REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy istnieje etyczny samorząd

Małecki-Tepicht Łukasz
ST

REKLAMA

REKLAMA

Na pracownikach administracji spoczywa szczególna odpowiedzialność. Od sposobu, w jaki traktują interesantów, zależy wizerunek nie tylko samej instytucji, lecz również samorządu. Dlatego właśnie warto powracać do tematu etyki w administracji.

W przeciwieństwie do służby cywilnej nie ma jednego dokumentu, który jako „kodeks etyki” obejmowałby wszystkie urzędy samorządowe. Jednak wymagania tworzące system pracy w samorządzie są wymieniane w licznych ustawach i tworzą mocny fundament do tworzenia standardów zawodowych.

REKLAMA

Standardy wynikające z prawa

Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) zawiera katalog głównych zasad dla funkcjonowania całej administracji w Polsce.

REKLAMA

Główny katalog wartości obowiązujący wszystkich pracowników samorządowych znajduje się w ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych). Katalog ten obejmuje: dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesu publicznego i indywidualnych interesów obywateli, praworządność, sumienność, staranność, sprawność, bezstronność, jawność, dochowanie tajemnicy ustawowo chronionej, uprzejmość, życzliwość, zachowywanie się z godnością, stałe podnoszenie umiejętności oraz kwalifikacji, jak również unikanie konfliktu interesów.

Z kolei ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: ustawa o dostępie do informacji publicznej) pogłębia wymogi dotyczące jawności i otwartości funkcjonowania urzędów.

Choć sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego zaledwie wspomina o osobach zatrudnianych w samorządzie, to nie ulega wątpliwości, że przedstawiony katalog wartości obowiązujący polskich pracowników samorządowych realizuje wymagania Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji (www.ombudsman.europa.eu/code/pdf/pl/code2005_pl.pdf).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dobre źródła to nie wszystko

Skoro – formalnie – jest tak dobrze, to dlaczego jednak są zastrzeżenia do etyczności usług oferowanych przez urzędy samorządowe w Polsce?

Przyczyna tego stanu rzeczy leży m.in. w niedocenianiu funkcji kodeksów etycznych, a co za tym idzie ograniczeniu ich treści i nieokreślaniu konsekwencji wynikających z ich naruszenia.

REKLAMA

Można odnieść wrażenie, że większość kodeksów etycznych zawiera przepisane z różnych źródeł wartości i ewentualnie nieznacznie rozszerza ich opis. Wdrożenie standardów etycznych powinno obejmować jasne zasady, konsekwencje naruszenia kodeksu etyki, szkolenia pracowników urzędu oraz możliwość rozwiania wątpliwości, np. poprzez komentarz do kodeksu.

Poza „spisem wartości” powinny istnieć dokumenty obejmujące: misję i wizję urzędu oraz konkretne studia przypadku i interpretacje. Kwestią techniczną pozostaje, gdzie można znaleźć odpowiedź na wątpliwości: czy kodeks będzie szczegółowy, czy kodeks ogólny będzie miał załącznik w postaci komentarza, czy wraz z wejściem w życie kodeksu pracownicy otrzymają dostęp do przewodnika z konkretnymi przykładami, przybliżającymi co jest naruszeniem zasad, a co nie. Przykładem spełniającego te wymagania dokumentu może być Kodeks Etyczny Międzynarodowego Stowarzyszenia Menedżerów Miast z przewodnikiem (ICMA Code Of Ethics with Guidelines).

Czytaj także: Kodeks etyki w urzędzie gminy>>

Etyka – hasło PR

Jedno ze sloganów specjalistów od wizerunku i public relations (dalej: PR) mówi: „żeby gdakać, najpierw trzeba znieść jajko”. Często inicjatorzy wdrażania kodeksów etyki spotykają się z zarzutami, że jest to „działanie PR”. Jednak doświadczenie efektywnych samorządów pokazuje, że nawet najlepiej funkcjonująca komórka odpowiedzialna za kształtowanie wizerunku urzędu nie obroni go, jeśli w urzędzie nie będą przestrzegane wysokie standardy etyczne. Za to poprawnie wdrożone standardy mogą pomóc w polityce wizerunkowej.

W Gdyni w 2006 r. przeprowadzono badanie dotyczące przeglądu i monitoringu Kodeksie Etyki Pracowników Urzędu Miasta. Wyniki badania wykazały m.in., że spośród mieszkańców:

1) na pytanie „Czy Mieszkańcy wiedzą o istnieniu Kodeksu Etyki, ustanowionego przez pracowników UM Gdyni?” – 63% odpowiedziało pozytywnie;

2) aż 71% badanych uznało, że fakt ustanowienia Kodeksu Etyki wpływa na budowanie zaufania mieszkańców do pracowników UM Gdyni;

3) aż 60% ankietowanych uznało, że pracownicy UM Gdyni postępują zgodnie z deklarowanymi zasadami etyki.

4. Około 69% respondentów dobrze lub bardzo dobrze ocenia pracę urzędu.


Wspólny dokument

Kwestią wartą zaznaczenia jest sposób przygotowywania i ogłaszania kodeksu etycznego. Zgodnie z zasadą zaangażowania, istotne jest, by do tworzenia kodeksu włączyć możliwie najszersze grono jego przyszłych użytkowników. W czasach zmniejszającej się roli organizacji pracowniczych i bardzo szybkiej wymiany informacji warto doprowadzić do realnej debaty nt. wartości w urzędzie. Jeżeli z jakichś względów nie może to być cykl dyskusji lub zaproszenie do wyrażenia swojej opinii większego grona pracowników, to warto zaproponować formę anonimowych ankiet lub powołania grupy roboczej wyłonionej przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych.

Wdrażanie wysokich standardów etycznych to zadanie wieloetapowe. Rozpoczyna je analiza i zebranie w jeden dokument standardów istniejących. Urzędowy kodeks etyczny powinien mieć wartość informacyjną i doradczą – poza listą cech i wartości powinien zawierać ich szczegółowy opis oraz praktyczne zastosowanie. Takiej zmianie kultury organizacyjnej powinny towarzyszyć działania informacyjne do wewnątrz urzędu, szkolenia i doradztwo dla urzędników oraz na końcu działania informacyjne do wspólnoty lokalnej.

WYJAŚNIENIE ZASAD W TREŚCI KODEKSU ETYCZNEGO

Jedną z zasad etosu urzędniczego jest zasada profesjonalizmu. Aby kodeks etyki spełniał swoją funkcję informacyjną i wyjaśniającą, zasady trzeba wyjaśnić na poziomie praktycznym – dotyczącym konkretnych sytuacji lub kategorii działań. Takie wyjaśnienie znajduje się w Kodeksie Etyki Pracowników Urzędu Miasta Gdyni.

„Kierujemy się profesjonalizmem. Stale dążymy do podnoszenia kwalifikacji oraz pogłębiania wiedzy zawodowej. Dbamy o wysoką jakość wykonywanej pracy pod względem merytorycznym i etycznym. Szczegółowo i rzetelnie wyjaśniamy wszystkie aspekty rozstrzyganej sprawy. Jasno, zrozumiale i wyczerpująco pod względem merytorycznym i prawnym uzasadniamy decyzje, stanowiska Urzędu i swój sposób postępowania”.

Innym przykładem jest zastosowanie wyjaśnienia na podstawie schematu od ogółu do szczegółu w Zasadach Etyki Pracowników Urzędu m.st. Warszawy. Zasady uczciwości i rzetelności są dodatkowo opisane w następujący sposób: „Pracownik Urzędu podczas wykonywania swoich obowiązków jest bezinteresowny i bezstronny, równo traktuje wszystkich obywateli, z poszanowaniem ich prawa do prywatności i godności. W przypadkach konfliktu interesów w sprawach prywatnych i urzędowych pracownik wyłącza się z działań mogących rodzić podejrzenia o stronniczość lub interesowność, a także nie podejmuje żadnych prac oraz zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z wykonywanymi obowiązkami. Zgłasza stwierdzone przez siebie przypadki niegospodarności, próby defraudacji środków publicznych oraz korupcji, a także inne fakty i działania budzące wątpliwości co do ich celowości lub legalności”.

REJESTR KORZYŚCI

Praca w urzędzie wiąże się z udziałem w spotkaniach i imprezach, np. o charakterze promocyjnym, targowym czy związanym ze współpracą międzynarodową. W czasie takich spotkań może dojść do sytuacji, w której urzędnik np. z uwagi na zasady wynikające z różnicy kultur, nie powinien lub krępuje się odmówić przyjęcia upominku. Jest to bardzo wrażliwa kwestia i budząca emocje, ponieważ od razu kierunkuje rozważania w stronę korupcji. Nie mówi się tu jednak o przyjęciu korzyści majątkowej za określone działania lub zaniechanie działania, ale o sytuacjach, w których ze względu na obiektywne przesłanki (np. rolę upominków w kulturze kraju podmiotu partnerskiego) trudne albo niemożliwe jest odmówienie przyjęcia prezentu.

Kultura organizacyjna urzędu nie może być „ślepa” na trudne sytuacje w pracy urzędników – np. odpowiedzialnych za współpracę z inwestorami czy partnerami ponadnarodowymi. Przykładem może tu być Rejestr Korzyści stosowany w Urzędzie m.st. Warszawy. Do Rejestru wpisywane są wszystkie korzyści – np. w postaci artykułów promocyjnych, jeśli ich wartość rynkowa przekracza 100 zł. Do rejestru wpisuje się dane obdarowanego, darującego oraz okoliczności otrzymania korzyści.

Czytaj także: Nauczyciele chcą stworzyć własny kodeks etyki>>

Łukasz Małecki-Tepicht

Podstawy prawne:

• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240)

• Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223 poz. 1458)

• Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 223, poz. 1655; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 219, poz. 1706)

• Ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. nr 112, poz. 1198; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. nr 132, poz. 1110)

• Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 216, poz. 1676)

• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. (Dz.U. z 1994 r. nr 124, poz. 607; sprost. Dz.U. z 2006 r. nr 154, poz. 1107)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Kolejne zrabowane przez Niemców dzieła sztuki wracają do Polski. Gliński: w Niemczech można zostać właścicielem rzeczy skradzionej po 30 latach

    Odzyskaliśmy straty wojenne: grafikę "Dama z wachlarzem" oraz litografię "Królewska Huta" - poinformował minister kultury Piotr Gliński 20 września 2023 r. podczas uroczystości przekazania do macierzystych zbiorów odzyskanych dzieł, która odbyła się w siedzibie resortu kultury. Polska nadal poszukuje ogromnej liczby różnych dzieł sztuki i obiektów muzealnych zaginionych zarówno w czasie wojny, jak i w II poł. XX wieku.

    400% pensji: Kolejni pracownicy mają taką nagrodę jubileuszową. Podwyższona o 100% odprawa emerytalna

    Nowe świadczenie - w postaci 400% pensji jako nagroda jubileuszowa - przeznaczone jest dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych resortu spraw wewnętrznych i administracji. 

    Jesień 2023. Kiedy wypada kalendarzowa i astronomiczna jesień?

    Jesień 2023. Chociaż pogoda jeszcze mocno letnia, to nie da się ukryć, że już za moment przyjdzie jesień. Kiedy przypada pierwszy dzień kalendarzowej i astronomicznej jesieni? Kiedy jest równonoc jesienna? 

    Kto chce 4-dniowego tygodnia w szkołach i skróconych lekcji?

    Czy Polacy chcą telefonów w szkołach? Co sądzą o pomyśle na skrócone lekcje i 4-dniowy tydzień szkoły? Czy preferują naukę zdalną lub hybrydową zamiast tradycyjnej? 

    REKLAMA

    Nagroda specjalna dla nauczyciela 1125 zł brutto: 766,4 zł czy 892 zł netto? Jak to obliczyć?

    Wiadomo, że tegoroczna nagroda dla nauczyciela wynosi 1125 zł brutto. Nagroda jest powszechnie postrzegana jako zastępstwo podwyżek dla nauczycieli. Jak obliczyć wartość nagrody netto i ocenić, czy rzeczywiście zastępuje podwyżkę?

    P. Czarnek przyzna stypendia. Jedno 17 000 zł. Sprawdź, kto dostanie [Wnioski do 25 października 2023 r.]

    840 stypendiów za znaczące osiągnięcia naukowe lub artystyczne związane ze studiami lub znaczące osiągnięcia sportowe przyzna Minister Edukacji i Nauki w roku akademickim 2023/2024.

    Znamy nazwisko nowego selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Polski!

    Piłkarze mają nowego trenera! Michał Probierz został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski - ogłosił prezes PZPN Cezary Kulesza.

    Profesor zarządzania z Uniwersytetu Yale: Polska i jej przywódcy mieli rację co do Rosji - eksperci się mylili

    Polska i jej odważni przywódcy słusznie ostrzegali świat przed uzależnieniem od rosyjskich surowców i są wzorem do naśladowania dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej – ocenił wykładowca zarządzania z Uniwersytetu Yale prof. Jeffrey Sonnenfeld na łamach miesięcznika „Wszystko Co Najważniejsze”, podkreślając sukces wizji śp. prof. Lecha Kaczyńskiego w sprawie suwerenności energetycznej. Redukcję zależności o rosyjskiego gazu do 0 nazywa "cudem gospodarczym, jakiego dokonała Polska".

    REKLAMA

    Sezon grzewczy 23/24. Ile miast i wiosek spełnia normy cząstek PM10? [Monitoring antysmogowy]

    W Polsce na 211 miejscowości objętych monitoringiem antysmogowym, jedynie 30 spełniało zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Znowu będzie nas truł pył zawieszony PM10?  

    MEiN opracowało listę nauczycieli uprawnionych do nagrody 1125 zł. Imię i nazwisko, PESEL albo numer dowodu. Sprawdź u dyrektora, czy jesteś na liście

    Według stanu na 20 września 2023 r. część szkół nadal nie umieściła informacji dotyczących np. wymiaru zatrudnienia nauczycieli w Systemie Informacji Oświatowej, co może uniemożliwić wypłatę tej jednorazowej nagrody nauczycielom. Warto więc sprawdzić, czy wszystkie dane w SIO są właściwie wykazane.

    REKLAMA