Kto decyduje o zasadach wykupu resztówek

Jedną z podstawowych, a zarazem najbardziej dotkliwą formą władczej ingerencji państwa w sferę praw majątkowych osób trzecich jest wywłaszczenie. W polskim prawie jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, gdy przejęcie przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (JST) nieruchomości jest niezbędne do realizacji celów publicznych, w tym przede wszystkim budowy dróg publicznych.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (dalej: specustawa drogowa), jednym z elementów decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej JST. Natomiast, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 specustawy drogowej, nieruchomości te stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych i własnością odpowiednich JST w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych, z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Zatem przejście prawa własności nieruchomości zajętej pod daną inwestycję drogową z dotychczasowego właściciela na rzecz Skarbu Państwa lub właściwej JST odbywa się na mocy wspomnianej decyzji administracyjnej, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek innych działań, w szczególności przez podmiot wywłaszczany.

Zgodnie z art. 12 ust. 4f specustawy drogowej, odszkodowanie za przejęte nieruchomości przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. Sposób i tryb określania wysokości odszkodowania należnego za przejęte nieruchomości, termin jego wypłaty oraz szczególne uprawnienia podmiotów wywłaszczanych w tym zakresie zostały w specustawie drogowej szczegółowo uregulowane, a praktyka pokazuje, że funkcjonują one sprawnie.

Polecamy serwis: Zarządzanie nieruchomościami

Obowiązek nabycia resztówki

W praktyce najczęściej wywłaszczeniu podlegają jedynie części nieruchomości – wyodrębnione geodezyjnie nowe działki, odpowiadające wielkością i kształtem potrzebom danej inwestycji drogowej. Pozostałe części nieruchomości pozostają własnością dotychczasowego właściciela. Zdarzają się jednak sytuacje, w których powstałe w wyniku takiego podziału nieruchomości niepodlegające wywłaszczeniu, na przykład ze względu na zmieniony kształt, znacznie zmniejszoną powierzchnię lub z innych powodów, nie nadają się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele. Ustawodawca, przewidując możliwość wystąpienia takich sytuacji, wprowadził stosowną regulację w tym zakresie. Artykuł 13 ust. 3 specustawy drogowej stanowi, że jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi ma obowiązek nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego, nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo JST tej części nieruchomości. W odróżnieniu jednak od nabycia nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 4 specustawy drogowej, nabycie resztówek, bo tak zwykło nazywać się nieruchomości, o których mówi art. 13 ust. 3 specustawy drogowej, nie odbywa się w trybie administracyjnoprawnym.