Gmina nie powiadomiła o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania. Należało złożyć nowy wniosek?

Problem ilustruje przykład:

1 września 2022 r. MOPS otrzymał trzy wnioski o dodatek węglowy od trzech rodzin spod jednego adresu. 10 października 2022 r. urzędnik podjął decyzję o pozostawieniu wniosku nr 2 i nr 3 bez rozpoznania. Nie wysłał zawiadomienia o tym do wnioskodawców. 3 listopada 2022 r. zmieniły się przepisy. I wnioskodawcy mają szanse na przyznanie dodatku. Czy muszą składać ponownie wniosek, czy MOPS z urzędu wraca do sprawy i proceduje ją na nowo?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta - 3 listopada 2022 r. MOPS z urzędu powinien wrócić do nierozpoznanego wniosku i procedować go na nowo. Stosując przy tym przepisy obowiązujące od 3 listopada 2022 r. Dotyczy to także sytuacji, gdy sprawa według nowych przepisów jest niezałatwiona w styczniu 2023 r.

Jeżeli gmina pozostawiła wniosek o dodatek węglowy bez rozpoznania 10 października 2022 r., ale nie powiadomiła o tym wnioskodawców, to ta sprawa nie jest zakończona w świetle nowelizacji ustawy o dodatku węglowym, która weszła w życie 3 listopada 2022 r.

Bez powiadomienia wnioskodawcy nie ma znaczenia, że gmina w październiku 2022 r. zamknęła akta sprawy. Wnioskodawca przecież o tym nic nie wiedział.

Przy czym termin na składanie wniosków już minął. Data graniczna, to 30 listopada 2022 r. Powoduje to konflikty, jeżeli gmina zastosowała błędną interpretację przepisów.

Wyobraźmy sobie reakcję wnioskodawcy, który dowiaduje się np. 20 stycznia 2023 r., że zdaniem gminy powinien do 30 listopada 2022 r. ponownie złożyć wniosek o dodatek węglowy. Bo poprzedni "pozostał bez rozpoznania" w październiku 2022 r., a przepisy zdaniem gminy nie nakazywały nikogo o tym powiadomić.

Kilka rodzin a dodatek węglowy do 2 listopada 2022 r.

Przypomnijmy, ze w połowie 2022 r. głośną sprawą było mnożenie wniosków o dodatek węglowy spod jednego adresu. Luka w przepisach sprawiła, że spod jednego adresu gminy otrzymywały często 3-4 wnioski. Każdy o wypłatę 3000 zł. Osobne wnioski składali brat, siostra, a nawet małżonkowie twierdzący, że są w faktycznej separacji.

Spotkało się to z negatywnym odbiorem społecznym. Rząd i parlament zablokowali więc lukę w prawie. Tylko pierwszy wnioskodawca spod danego adresu otrzymywał 3000 zł dodatku. Wnioski pozostałych przepisy nakazują pozostawić bez rozpoznania.

W okresie do 2 listopada 2022 r. urząd badał tylko, czy drugi i kolejne wnioski są spod jednego adresu. I zostawiał sprawę bez rozpoznania. Budzi to wątpliwości, co do zgodności z Konstytucją RP. Ale obowiązuje od pół roku.

Pozostawić bez rozpoznania, czyli jak?

Łatwo powiedzieć: "pozostawić wniosek bez rozpoznania". Ale z perspektywy urzędnika, to jest problem. "Czy mam tylko sporządzić notatkę i złożyć ją do akt sprawy? Co z powiadomieniem wnioskodawcy, że prace nad jego wnioskiem się zakończyły, ale nie otrzyma nawet negatywnej decyzji? Jeżeli powiadamiam wnioskodawcę, to w jakiej formie - telefon, email, pismo?"

Ustawa o dodatku węglowym nie precyzuje, co oznacza „pozostawić wniosek bez rozpatrzenia”. Prawo nie milczy jednak w tej kwestii. Podpowiedzi można znaleźć np. w uzasadnieniu uchwały NSA z 3 września 2013 r. (I OPS 2/13). Czytamy w nim: „Nie ulega wątpliwości, że pozostawienie podania bez rozpoznania następuje w drodze czynności materialno-technicznej, o podjęciu której należy powiadomić wnoszącego podanie na piśmie. W najnowszej literaturze przedmiotu nie ma w tej kwestii wątpliwości”. Uchwała dotyczy jednego z przepisów kpa, ale sposób rozumowania sędziów można zastosować także do dodatku węglowego.

Istotne są też art. 6-15 kodeksu postępowania administracyjnego. Wprowadzają ogólne zasady prowadzenia spraw przez urzędy. Są to m.in. zasady:

1. praworządności,
2. prowadzenia postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej,
3. informowania stron postępowania o okolicznościach sprawy faktycznych i prawnych,
4. wyjaśnienia im przesłanek załatwienia sprawy.

Trudno uznać, że zasady te były przestrzegane przez gminy, które nie powiadamiały wnioskodawców o pozostawieniu ich wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania.

Zasady ogólne kpa nakazują gminie wysłanie do wnioskodawcy informacji o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. Nawet jeżeli nie wynika to z ustawy o dodatku węglowym.

Kilka rodzin a dodatek węglowy od 3 listopada 2022 r.

3 listopada 2022 r. weszły w życie przepisy zmieniające sytuację prawną rodzin starających się spod jednego adresu o kilka dodatków węglowych. Mają szansę na dodatek 3000 zł, jeżeli:

1) rzeczywiście mieszkają w odrębnych pomieszczeniach i

2) są osobnymi gospodarstwami domowymi.

Gmina musi przeprowadzić wywiad środowiskowy. I sprawdzić,czy te przesłanki są spełnione.

Podsumowanie

Gmina przed 3 listopada 2022 r. pozostawiła wniosek o dodatek węglowy bez rozpoznania. Mamy takie warianty:

1) przed 3 listopada 2022 r. zostało wysłane powiadomienie do wnioskodawcy o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. W terminie do 30 listopada 2022 r. rodzina musiała złożyć nowy wniosek o dodatek węglowy;

2) przed 3 listopada 2022 r. nie zostało wysłane ww. powiadomienie. Rodzina nie składa nowego wniosku o dodatek węglowy. Gmina wraca do sprawy na podstawie "starego" wniosku.

12 artykułów Infor.pl o kilku dodatkach węglowych spod jednego adresu