Większe kompetencje prokuratury kosztem policji

Weszła w życie nowelizacja ustawy o prokuraturze (Dz.U. z 2002 r. nr 21, poz. 206 z późn. zm.). Prokurator przełożony będzie uprawniony do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego. Uzyska również uprawnienie do przejmowania sprawy prowadzonej przez prokuratorów podległych i wykonywania ich czynności.

Zmianie ulega również definicja ustawowa prokuratora bezpośrednio przełożonego. Wynika z niej, że prokurator generalny będzie przełożonym m.in. swoich zastępców, dyrektorów biur Prokuratury Krajowej oraz prokuratorów apelacyjnych. W konsekwencji może więc wydawać polecenia dotyczące czynności prokuratorskich w postępowaniach (o jego wszczęciu, przedstawieniu zarzutów, zaniechaniu ścigania). W mocy pozostanie przepis, zgodnie z którym prokurator generalny nie może wydawać zarządzeń o treści czynności procesowych podejmowanych przez prokuratora podległego.

Zdaniem Krzysztofa Parulskiego, prezesa Stowarzyszenia Prokuratorów RP, zmiany ingerują w niezależność prokuratorów.

- Prokurator generalny będzie mógł wydawać polecenia co do treści czynności procesowych podejmowanych przez prokuratora, na co do tej pory nie pozwalała ustawa (art. 10 ust. 2). Nowelizacja wprowadza nieprzejrzysty system funkcjonowania prokuratury, w którym kilkunastu hierarchicznie wyżej postawionych przełożonych prokuratorów będzie mogło oddziaływać na czynności prokuratora - wyjaśnia Krzysztof Parulski.

Dziś także wchodzi w życie nowelizacja kodeksu postępowania karnego (Dz.U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Przewiduje ona, że śledztwo w najcięższych sprawach (zabójstwo, rozbój) będzie mógł prowadzić tylko prokurator.

- Przepis ten wzmacnia kompetencje prokuratury kosztem policji. Rozwiązanie to jest odmienne od tendencji światowych, gdzie wzmacnia się rolę policji w postępowaniu przygotowawczym, a rolę prokuratury ogranicza się do funkcji nadzorczych - mówi prof. Piotr Kruszyński.

Prokurator będzie mógł jednak powierzyć policji śledztwo w całości lub w części oraz zlecić jej dokonanie poszczególnych czynności.

Od dzisiaj będzie możliwe też stosowanie tymczasowego aresztowania w stosunku do sprawcy, który jest podejrzany o popełnienie przestępstwa zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku i który został ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa.

- Dziś jest to podstawa do zatrzymania i osądzenia domniemanego sprawcy w postępowaniu przyspieszonym. Nie powinna być to jednak podstawa do tymczasowego aresztowania - mówi prof. Piotr Kruszyński, karnista z UW. Dodaje, że rozwiązanie to może przyczynić się do konieczności wypłacania odszkodowań, jeżeli okres tymczasowego aresztowania będzie dłuższy niż orzeczona kara.

ŁUKASZ SOBIECH

ARKADIUSZ JARASZEK

gp@infor.pl

Podstawa prawna

l Ustawa z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 r. nr 64, poz.432).