Ekologiczny Kalendarz 2010 - grudzień

Szczególne wzmocnione muszą być działania na rzecz gatunków które wyginęły lub są zagrożone. Niezbędne jest też tworzenie banków genów gatunków ginących i odtwarzanie gatunków wymarłych.

11 grudzień – Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich

Tereny górskie są to obszary o wielkiej wyniosłości skorupy ziemskiej, zazwyczaj różniące się swoją budową geologiczną od otaczających je obszarów.

Biorąc pod uwagę kryteria budowy i sposób powstawania, wyróżnia się następujące ich rodzaje: wulkaniczne ( z procesów wulkanicznych), fałdowe i zrębne ( z ruchów górotwórczych) erozyjne ( powolne ruchy wstępujące lub zanurzające  procesy rzeźbotwórcze związane z wiatrem i opadem).

Tereny górskie charakteryzują się piętrowością, polegającą na stopniowym zmienianiu się cech środowiska przyrodniczego wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. Piętrowość dotyczy zarówno zmienności całego  środowiska jak i niektórych komponentów ( klimatu, roślinności, gleb, świata zwierzęcego a także pojedynczych cech: opadów, temperatury, procesów morfogenicznych ( kształtujące rzeźbę powierzchni).  Piętra w górach występują jedno nad drugim, każde cechuje się odrębnym od innych charakterem środowiska.

W Polsce na terenach górskich występują następujące piętra klimatyczno - roślinne: najniższe piętro podgórza z udziałem lasów liściastych i borów mieszanych ( do 500- 600 m n.p.m.) następnie regiel dolny z panującymi lasami bukowymi i bukowo - jodłowymi ( do 1150 m n.p.m. w Karpatach), trzecie piętro to regiel górny ( do ok. 1400m n.p.m.) z wyłącznym udziałem boru świerkowego ( górna granica lasu), powyżej ( do 1800m n.p.m.) spotykamy zarośla – kosodrzewiny ( piętro subalpejskie) a ponad nimi znajdują się hale wysokogórskie ( piętro alpejskie) i piętro turni ( wykształcone na najwyższych szczytach tatrzańskich).

Rozwijająca się turystyka i sporty szczególnie zimowe, zmuszają do podejmowania  rozważnych i precyzyjnych decyzji związanych z zagospodarowaniem i udostępnieniem terenów górskich większej liczbie ludności.

Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich ma przybliżyć walory tych środowiska, uzmysłowić, że są to tereny występowania unikalnej flory i fauny, zmuszać do budowania skutecznych programów ich ochrony.

Czytaj także: Sejm znowelizował Prawo wodne>>

20 grudnia – Dzień Ryby

Ryby są najstarszymi kręgowcami świata. Są one jednocześnie najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupą współcześnie żyjących kręgowców. Występują we wszystkich strefach klimatycznych i zamieszkują wszystkie rodzaje zbiorników wodnych, zarówno wód słodkich, jak i słonych. Żyją zarówno w mrocznych głębinach oceanów, jak i w niewielkich, okresowo wysychających kałużach, w wodach podziemnych jaskiń, w gorących źródłach i lodowatych morzach podbiegunowych. Zasiedlają górskie potoki, o czystej, bystrej wodzie, jak i zamulone, stagnujące stawy, pola ryżowe, a nawet rowy odprowadzające ścieki. Odżywiają się detrytusem, planktonem, są drapieżnikami, które mogą zagrażać nawet człowiekowi. Ryby zadziwiają nas bogactwem przystosowań, fascynują wspaniałymi, jaskrawymi barwami i zaskakują dziwacznością kształtów.

Od zarania dziejów ryby stanowią jeden z ważnych składników pokarmowych człowieka, a jeszcze i dziś są w wielu krajach głównym źródłem białka zwierzęcego.

Rybołówstwo i związany z nim przemysł dają zatrudnienie i źródło utrzymania wielu ludziom. Dostarczają też sportowych emocji ogromnej rzeszy wędkarzy, a poza tym stanowią od wieków obiekt zainteresowań hodowlanych człowieka, zwłaszcza w krajach azjatyckich.

Wśród swoich miłośników ryby mają też wielu przyjaciół aktywnie walczących o utrzymanie czystości naszych wód, których postępujące zanieczyszczenie zagraża podstawom życie tych wodnych zwierząt.

Polska wprowadziła przepisy które obejmują ochroną wszystkie wolno żyjące gatunki (Rozporządzenia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Wyznaczone są okresy ochrony każdego gatunku, rozmiary dla poszczególnych gatunków pozwalające na odłów. Wielkości odłowów poszczególnych gatunków, w zależności od wielkości występowania w danych wodach, wprowadzają Koła Wędkarskie danego województwa.

Przemysłowe odłowy w akwenach morskich reguluje prawo międzynarodowe, wyznaczane są limity połowów, za ich przekroczenie nakładane są kary.  

dr Hanna Sztrantowicz

samorzad.infor.pl