Jak gminy powinny gospodarować nieruchomościami
Niezbędne jest również uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadził kontrolę w 29 jednostkach samorządowych w terminie od 1 marca do 16 sierpnia 2006 r. Objęła ona dziewięć urzędów miast, 17 urzędów miast i gmin oraz trzy urzędy gmin. Obszar kontroli NIK dotyczył realizacji przez wójtów zadań z zakresu gospodarowania nieruchomościami gminnymi, o których mowa w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, ustawie z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, ustawie z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną oraz ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego i ustawie z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.
Złe gospodarowanie
Kontrola NIK wykazała, że wójtowie w ponad 2/3 liczby skontrolowanych gmin nie posiadają pełnej wiedzy o nieruchomościach gminnych z uwagi na nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie ewidencji tych nieruchomości. NIK stwierdził również rozbieżności danych zawartych w gminnych ewidencjach nieruchomości, geodezyjnych ewidencjach gruntów i budynków prowadzonych przez starostów, urządzeniach księgowych i informacjach o stanie mienia komunalnego.
Z pokontrolnego raportu wynika również, że aż 69 proc. wójtów sporządzało informacje o stanie mienia komunalnego niezgodnie z przepisami. Tylko co piąty zrealizował ustawowy obowiązek sporządzenia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli tak stwierdzony stan faktyczny wpływa również na trwający od 1990 roku. proces komunalizacji nieruchomości. Raport wykazał bowiem, że proces ten nie został zakończony w blisko 70 proc. objętych kontrolą gminach.
KONIECZNE ZMIANY PRZEPISÓW
Które przepisy przepisach trzeba poprawić według Najwyższej Izby Kontroli:
n ustawę o gospodarce nieruchomościami tak, aby jej przepisy zobowiązywały wójtów do ewidencjonowania wszystkich nieruchomości gminnych w sposób umożliwiający wyodrębnienie nieruchomości gminnego zasobu i zapewniający zgodność danych dotyczących nieruchomości gminnych zawartych w ewidencjach wójtów z danymi geodezyjnej ewidencji gruntów i budynków prowadzonej przez starostów
n ustawę Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych tak, aby przepisy tej ustawy jednoznacznie wskazywały, kto jest zobowiązany do sporządzenia spisów inwentaryzacyjnych nieruchomości, które stały się własnością gmin.
NIK wskazał ponadto, że niepokojące jest również to, iż wójtowie nie wykorzystywali możliwości zwiększania dochodów gmin. Wójtowie nie podejmowali bowiem wystarczających działań w zakresie udostępniania nieruchomości do korzystania oraz aktualizacji wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego i trwałego zarządu nieruchomościami.
Strategia zarządzania
Prawidłowe gospodarowanie nieruchomościami gminy wymaga również, by posiadały one strategie zarządzania swoim majątkiem. Strategia ta może być jednak bardzo różna - począwszy od prostego użyczenia, poprzez sprzedaż, a skończywszy na utworzeniu spółek kapitałowych. Nie narzucają tego z góry żadne przepisy ani wytyczne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Od ich wyboru zależy głównie efektywne wykorzystanie mienia.
Strategia gospodarowania mieniem gminy powinna zawierać wiele elementów, wśród których na pewno nie powinno zabraknąć precyzyjnego wskazania nieruchomości, które wymagają zmiany swojego przeznaczenia. Strategia powinna także określać, które nieruchomości lub lokale stanowiące własność gminy będą w najbliższej przyszłości zbywane, oddawane w użytkowanie wieczyste, wynajmowane lub wydzierżawiane. Tutaj powinny zostać wskazane powody, dla których podjęto takie decyzje, termin ich realizacji i tryb zbycia nieruchomości.
Wynajem lokali
W celu redukcji kosztów utrzymania nieruchomości należących do gmin, bardzo często decydują się one na wynajmowanie powierzchni w lokalach użyteczności publicznej, jak np. w urzędach i innych obiektach administracyjnych, obiektach sportowych i rekreacyjnych, a nawet szkołach. Lokale w tego typu budynkach mogą być wykorzystane np. na organizację wystaw, ekspozycji lub mogą być wynajmowane na działalność gospodarczą, jak np. prowadzenie sklepiku. Fasady takich budynków mogą również służyć za powierzchnie reklamowe, a na ich dachach mogą być instalowane anteny, maszty i przekaźniki. Dzięki takim działaniom koszty utrzymania obiektów należących do gminy zostają obniżone, a często nawet pokryte w całości. Zgodnie jednak z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a) ustawy o samorządzie gminnym rada gminy musi określić zasady nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata. Do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy. Rada gminy, określając te zasady, powinna dokładnie w nich wskazać, kto, kiedy i na jakich zasadach może korzystać z pomieszczeń należących do gminy.
Plany zagospodarowania
Prawidłowe wypełnianie zadań związanych z gospodarowaniem mieniem gminy wymaga również prowadzenia dobrej polityki planistycznej. Oznacza to, że gminy mają ustawowy obowiązek uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W planach tych muszą one określać, jakie obszary są przeznaczone na inwestycje przemysłowe, jakie na inwestycje mieszkaniowe, a jakie np. na tereny rekreacyjne. Gminy nie muszą uchwalać planów dla wszystkich swoich terenów. Powinny one tworzyć je przede wszystkim dla terenów, na których mają być prowadzone inwestycje. Dzięki temu gminy mają jasność co do tego, jakie ma być przeznaczenie danego terenu i mają informację, w jaki sposób zarządzać nieruchomościami, które tam się znajdują - np. czy je wynajmować, sprzedawać, dzierżawić.
INFORMACJE O MAJĄTKU GMINY
Każda gmina gospodarująca swoimi nieruchomościami ma obowiązek opracowania informacji o stanie mienia komunalnego (art. 120 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych). Dokument taki powinien zawierać:
n zestaw danych o stanie majątku gminy i jego wartości na określony dzień,
n dane o przysługujących jednostce samorządu terytorialnego prawach własności i innych niż własność prawach majątkowych (czyli o ograniczonych prawach rzeczowych, np. służebnościach gruntowych, użytkowaniu wieczystym, wierzytelności, udziały w spółkach,
n zmiany, które zaszły w majątku od momentu przygotowania poprzedniego dokumentu,
n dane o dochodach uzyskanych z tytułu wykonywania prawa własności i innych praw majątkowych oraz z wykonywania posiadania.
Na podstawie raportu NIK o wynikach kontroli gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości. Nr ewid. P/06/132
PODSTAWA PRAWNA
n Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.).
n Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
n Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).
ARKADIUSZ JARASZEK
Komentarze(0)
Pokaż: