Rada gminy, powiatu i sejmiku województwa - sesja inauguracyjna 2018 r.

Jedną z najważniejszych sesji nowej rady gminy (analogicznie nowej rady powiatu i sejmiku województwa) jest sesja inauguracyjna.

W wyniku przeprowadzonych w dniu 21 października 2018 roku wyborów samorządowych dokonano wyboru nowych rad gmin (rad miast), rad powiatów i sejmików województw. Formalnie z tym dniem rozpoczęła się nowa kadencja tych organów, trwająca po raz pierwszy aż 5 lat. Objęcie mandatów przez nowych radnych oraz rozpoczęcie działalności przez nowe rady rozpocznie się jednak dopiero z dniem odbycia pierwszej sesji nowo wybranej rady (sesji inauguracyjnej).

Kto i kiedy zwołuje sesję inauguracyjną?

Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie kadencji rady. Biorąc pod uwagę, iż kadencja obecnych organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego kończy się z dniem 16 listopada 2018 roku, dopiero po tej dacie możliwym jest przeprowadzenie sesji inauguracyjnej.

W konsekwencji sesje inauguracyjne odbędą się pomiędzy 17 a 23 listopada 2018 roku. Przepisy nie wyznaczają w tym zakresie żądnych ograniczeń co do dnia tygodnia, w którym powinna odbyć się sesja inauguracyjna. Oznacza to, iż sesja ta może być wyznaczona na sobotę (17 XI) albo niedzielę (18 XI). Podobnie brak jest przepisów określających godziny, w których sesja inauguracyjna powinna się odbyć. W konsekwencji sesja ta może być zwołana zarówno w godzinach przedpołudniowych, jak i popołudniowych.

Bardzo dobrą praktyką – nie wynikającą wprost z przepisów – jest ustalenie przez komisarza wyborczego terminu i miejsca sesji z przedstawicielami konkretnej gminy, w szczególności z sekretarzem. Należy jednakże podkreślić, iż opinia przedstawicieli gminy nie jest dla komisarza wyborczego wiążąca.

Podobnie praktyką godną pochwały jest wyznaczanie różnych terminów sesji inauguracyjnej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego, co pozwala uniknąć sytuacji, w której wszystkie sesje inauguracyjne odbywają się w tym samym dniu o tej samej godzinie. W praktyce tego typu sytuacje rodziły istotne trudności związane chociażby z zapewnieniem odpowiedniej obsługi prawnej w sytuacjach, gdy ten sam prawnik obsługuje na stałe większą liczbę jednostek samorządu terytorialnego.

Organem wyłącznie właściwym do zwołania tej sesji jest komisarz wyborczy. Tym samym kompetencji w tym zakresie nie mają inne organy, w tym przewodniczący dotychczasowej rady, najstarszy wiekiem radny wybrany do nowej rady czy ustępujący wójt.

Jaki jest porządek sesji inauguracyjnej?

Komisarz wyborczy jest nie tylko właściwy do zwołania sesji inauguracyjnej i wyznaczenia jej terminu oraz miejsca. Organ ten ustala także porządek obrad pierwszej sesji nowo wybranej rady.

Porządek obrad sesji inauguracyjnej powinien obejmować:

1. Otwarcie sesji rady gminy,

2. Złożenie ślubowania przez radnych,

3. Wybór komisji skrutacyjnej (komisji, która przeprowadzi wybór przewodniczącego rady),

4. Wybór przewodniczącego rady, 

5. Złożenie ślubowania przez wójta / burmistrza / prezydenta miasta – oczywiście w przypadku sesji rad gmin / rad miast,

6. Zamknięcie sesji rady.

Brak jest przeszkód, aby po wyczerpaniu porządku obrad wyznaczonego przez komisarza wyborczego, a jeszcze przed zamknięciem obrad rada podjęła uchwałę - bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady – o zmianie porządku obrad i wprowadzeniu do niego dodatkowych punktów (np. wybór komisji rady gminy, wybór przedstawicieli gminy w związku międzygminnym itp.).

Kto prowadzi obrady sesji inauguracyjnej?

Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji (tzw. przewodniczący senior). Należy w pełni podzielić w tym zakresie prezentowany w doktrynie pogląd, iż najstarszy wiekiem radny musi wyrazić zgodę na prowadzenie obrad sesji inauguracyjnej (por. Cz. Martysz, Komentarz do art. 20 [w:] B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2016, s. 459-460). Brak jego zgody skutkuje, iż obrady prowadzi kolejny pod względem wieku nowo wybrany radny, który wyrazi na to zgodę.

Zobacz: Ustrój i jednostki

Przewodniczący senior prowadzi obrady do momentu wyboru przez radę nowego przewodniczącego. W tym momencie przekazuje on prowadzenie obrad przewodniczącemu rady.

Praktyką występującą w niektórych jednostkach samorządu terytorialnego jest wspieranie przewodniczącego seniora pod względem technicznym przez najmłodszego spośród wybranych radnych. Radny ten nie ma formalnie żadnych uprawnień, w szczególności nie może zastępować przewodniczącego seniora w realizacji jego obowiązków. Może on na przykład odczytać rotę ślubowania radnych czy wyczytywać nazwiska radnych składających ślubowanie.

Jak wygląda złożenie ślubowania przez radnych?

Jednym z najważniejszych elementów sesji inauguracyjnej jest złożenie ślubowania przez nowo wybranych radnych. Dopiero z tą chwilą radni przystępują do wykonywania mandatu uzyskując prawa i obowiązki radnych wynikające z przepisów prawa.

Rotę ślubowania określają ustrojowe ustawy samorządowe.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym radni składają ślubowanie o treści:

"Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, ślubuję uroczyście obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców".

Ślubowanie odbywa się w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani kolejno radni powstają i wypowiadają słowo "ślubuję". Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi dopomóż Bóg".

Oczywiście wymóg powstania przy złożeniu ślubowania nie dotyczy radnych, którzy z obiektywnych przyczyn nie mogą go zrealizować (np. z uwagi na stan zdrowia).

Złożenie ślubowania nie zostaje potwierdzone żadną uchwałą podejmowaną przez radę czy koniecznością podpisania jakiegokolwiek dokumentu. Ewentualne wpisy potwierdzające złożenie ślubowania mają charakter symboliczny i pamiątkowy nie wpływając na ważność dokonanej czynności.

Radni nieobecni na pierwszej sesji rady gminy oraz radni, którzy uzyskali mandat w czasie trwania kadencji, składają ślubowanie na pierwszej sesji, na której są obecni. Tryb składania ślubowania przez takie osoby jest analogiczny jak w przypadku sesji inauguracyjnej.

Należy przy tym podkreślić, iż odmowa złożenia ślubowania stanowi jedną z przesłanek utraty mandatu radnego.

Jednocześnie z datą złożenia ślubowania przepisy wiążą szereg istotnych konsekwencji prawnych. Od tej daty przykładowo zaczyna bieg termin na złożenie pierwszego oświadczenia majątkowego oraz na zakończenie działalności niedających się pogodzić z pełnieniem mandatu radnego.

Jak wybrać przewodniczącego rady?

Kolejnym punktem porządku obrad sesji inauguracyjnej jest wybór przewodniczącego rady. Kwestie z tym związane przedstawione zostaną w odrębnym artykule na Portalu „Prawo dla samorządu”. W piśmiennictwie wskazuje się, że pierwsza sesja nowo wybranej rady gminy nie może zostać zamknięta dopóki nie zostanie wybrany przewodniczący rady. Oznacza to, że taka sesja może trwać nawet kilka dni – wówczas w trakcie sesji zarządzane są przerwy (tak m.in.: B. Dziadkiewicz, Pierwsza sesja rady gminy. Zagadnienia wybrane, Przegląd Prawa Publicznego, nr 5/2007, s. 90).

Z chwilą wyboru przewodniczącego rady przejmuje on od przewodniczącego seniora dalsze prowadzenie obrad rady.

Jak wygląda złożenie ślubowania przez wójta?

Kolejnym elementem sesji inauguracyjnej – zgodnie z zapowiedziami ze strony Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej – będzie złożenie ślubowania przez wójta.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania o następującej treści:

"Obejmując urząd wójta (burmistrza, prezydenta) gminy (miasta), uroczyście ślubuję, że dochowam wierności prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę tylko dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców gminy (miasta)." Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi dopomóż Bóg."

Uchylanie się od złożenia ślubowania w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów wójta jest równoznaczne z odmową złożenia ślubowania.

Zamknięcie obrad

Z chwilą złożenia ślubowania przez wójta wyczerpany zostanie porządek obrad ustalony przez komisarza wyborczego. Nowo wybrany przewodniczący będzie mógł zamknąć sesję albo złożyć wniosek o zmianę porządku obrad poprzez poszerzenie porządku obrad o dodatkowe kwestie. Wniosek o zmianę porządku obrad mogą zgłosić także radni. Decyzja w tym zakresie zapada bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

Podsumowanie

Sesja inauguracyjna jest jedną z najważniejszych, ale i najtrudniejszych pod względem formalnych, sesji w całej kadencji. Od jej prawidłowości zależeć będą dalsze działania rady. Z tej przyczyny sesja ta musi być wyjątkowo dobrze przygotowana pod względem organizacyjnym. W praktyce wymaga to przynajmniej jednego spotkania z przewodniczącym seniorem – zwłaszcza jeśli osoba ta nie sprawowała wcześniej mandatu radnego – aby przygotować ją do prowadzenia obrad.

Maciej Kiełbus

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl