REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy gminy mogą tworzyć strefy wolne od dymu tytoniowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów

REKLAMA

REKLAMA

Organy samorządu terytorialnego zobowiązane są do podejmowania działań zmierzających do ochrony zdrowia przed następstwami palenia tytoniu.

Na terenie gmin jedną z form tej ochrony jest tworzenie stref wolnych od dymu tytoniowego. Przepisy umożliwiające podejmowanie takich działań nie są jednak przejrzyste i spójne, a wyznaczenie obszarów objętych bezwzględnym zakazem palenia w wielu gminach budzi kontrowersje.

REKLAMA

Podstawy prawne, określające obowiązki i uprawnienia gmin w zakresie ochrony zdrowia przed skutkami palenia tytoniu, zawarte zostały w ustawie z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (dalej: ustawa o ochronie zdrowia).

Uchwały rady gmin mogą objąć zakazem palenia miejsca przeznaczone do użytku publicznego przez ustanowienie tzw. stref wolnych od dymu tytoniowego (art. 5 ust. 4 ustawy o ochronie zdrowia).

REKLAMA

Ponieważ rozstrzygnięcia takie określają zasady korzystania z wyznaczonych obszarów przeznaczonych do użytku publicznego, które nie w każdym przypadku będą we władaniu lub użytkowaniu jednostek samorządu terytorialnego, formą aktu wprowadzającego zakaz palenia powinna być uchwała rady gminy, która jako akt prawa miejscowego stanowi źródło prawa powszechnie obowiązującego na terytorium gminy.

Jednak podstawą do wydania aktu ograniczającego lub zakazującego palenie tytoniu nie w każdym wypadku musi być art. 5 ust. 4 ustawy o ochronie zdrowia. W przypadku obiektów, których gmina jest gospodarzem (np. w zakładach administracyjnych, a także w obiektach, w stosunku do których organ jednostki samorządu terytorialnego wyposażony został w kompetencje do ustalania zasad korzystania z nich), zakaz używania tytoniu może zostać wprowadzony na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym) w drodze przyjęcia uchwałą regulaminu korzystania z obiektu. W praktyce regulacje takie dotyczą często budynków, w których znajdują się siedziby organów jednostek samorządu terytorialnego, gminnych obiektów sportowych, noclegowni itd.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zakaz palenia z mocy ustawy

Przystępując do opracowywania projektu uchwały wprowadzającej strefy wolne od dymu tytoniowego, należy precyzyjnie określić obiekty, których dotyczył będzie całkowity zakaz palenia. Przede wszystkim nie mogą być nimi budynki, w których obowiązuje taki zakaz z mocy samej ustawy. Powtarzanie bowiem w akcie prawa miejscowego przepisów zawartych w innej ustawie byłoby sprzeczne z zasadami techniki prawodawczej, ustalonymi rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”.

Obszary gminnych zakazów palenia

Gmina może ustanawiać akty prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie (art. 94 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.).

REKLAMA

A więc określenie strefy może zostać ustalone dla „terenu gminy” i „terytorium gminy”. Stąd pojawiła się linia interpretacyjna wskazująca, że ustawodawca w ustawie o ochronie zdrowia celowo rozróżnił oba pojęcia. W tym ujęciu do terenu gminy można byłoby zaliczyć wyłącznie nieruchomości, w stosunku do których gminie przysługują uprawnienia właścicielskie lub którymi gmina zarządza. W praktyce oznaczałoby to zawężenie możliwości tworzenia analizowanych stref. Za taką interpretacją może przemawiać konstrukcja praw i obowiązków gminy jako administratora własnego (tj. składającego się z nieruchomości władanych przez gminę) terenu. Z drugiej strony porównanie użycia pojęcia „teren” w samej ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych skłania do stwierdzenia, że jest ono zbieżne z terminem „terytorium gminy” określonym w ustawie o samorządzie gminnym. Ustawodawca posługuje się mianowicie w innych częściach analizowanej ustawy pojęciami terenu w odniesieniu do obiektów o określonym przeznaczeniu bez względu na uprawnienia właścicielskie odnoszące się do całości tych obiektów lub poszczególnych ich składników. Jedynym zatem kryterium ustalenia tych terenów są fizyczne ich granice, choćby na terenie znajdowały się obiekty mające różnych zarządców, np. tereny obiektów sportowo-rekreacyjnych. Warto również w tym miejscu odwołać się do zapisów ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która również posługuje się pojęciem terenu gminy.

Drugim kryterium decydującym o możliwości wprowadzenia zakazu palenia przez gminę jest przeznaczenie danego miejsca do użytku publicznego. Zastosowanie tego sformułowania nie ułatwia pracy podczas przygotowywania uchwały gminnej. Oceniając ustawę o ochronie zdrowia, można stwierdzić, że ustawodawca stosuje zamiennie pojęcia „miejsce” oraz „obiekt”. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA), dokonując oceny zależności obu pojęć w kontekście ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zgodnie z którą (podobnie jak w przypadku ustawy o ochronie zdrowia), gmina może uchwalać zakazy dotyczące napojów alkoholowych, określił pojęcie miejsca.

Biorąc pod uwagę interpretację (patrz: z orzecznictwa), należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 4 ustawy o ochronie zdrowia rada gminy może wprowadzać strefy wolne od dymu tytoniowego także na terenach otwartych niestanowiących zamkniętych obiektów architektonicznych. Możliwe zatem jest objęcie zakazem palenia obszarów parków, ciągów pieszych itd. Z analizy dotychczas uchwalonych gminnych zakazów palenia wynika, że granicami stref wolnych od dymu tytoniowego najczęściej obejmowano:

• przystanki komunikacji gminnej,

• place zabaw,

• parki.

Cel regulacji gminnych

Ponieważ w Polsce brak jest generalnego zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych, gminy w uchwałach powinny w każdym przypadku brać pod uwagę cel wprowadzenia stref. W kontekście analizowanej ustawy o ochronie zdrowia celem tym jest ochrona prawa osób niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego. Ochrona ta powinna być skuteczna. Na taką interpretację wskazuje nie tylko analizowana ustawa o ochronie zdrowia, ale również wiążąca Polskę Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu z 21 maja 2003 r. Dlatego, pomimo licznych kontrowersji, słuszne jest nawet bardzo szerokie określanie granic stref. Za przykład mogą tu posłużyć uchwały, w których zakazem palenia objęto nie tylko wiaty przystankowe, ale również obszary znajdujące się w odległości kilku metrów od ściany wiaty. Tylko bowiem taka regulacja zagwarantuje ochronę praw osób oczekujących pod wiatą przystankową przed immisjami dymu tytoniowego osób stojących obok wiaty przystankowej.

Ustawa o ochronie zdrowia umożliwia gminie tworzenie stref wolnych od dymu tytoniowego. Pomimo pewnych niejasności w jej zapisach, należy uznać, że daje ona możliwość wprowadzania zakazów palenia na takich obszarach, jak przystanki komunikacji miejskiej, ulice, parki itd. Stworzone w ten sposób strefy powinny gwarantować realną ochronę praw osób niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego.

MIEJSCA OBJĘTE ZAKAZEM PALENIA

Do miejsc objętych co do zasady zakazem palenia z mocy ustawy należą:

• zakłady opieki zdrowotnej,

• szkoły (w tym szkoły wyższe) i placówki oświatowo-wychowawcze,

• pomieszczenia zakładów pracy oraz inne obiekty użyteczności publicznej.

Z orzecznictwa

Pojęcie „miejsca” jest w swym podstawowym znaczeniu - częścią powierzchni ziemskiej - na tyle szerokie, że obejmuje również części, na których mieszczą się określone obiekty.

Wyrok NSA z 30 września 2004 r., sygn. akt GSK 761/04

Kazimierz Pawlik

Podstawy prawne:

• Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. nr 10, poz. 55; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. nr 229, poz. 2274)

• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 180, poz. 1111)

• Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz.U. z 2005 r. nr 236, poz. 2008; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. nr 144, poz. 1042)

• Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 70, poz. 473; ost.zm. Dz.U. nr 176, poz. 1238)

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. nr 100, poz. 908)

• Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu z 21 maja 2003 r. (Dz.U. z 2007 r. nr 74, poz. 487)

 

Radca prawny, adiunkt na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , dawniej pracownik administracji publicznej, obecnie prowadzi w Krakowie i w Radomiu własną kancelarię radcowską zajmującą się reprezentacją w postępowaniach administracyjnych. Specjalizuje się w zagadnieniach dostępu do informacji publicznej (z tego zakresu obroniona praca doktorska w 2016 r.), planowaniu przestrzennym i prawie budowlanym. Współautor książki Dyplom z Internetu (2015 r.) oraz komentarza do Ustawy o samorządzie gminnym (2015 r.) i autor przeszło trzystu artykułów, głównie z zakresu prawa samorządowego, publikowanych m.in. w „Gazecie Samorządu i Administracji”, „Wspólnocie Mieszkaniowej”, „Inwestorze”, „Sekretarzu i Organizacji Urzędu” oraz „Skarbniku i Finansach Publicznych” czy „Inwestycjach Sektora Publicznego”.
Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kiedy modernizacja linii średnicowej w Warszawie? Minister infrastruktury podał kluczowe terminy i zakres prac. Stację Warszawa Powiśle zastąpią dwa nowe przystanki osobowe

W dniu 9 lipca 2025 r. minister infrastruktury – w odpowiedzi na interpelację poselską – udzielił obszernych informacji odnośnie terminów i zakresu modernizacji kolejowej linii średnicowej w Warszawie. Okazuje się, że jako pierwsza (w latach 2026-2029) będzie realizowana część wschodnia linii średnicowej (na praskim brzegu Wisły). Natomiast w drugim etapie (po 2030 r.) zmodernizowana będzie część zachodnia: od stacji Warszawa Zachodnia (bez samej stacji), przez stacje Warszawa Ochota, Warszawa śródmieście do ul. Wybrzeże Szczecińskie. Co ważne, w tym drugim etapie powstaną dwie nowe stacje w rejonie ronda de Gaulle’a oraz pomiędzy ul. Solec i Wybrzeże Kościuszkowskie a obecny przystanek Warszawa Powiśle zostanie na stałe wyłączony z użytkowania. Także w drugim etapie modernizacji zostanie przebudowany tunel średnicowy i most średnicowy na Wiśle.

Rolnicy dostaną własnego rzecznika? PSL składa projekt ustawy

Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył w Sejmie projekt ustawy, której głównym celem jest powołanie nowej instytucji – Rzecznika Praw Rolników. Funkcję tę miałby każdorazowo pełnić Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, co – według autorów projektu – ma zagwarantować niezależność i bliskość tej roli wobec środowisk rolniczych.

Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

REKLAMA

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

REKLAMA

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA