Zasiedzenie nieruchomości gminnych

Do zasiedzenia nieruchomości konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek. Po pierwsze, konieczne jest samoistne i nieprzerwane posiadanie, a po drugie – upływ ustawowego czasu.

Kiedy dochodzi do zasiedzenia

Posiadanie nie jest prawem. Jest stanem faktycznym i nie zależy od tego, czy komuś rzeczywiście przysługuje prawo do władania nieruchomością. Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 ustawy z z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: k.c.) jest ten, kto włada nią jak właściciel, czyli podejmuje względem nieruchomości czynności typowe dla czynności właścicielskich. Posiadaczem samoistnym jest zarówno osoba rzeczywiście będąca właścicielem, jak i osoba niebędąca właścicielem.

Od posiadania samoistnego odróżnić należy posiadanie zależne, które ma ograniczony zakres. Posiadanie zależne może odpowiadać władaniu nieruchomością zarówno w ramach dzierżawy, najmu, użytkowania, jak i innego prawa, z którym wiąże się określone władztwo nad nieruchomością. Jednak do zasiedzenia własności nieruchomości doprowadzić może jedynie posiadanie samoistne.

Gmina jako właściciel

Gmina jako właściciel nieruchomości powinna systematycznie sprawdzać, w jaki sposób mieszkańcy korzystają z nieruchomości będących własnością gminy. W praktyce zdarza się bowiem, że mieszkańcy niedysponujący żadnym tytułem prawnym do nieruchomości gminnych ogradzają działki lub ich części płotem i użytkują je tak, jakby byli ich właścicielami. Działając w taki sposób przez odpowiednio długi czas mogą doprowadzić do zasiedzenia.

Gmina musi mieć na uwadze, że czynności faktyczne związane z korzystaniem z działki są dostrzegalne dla innych osób i wywołują u nich przekonanie, że ten, kto się działką zajmuje, jest właścicielem. Brak zainteresowania gminy własnymi nieruchomościami, w tym brak dbałości o to, by korzystanie przez mieszkańców z nieruchomości gminnych było prawnie uregulowane, może spowodować utratę ich własności.

Władanie nieruchomościami przez mieszkańców powinno odbywać się na podstawie zawartej z gminą umowy, np. dzierżawy. Zawieranie przez gminę takich umów z mieszkańcami wyklucza powstanie wątpliwości, kto jest właścicielem, a kto ma ograniczone uprawnienia.