Świadczenia rehabilitacji COVID-19 są realizowane na podstawie skierowania. Skierowanie wystawi pacjentowi lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, po zakończeniu leczenia związanego z chorobą COVID-19.

W programie uczestniczą placówki, które:

• mają podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń rehabilitacji leczniczej w trybie stacjonarnym lub w leczeniu uzdrowiskowym
• i są wpisane na wykaz podmiotów udzielających świadczeń covidowych.

Każdy z realizatorów programu musi posiadać odpowiednią kadrę i wyposażenie, zgodne z rozporządzeniem Ministra Zdrowia oraz opisem programu rehabilitacji, aby zapewnić pacjentom najlepszą opiekę podczas leczenia.

Od 2 do 6 tygodni rehabilitacji

Program gwarantuje od 2 do 6 tygodni kompleksowej rehabilitacji po chorobie COVID-19. Do programu będzie można dołączyć do 12 miesięcy od zakończenia leczenia związanego z COVID-19.

Lekarz podejmie decyzję o skierowaniu pacjenta do programu na podstawie wyników kilku badań:

• RTG klatki piersiowej z opisem wykonane po zakończeniu leczenia ostrej fazy choroby
• aktualna morfologia, OB, CRP (białko ostrej fazy)
• EKG wykonane po zakończeniu leczenia ostrej fazy choroby COVID-19.

Jakie świadczenia opłaci NFZ?

Kompleksowy program rehabilitacji postcovidowej obejmuje m.in.:

1. kinezyterapię ze szczególnym uwzględnieniem treningu wytrzymałościowego, ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń efektywnego kaszlu, ćwiczeń ogólnousprawniających, ćwiczeń na wolnym powietrzu;
2. opukiwanie i oklepywanie klatki piersiowej, drenaże ułożeniowe;
3. inhalacje indywidualne (solankowe - haloterapia, mineralne, lekowe) lub okołotężniowe lub nadmorskie albo subterraneoterapia;
4. terenoterapię, treningi marszowe;
5. balneoterapię – według indywidualnych wskazań, w tym:

• wodne kąpiele balneologiczne (o stopniowanej temperaturze), w szczególności kąpiele kwasowęglowe
• i/lub gazowe kąpiele CO₂
• i/lub okłady z pasty borowinowej;

6. masaż – według indywidualnych wskazań;
7. hydroterapię, fizykoterapię – według indywidualnych wskazań;
8. treningi relaksacyjne;
9. edukację zdrowotną i promocję zdrowia, w tym np. naukę prawidłowej techniki używania inhalatorów, eliminację nałogów i innych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych, prozdrowotną zmianę stylu życia;
10. leczenie dietetyczne – według indywidualnych wskazań;
11. wspomaganie rehabilitacyjne schorzeń współistniejących.

Rehabilitowany pacjent może liczyć na minimum 96 zabiegów fizjoterapeutycznych. Ma prawo do konsultacji z personelem medycznym oraz może skorzystać z profesjonalnej terapii psychologicznej.

Ponadto każda placówka uczestnicząca w programie zapewnia pacjentom badania diagnostyczne, leki i wyroby medyczne, które są niezbędne do uzyskania najlepszych rezultatów programu leczenia.

Kontrola efektów rehabilitacji

Przez cały okres rehabilitacji pacjent jest pod opieką lekarską i pielęgniarską. Personel medyczny stałe kontroluje postępy w powrocie pacjenta do pełni sprawności po przebytej chorobie.

O tym, czy pacjent dochodzi do pełni sił dzięki rehabilitacji, decyduje porównanie wyników badań i testów, które przeprowadza się na początku i na zakończenie leczenia.

Mowa o:

• teście wysiłkowym na początku i na końcu leczenia (test na ergometrze rowerowym lub test na bieżni ruchomej lub test 6-minutowego marszu) z oceną tolerancji wysiłkowej
• ocenie nasilenia duszności na początku i na końcu leczenia (w skali nMRC)
• spirometrycznej ocenie czynnościowej układu oddechowego na początku i na końcu leczenia
• ocenie stanu odżywienia (BMI oraz w skali NRS 2002 lub SGA) na początku i na końcu leczenia
• ocenie funkcjonalnej (w skali Barthel) na początku i na końcu leczenia.

NFZ zapłaci 188 zł za osobodzień

Przyjęta stawka za każdy osobodzień rehabilitacji postcovidowej wynosi 188 zł. Koszty pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz budżetu państwa, z części której dysponentem jest minister zdrowia.

Świadczenia będą finansowane na podstawie sprawozdań i rachunków składanych przez realizatorów programu do właściwych Oddziałów Wojewódzkich NFZ.

Podstawa prawna: Program rehabilitacji dla pacjentów po przebytej chorobie COVID-19 został opisany w Zarządzeniu Prezesa NFZ nr 63/DSOZ/2021.

Rehabilitacja po COVID-19 z NFZ - zmiany od 26 kwietnia 2021 r.

Program rehabilitacji został rozszerzony o gabinety fizjoterapii, zajmujące się rehabilitacją leczniczą. To efekt polecenia ministra zdrowia, który zobowiązał Prezesa NFZ do uruchomienia i rozliczania świadczeń rehabilitacji również w warunkach ambulatoryjnych i domowych.

Rehabilitacja postcovid w gabinecie fizjoterapeutycznym

Do programu rehabilitacji COVID-19 w gabinecie fizjoterapeutycznym kwalifikują się ozdrowieńcy, nie później niż do 6 miesięcy od zakończenia choroby. Chodzi np. o pacjentów z utrzymującą się dusznością, która poważnie utrudnia normalne funkcjonowanie.

Siłę duszności określa się na podstawie specjalnej skali mMRC (modified Medical Research Council). Już wynik równy lub wyższy 1, w 5 stopniowej skali (0-4), powoduje, że pacjent może zostać skierowany na rehabilitację. Przyjmuje się, że u pacjenta ze wskazaniem 1, duszność występuje podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub pojawia się przy wchodzeniu na niewielkie wzniesienie.

Rehabilitacja postcovid w domu

Pacjenci, którzy przeszli COVID-19, ale mają trudności z samodzielnym poruszaniem także skorzystają z rehabilitacji postcovidowej. Specjalnie z myślą o nich, program obejmuje również wizyty domowe. Podobnie, jak w przypadku rehabilitacji w gabinecie fizjoterapeutycznym, u pacjenta muszą występować duszności (wynik mniejszy lub równy 1). Dodatkowo o zakwalifikowaniu do rehabilitacji w domu decydują:

• ocena 3-9 w skali oceny funkcjonalnej (0-10)
• ocena siły mięśniowej MRC (0-5)
• występowanie zespołu słabości po pobycie pacjenta na oddziale intensywnej terapii.

Z rehabilitacji domowej można skorzystać nie później niż do 6 miesięcy od zakończenia leczenia COVID-19.

Wyspecjalizowane placówki z kontraktem NFZ i skierowanie

Podobnie jak w przypadku rehabilitacji postcovidowej w uzdrowiskach i w trybie stacjonarnym, zabiegi i wizyty fizjoterapeutów w rehabilitacji domowej i ambulatoryjnej są realizowane na podstawie skierowania. Skierowanie wystawi pacjentowi m.in. lekarz rodzinny.

W programie uczestniczą placówki:

• wpisane do Rejestru Podmiotów Prowadzących Działalność Leczniczą (RPWDL)
• z podpisaną umową z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń rehabilitacji leczniczej w zakresie fizjoterapii ambulatoryjnej lub domowej
• wpisane na wykaz podmiotów udzielających świadczeń covidowych.

Program dopasowany do pacjenta

Rehabilitacja postcovidowa w poradni lub w domu trwa do 6 tygodni i jest podzielona na kilka etapów.

WIZYTA WSTĘPNA (w poradni co najmniej 50 minut, w domu co najmniej 90 minut)

Podczas wstępnej wizyty fizjoterapeutycznej, specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem oraz wykonuje podstawowe próby i badania, m.in. oddechowe i wysiłkowe, aby ocenić stan zdrowia pacjenta na początku programu. Wyniki badań początkowych będą porównywane z wynikami po zakończeniu programu i posłużą do oceny efektów terapii.

WIZYTA TERAPEUTYCZNA (w poradni co najmniej 70 minut, w domu co najmniej 100 minut)

Po wizycie wstępnej, fizjoterapeuta ustala z każdym pacjentem kalendarz indywidualnych wizyt terapeutycznych. Program zakłada trzy takie wizyty w każdym tygodniu rehabilitacji. Jednak, gdy stan zdrowia będzie tego wymagał, pacjent może liczyć na dodatkową wizytę w trakcie programu.
Terapia polega na wykonywaniu treningów oddechowych, wytrzymałościowych i interwałowych. Wszystko po to, aby pacjenci jak najszybciej odzyskiwali pełną sprawność. Ponadto pacjenci poznają ćwiczenia, które już po zakończeniu programu, będą mogli samodzielnie i bezpiecznie wykonać w domu.
W zależności od potrzeb i stanu zdrowia chorego możliwe jest włączenie dodatkowych elementów terapii, m.in. technik odksztuszania, treningu równowagi, specjalnych metod rehabilitacji dla pacjentów z problemami neurologicznymi.

WIZYTA KOŃCOWA (w poradni co najmniej 30 minut, w domu co najmniej 60 minut)

Po zakończeniu ćwiczeń i treningów fizjoterapeuta i pacjent spotykają się na wizycie końcowej. Powtarzają badania i testy wykonane podczas pierwszej wizyty i porównują osiągnięte wyniki, m.in. próby zmęczeniowe i oddechowe (określające skalę występowania duszności).

Jak żyć po COVID-19?

Obowiązkowym elementem programu jest edukacja, dzięki której pacjenci będą wiedzieć więcej o samej chorobie i jej powikłaniach. Każdy uczestnik programu dowie się, jak radzić sobie ze skutkami choroby i co robić, aby jak najszybciej wrócić do pełnej sprawności.
Pacjenci dostaną praktyczne wskazówki i szczegółowe plany treningowe, które ułatwią im samodzielnie dochodzenie do zdrowa. M.in. skorzystają z gotowych porad i ćwiczeń dotyczących duszności i zespołu przewlekłego zmęczenia po infekcji wirusowej. Otrzymają również plany z zestawami ćwiczeń do samodzielnego stosowania w domu, dzięki którym będą dopasowywać skalę trudności i intensywności treningu do możliwości własnego organizmu.

Ile NFZ zapłaci za rehabilitację w poradni, a ile w domu?

Za zrealizowanie programu rehabilitacji ambulatoryjnej NFZ zapłaci przeszło 1 000 zł za pacjenta. W przypadku rehabilitacji domowej może to być ponad 1 500 zł za pacjenta. Stawki oszacowała Agencja Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT), na zlecenie Ministerstwa Zdrowia.
Świadczenia będą finansowane na podstawie sprawozdań i rachunków składanych przez realizatorów programu do Oddziałów Wojewódzkich NFZ. Środki na ten cel pochodzą z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Podstawa prawna: Program rehabilitacji po przebytej chorobie COVID-19, w warunkach ambulatoryjnych i domowych, jest załącznikiem do Zarządzenia Prezesa NFZ nr 78/DSOZ/2021.

Źródło: Narodowy Fundusz Zdrowia