REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kodeks etyki w urzędzie gminy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agata Legat
Agata Legat

REKLAMA

Pracownicy samorządowi, w przeciwieństwie np. do członków korpusu służby cywilnej nie doczekali się jak dotąd jednolitego kodeksu etyki. Nie ma jednak prawnych przeszkód aby w ramach obowiązującego prawa takie kodeksy przyjmować.

Po co urzędnikowi kodeks?

Wśród funkcji kodeksu etyki wymienia się w pierwszym rzędzie prewencję antykorupcyjną. Generalnie można powiedzieć, że spisanie zasad i reguł postępowania urzędnika jest jednym ze sposobów doskonalenia standardów działania administracji, pomaga kształtować pożądane z punktu widzenia urzędu i interesantów postawy, wzmacnia identyfikację pracownika z urzędem i ułatwia ocenę pracowniczą.

REKLAMA

Forma wprowadzenia kodeksu nie jest narzucona

Pierwszym krokiem do "skodyfikowania" norm etycznych, które będą obowiązywać w urzędzie jest podjęcie decyzji kto tej kodyfikacji ma dokonać. Możliwe w tym zakresie są dwa rozwiązania.

Kodeks może mieć formę dokumentu wypracowanego w drodze konsultacji przez pracowników urzędu, w którym sami ustalają oni reguły, których zobowiązują się oni wobec siebie i "na zewnątrz" przestrzegać.

REKLAMA

Można mu nadać bardziej formalne ramy i wprowadzić w życie jako akt prawa wewnętrznie obowiązującego. W takim wypadku właściwą formą działania będzie jest zarządzenie wójta, burmistrza, prezydenta miasta, a podstawą formalnoprawną wydania takiego zarządzenia- art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Zwolennicy pierwszej metody wskazują, że osoby, które same dla siebie ustanowią normy są bardziej skłonne ich przestrzegać. Wprowadzenie kodeksu drogą zarządzenia ma z kolei tę zaletę, że jest zdecydowanie prostsze, a sam kodeks traktowany jako rodzaj polecenia od przełożonego może być spotkać się z większym respektem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

To autor decyduje o treści kodeksu

Prawo nie reguluje i narzuca żadnych wymogów co do tego co kodeks etyki winien zawierać. Niektóre z obowiązujących kodeksów formułują wyłącznie wartości jakie mają być przez ich adresatów respektowane. Inne, bardziej rozbudowane regulują nie tylko obowiązujące w urzędzie zasady, ale również sposoby postępowania, które mają zapewnić ich realizację.

To autor kodeksu decyduje co ma się w nim znaleźć. W praktyce, typowy kodeks etyki urzędniczej zbudowany jest wg następującego schematu:

1) tytuł;

2) preambuła (opcjonalnie);

3) część ogólna obejmująca cel kodeksu oraz przedmiotowy i podmiotowy zakres obowiązywania;

4) część szczegółowa obejmująca zasady wyznaczające obowiązujące w urzędzie standardy wraz z ich objaśnieniem;

5) przepisy przewidujące sankcje za nieprzestrzeganie przepisów kodeksu.

Kogo i wobec kogo Kodeks obowiązuje?

REKLAMA

Aby normy kodeksu etyki spełniały cele dla których zostały ustanowione powinny obowiązywać wszystkich urzędników bez względu na zajmowane stanowisko. Co więcej powinny one wiązać urzędnika zarówno w stosunkach wewnętrznych (tj. w kontaktach z przełożonymi, podwładnymi i współpracownikami) jak i "na zewnątrz" (tj. w kontaktach z interesantami).

Często w kodeksach etycznych zamieszcza się jeszcze dalej idące regulacje, obligujące do przestrzegania ich norm również poza wykonywaniem obowiązków służbowych. Z jednej strony, mając na względzie, że każde zachowanie urzędnika, nawet to poza wykonywaniem obowiązków służbowych przekłada się na sposób w jaki postrzegany jest urząd, trzeba uznać słuszność takich zapisów. Z drugiej strony wprowadzając tego typu zapisy do kodeksu etycznego należy zastanowić się jak daleko w sferę życia prywatnego urzędnika wolno przełożonym ingerować.

Czytaj także: Tajemnica służbowa - jak chronić interes instytucji>>

Jak ustalić standardy postępowania?

Standardy postępowania w obowiązujących kodeksach etyki urzędniczej najczęściej ustala poprzez rozwinięcie ogólnych zasad postępowania administracyjnego wyrażonych w k.p.a. oraz w oparciu o zasady wyrażone w Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji.

Pewnego rodzaju wzorcem (oczywiście z uwzględnieniem specyfiki pracy pracownika samorządowego) może być tu również obowiązującego członków korpusu służby cywilnej Kodeksu Etyki Służby Cywilnej ustanowionego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 października 2002 r. Tytułem przykładu jako najczęściej formułowane w kodeksach zasady wymienić można zasadę praworządności, uczciwości, rzetelności, jawności, profesjonalizmu, rzetelności, godnego zachowania w miejscu pracy i poza nim, niedyskryminowania oraz uprzejmości i życzliwości.

Czytaj także: Jasne reguły i podział kompetencji>>

Kodeks powinien być skuteczny

Samo wydanie kodeksu etyki nie wystarczy aby osiągnąć cele dla których go ustanowiono. Normy kodeksowe musza być pracownikom do których się odnoszą znane i właściwie przez nich rozumiane. W tym celu warto nie tylko umieścić kodeks w widocznym w urzędzie miejscu, ale również uwzględniać kwestie etyki w prowadzonych dla pracowników urzędu szkoleniach.

Aby zapisy kodeksu nie stały się martwe, należy je dostosowywać do zmieniających się warunków poprzez okresowe konsultacje zarówno z urzędnikami jak i interesantami (np. poprzez prowadzenie w urzędzie ankiet na temat poziomu obsługi). Za nieprzestrzeganie kodeksu etyki pracownikowi może grozić odpowiedzialność dyscyplinarna i porządkowa przewidziana przepisami Kodeksu pracy.

W praktyce często zdarza się, że zgodność postępowania urzędnika z regułami kodeksu etyki znajduje odzwierciedlenie w ocenie kwalifikacyjnej pracownika.

Mając na względzie, że sygnały o ewentualnych naruszeniach norm kodeksu etyki będą trafiały do kierownika urzędu przede wszystkich w prowadzonym na podstawie działu VIII k.p.a. postępowaniu skargowym, należy stworzyć jak najlepsze warunki i procedury składania i rozpatrywania skarg.

W szczególności należy uczulić urzędników na konieczność respektowania wyrażonego w art. 225 § 1 k.p.a. prawa do krytyki, zgodnie z którym nikt nie może być narażony na gorsze traktowanie z tego powodu, że złożył skargę, w której poddał krytyce działanie urzędu lub urzędnika.

Szersze opracowanie tematyki "etycznego samorządu" w nadchodzącym wydaniu Gazety Samorządu i Administracji. Zamów internetową wersję GSiA>>

Agata Legat

prawnik w Kancelarii Dr Krystian Ziemski & Partners, Kancelaria Prawna w Poznaniu

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA