REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadpłata w podatkach lokalnych

Marcin Binaś
Podatki lokalne/ Fot. Fotolia
Podatki lokalne/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kwestie powstawania i zwroty nadpłaty w zależnościach podatkowych, również podatkach lokalnych, wciąż budzą w praktyce wątpliwości. Problemem jest zwłaszcza wskazanie sytuacji, w których następuje określenie, a w których stwierdzenie wystąpienia nadpłaty.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia nadpłaty ani w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: o.p.), ani w ustawach regulujących konstrukcje poszczególnych podatków. Zdecydował się jedynie na wskazanie (w art. 72 o.p.) kwot, które należy uznać (traktować) jako nadpłatę. Są to kwoty:

REKLAMA

● nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku,

● podatku pobranego przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej niż należna (np. w zakresie pobieranych zaliczek na podatek dochodowy z tytułu wypłacanych pracownikom wynagrodzeń),

REKLAMA

● zapłacone przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w wydanej decyzji o ich odpowiedzialności kwoty do zapłaty określono nienależnie lub w wysokości wyższej niż należna (np. inkasent opłaty targowej, który pobrał opłatę w wysokości 1 tys. zł, a organ podatkowy wydaje decyzję o jego odpowiedzialności w zakresie kwoty 1,2 tys. zł),

● zobowiązań uregulowanych przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeśli w decyzji o ich odpowiedzialności lub w decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy kwoty zobowiązań do zapłaty określono nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Powstanie nadpłaty

Wydaje się, że w praktyce najczęściej występują nadpłaty w przypadkach wskazanych w pkt 1, który najwłaściwiej oddaje istotę tego pojęcia. Sprowadza się ona do tego, że nadpłata występuje wtedy, kiedy podatnik (wyłącznie na rzecz organu podatkowego) płaci nie będąc do tego zobowiązanym (brak obowiązku podatkowego) lub płaci ponad kwotę zobowiązania z niego wynikającą. Wydaje się również, że podatnik, dokonując zapłaty (de facto zawyżonej) musi mieć świadomość i przekonanie, że dokonując wpłaty realizuje ciążący na nim obowiązek podatkowy (a o fakcie dokonania wpłaty przewyższającej kwotę faktycznie należną dowiaduje się w późniejszym okresie).

Zobacz również: Opłata reklamowa od 11 września 2015 r.

Jak stwierdził NSA w wyroku z 25 września 2014 r. (sygn. akt I GSK 761/13), „za świadczenie nadpłacone przyjmuje się sytuację, gdy podatnik jest zobowiązany do świadczenia z tytułu określonego podatku, lecz kwota uiszczona jest wyższa od kwoty należnej. Świadczenie jest uiszczone nienależnie, gdy podatnik dokonuje zapłaty określonej kwoty pieniężnej, mimo że nie jest do tego zobowiązany. Nienależność świadczenia ma również miejsce w sytuacji, gdy w chwili jego spełnienia istniała wprawdzie podstawa prawna, jednakże po jego dokonaniu podstawa ta odpadła, np. z powodu uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej nieważności”.

REKLAMA

Pomimo wskazania przez ustawodawcę czterech kwot, które należy traktować jako nadpłaty, i braku zdefiniowania tego pojęcia w przedmiocie daty powstania nadpłaty, we wszystkich przypadkach jest ona taka sama i jest nią dzień dokonania przez dany podmiot zapłaty.

Dla porządku należy wskazać, że w zakresie podatków dochodowych, akcyzowego oraz od towarów i usług nadpłata powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego lub właściwej deklaracji.

Na gruncie Ordynacji podatkowej ustawodawca posługuje się pojęciami określenia i stwierdzenia nadpłaty, których nie należy ze sobą utożsamiać.

Określenie nadpłaty

Organ podatkowy ma obowiązek określić, w drodze decyzji, nadpłatę w każdym przypadku, kiedy zaistniały ku temu podstawy, a w danej sprawie nie zachodzą wyjątki z art. 73 § 2 i art. 74 o.p. Najbardziej klasycznym przykładem w tym zakresie jest sytuacja, w której organ podatkowy w ramach prowadzonego postępowania w sprawie określenia wysokości zobowiązania (gdy np. osoba prawna nie złoży deklaracji lub ją złoży, a dokona wpłat w wysokościach innych niż ujęte w deklaracji) ustali, że w danej sprawie powstała nadpłata. Wówczas oprócz decyzji kończącej prowadzone postępowanie musi w jego ramach wydać także decyzję określającą wysokość tej nadpłaty.

Do wydania decyzji określającej nadpłatę może dojść również w innych sytuacjach, np. gdy wobec pierwotnie wydanej przez organ podatkowy decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania zostanie zastosowany jeden z tzw. trybów nadzwyczajnych polegających na jej uchyleniu, zmianie lub stwierdzeniu nieważności. Kolejnym przykładem sytuacji, kiedy taka decyzja jest wydawana, jest złożenie przez podatnika (osobę prawną) deklaracji z prawidłowo obliczoną kwotą podatku i dokonanie wpłaty w wysokości większej niż obliczona w deklaracji.

Stwierdzenie nadpłaty

W sytuacji kiedy to podatnik kwestionuje wysokość zobowiązania podatkowego, może on złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty. W takim przypadku (jeżeli w złożonej deklaracji wykazał kwotę zobowiązania w nieprawidłowej wysokości i dokonał jego wpłaty), razem z wnioskiem podatnik ma obowiązek złożenia korekty takiej deklaracji. Wówczas, jeżeli złożona przez podatnika korekta deklaracji jest prawidłowa, a organ podatkowy jej nie kwestionuje, kwotę wynikającą z nadpłaty zwraca bez wydawania decyzji stwierdzającej wysokość nadpłaty (art. 75 § 4 o.p.).

W złożonym wniosku podatnik powinien wskazać okoliczności i dowody, na podstawie których wnosi o stwierdzenie nadpłaty, a które w dalszej kolejności podlegają weryfikacji przez organ podatkowy. Wskazał na to NSA w wyroku z 11 września 2014 r. (sygn. akt II FSK 1936/13).

Ponieważ takie postępowanie jest przeprowadzane na wniosek strony, to wydaje się, że w jego trakcie organ nie ma podstaw do rozstrzygania kwestii prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego. Wskazał na to WSA w Opolu w wyroku z 19 lutego 2014 r. (sygn. akt I SA/Op 351/13), w którym wyjaśnił, że „kwestia ustalenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego nie może być w sposób władczy rozstrzygnięta przez organ podatkowy w postępowaniu wszczętym na wniosek o stwierdzenie nadpłaty, nie wynika ona bowiem ani z treści żądania strony, ani z podstawy prawnej tego żądania”.

Gdy w dwustronnej relacji organ podatkowy – podatnik powstanie nadpłata, to jest ona z urzędu (tj. przed jej zwrotem) zaliczana na zaległe lub bieżące kwoty zobowiązań podatkowych w formie postanowienia, na które podatnik może złożyć zażalenie.

Podatnik może też złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty na przyszłe zobowiązania podatkowe.

Zwrot nadpłaty

Ustawodawca przewidział w Ordynacji podatkowej różne terminy na dokonanie zwrotu nadpłaty, które zależą od okoliczności związanych z jej powstaniem. Są nimi:

1) 30 dni – liczonych od:

● dnia wydania decyzji na skutek zastosowania jednego z tzw. trybów nadzwyczajnych (uchylenie, zmiana czy stwierdzenie nieważności) wobec decyzji: ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej lub spadkobiercy,

● dnia wydania decyzji stwierdzającej lub określającej nadpłatę,

● dnia złożenia przez podatnika wniosku, w którym podatnik określił kwotę nadpłaty powstałej w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego lub orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości,

● dnia złożenia przez podatnika kwartalnej deklaracji w zakresie podatku od towarów i usług,

● dnia wydania w sprawie nowej decyzji jako podstawy kwoty zobowiązania podatkowego – przy założeniu, że uchylono lub stwierdzono nieważność decyzji: ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej lub spadkobiercy, a w terminie trzech miesięcy od tej okoliczności zostanie wydana nowa decyzja w tej sprawie (wówczas nadpłatę będzie stanowiła różnica pomiędzy kwotą zobowiązania z tej decyzji a decyzji uchylonej lub której stwierdzono nieważność),

2) 14 dni – liczonych od dnia doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności, uchylającego decyzję organu podatkowego I instancji lub stwierdzającego jej nieważność,

3) 3 miesiące – liczone od:

● dnia złożenia zeznania rocznego w podatkach dochodowych, deklaracji w zakresie podatku akcyzowego,

● dnia skorygowania deklaracji przez podatnika na skutek zastosowania przez organ trybu czynności sprawdzających,

● dnia upływu terminu na wniesienie sprzeciwu przy dokonaniu korekty przez organ podatkowy z urzędu i zaistniałej z tego tytułu różnicy w wysokości zobowiązania podatkowego nie większej niż 1 tys. zł.

Formy zwrotu nadpłaty

Ustawodawca przewidział – w zależności od wyboru podatnika – dwie formy zwrotu nadpłaty: poprzez przelew lub w gotówce. W zależności od wybranej formy, dniem dokonania zwrotu nadpłaty będzie odpowiednio obciążenie rachunku bankowego organu na podstawie polecenia nadania przelewu lub data nadania przekazu pocztowego (ewentualnie dokonania zwrotu w kasie prowadzonej w siedzibie organu). Koszty nadania przekazu obciążają podatnika.

Powstała nadpłata jest co do zasady zwracana wraz z oprocentowaniem równym wysokości odsetek pobieranych jak od zaległości podatkowych. Jedynym wyjątkiem są nadpłaty o wysokości mniejszej niż wysokość kosztów upomnienia (obecnie 11,6 zł), które są zwracane bez naliczania oprocentowania.

Oprocentowanie przysługuje, w przypadku podatków zasilających w całości gminne budżety, od dnia:

1) powstania nadpłaty – w przypadku wydania decyzji uchylającej, zmieniającej lub stwierdzającej nieważność decyzji: ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej lub spadkobiercy oraz w sytuacji doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności, uchylającego decyzję organu podatkowego I instancji lub stwierdzającego jej nieważność,

2) wydania decyzji o zmianie lub uchyleniu – w zakresie decyzji: ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej lub spadkobiercy – o ile organ podatkowy nie przyczynił się do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji, a nadpłata nie została zwrócona w terminie,

3) złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz ze skorygowaną deklaracją (zeznaniem) – jeżeli:

● nadpłata nie została zwrócona w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji stwierdzającej nadpłatę,

● decyzja stwierdzająca nadpłatę nie została wydana w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty, chyba że do opóźnienia w wydaniu decyzji przyczynił się podatnik, płatnik lub inkasent,

● nadpłata nie została zwrócona w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz ze skorygowaną deklaracją (zeznaniem), chyba że do opóźnienia w zwrocie nadpłaty przyczynił się podatnik, płatnik lub inkasent.

Określenie a stwierdzenie nadpłaty

Chcąc wskazać na podstawową różnicę między określaniem nadpłaty przez organ a jej stwierdzaniem w sytuacji działania przez organ na podstawie wniosku podatnika, należy stwierdzić, że nie ma przeszkód do tego, żeby organ podatkowy określił wysokość nadpłaty w ramach prowadzonego postępowania w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego. Po wydaniu takiej decyzji wszczęcie postępowania o stwierdzenie nadpłaty będzie możliwe dopiero po wyeliminowaniu takiej decyzji z obrotu prawnego w ramach jednego z trybów nadzwyczajnych.

Znajomość przedstawionych regulacji w zakresie nadpłat podatkowych pozwoli funkcjonującej w każdym urzędzie komórce rachunkowości na realizację zadania polegającego na prowadzeniu w księgach rachunkowych prawidłowej ewidencji przypisów, odpisów, wpłat, zwrotów i zaliczeń nadpłat z tytułu podatków (§ 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego).

MARCIN BINAŚ

Autor jest specjalistą w zakresie podatków i opłat stanowiących w całości dochody własne gmin, pracownikiem Wydziału Kontroli RIO w Szczecinie

PODSTAWY PRAWNE

● art. 72, art. 73 § 2, art. 74, art. 75 § 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 699)

● § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 208, poz. 1375)

Polecamy serwis: Finanse

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kalendarz szczepień dorosłych [TABELA]

Kalendarz szczepień dorosłych. Kiedy i na co warto się zaszczepić? Które szczepionki są szczególnie zalecane dla seniorów? Ile dawek poszczególnych szczepionek? Polskie Towarzyszko Medycyny rodzinnej we współpracy z Fundacją MY PACJENCI opracowało kalendarz szczepień dla dorosłych.

Branża pirotechniczna chce wzmocnić potencjał obronny kraju

W odpowiedzi na zapowiadane przez rząd plany dotyczące szeroko zakrojonych szkoleń wojskowych, przedstawiciele branży pirotechnicznej, w liście wysłanym do ministrów obrony oraz spraw wewnętrznych i administracji, podkreślają swoje unikalne kompetencje i zasoby. Chodzi o wzmocnienie bezpieczeństwa państwa oraz efektywną współpracę ze strukturami obronnymi.

Od 1 stycznia 2026 r. nowy obowiązek jednostek sektora finansów publicznych. Chodzi o zmiany w zakresie rejestru umów

Od 1 stycznia 2026 r. nowy obowiązek jednostek sektora finansów publicznych. Chodzi m.in. o zmiany w zakresie rejestru umów. Projekt nowelizacji trafił do opiniowania. Projektodawcą jest Ministerstwo Finansów.

8400 zł brutto dla pracowników pomocy społecznej? 3-miesięczny urlop? Związkowcy przedstawili propozycje

Ile zarabia pracownik pomocy społecznej? A ile powinien zarabiać? Związkowa Alternatywa domaga się radykalnej poprawy warunków pracy i wynagrodzeń zatrudnionych w tym sektorze. Związek oczekuje skokowego wzrostu płac, dotrzymania przez rząd złożonych wcześniej obietnic, a także zapewnienia urlopu regeneracyjnego i warunków do rozwoju zawodowego dla wszystkich zatrudnionych w sektorze pomocy społecznej.

REKLAMA

Gminy mają problemy finansowe, bo słabo ściągają zaległe czynsze, podatki, kary i tym podobne zobowiązania

Podatki, czynsze za mieszkania komunalne, wodę, wywóz śmieci, alimenty i mandaty – takich opłat nie regulują konsumenci oraz firmy wobec gmin. Nazbierało się tego już ponad 17,5 miliarda złotych. Jednocześnie gminy narzekają na brak pieniędzy na remonty, budowę mieszkań i inne ważne przedsięwzięcia.

36 lat w oczekiwaniu na diagnozę. Pacjenci z chorobami rzadkimi wciąż czekają na zmiany

W Polsce ponad 3 miliony osób zmaga się z chorobami rzadkimi, a system opieki zdrowotnej wciąż nie jest odpowiednio przystosowany do ich potrzeb. Czas oczekiwania na diagnozę często rozciąga się na lata, co prowadzi do pogorszenia zdrowia pacjentów i stanowi ogromne obciążenie dla ich rodzin. Oto historie pacjentów, którzy latami czekali na diagnozę.

4666 zł dla każdego sołtysa? Wybory organizowane przez PKW?

Czy sołtysi otrzymają wynagrodzenia na poziomie ustawowej płacy minimalnej? Czy wybory na sołtysa będą organizowane przez Państwową Komisję Wyborczą, a kandydaci organizować będą kampanie w swoich wsiach? Profesjonalizacje działań najmniejszych jednostek administracyjnych zaproponował jeden z kandydatów na Prezydenta PR.

Status ochrony wilka. Komisja Europejska proponuje zmiany

7 marca 2025 r. weszły w życie zmiany dotyczące załączników do konwencji berneńskiej. Chodzi o zmianę statusu ochrony wilka. Komisja UE proponuje dostosowanie statusu ochrony wilka w prawodawstwie UE do konwencji berneńskiej.

REKLAMA

Poradnik kryzysowy. Pierwsze 72 h każde gospodarstwo powinno przetrwać o własnych siłach

Do końca roku do obywateli ma trafić tzw. poradnik kryzysowy. Robert Klonowski z MSWiA przekazał PAP: - Przez trzy dni wszyscy obywatele, każde gospodarstwo domowe, powinno przetrwać o własnych siłach.

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych – alternatywa dla drogi sądowej

Zgodnie z obowiązującą ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw od 1 lipca 2024 r. doszło do zniesienia wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W ramach pozasądowego trybu kompensaty szkód medycznych zastąpił je Rzecznik Praw Pacjenta będący dysponentem Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

REKLAMA