Zakaz reklamy aptek. Komisja Europejska pozywa Polskę do TSUE

• Całkowity zakaz reklamy aptek
• Walka z nadmierną konsumpcją leków
• Reklama - co to
• Zakaz reklamy – konieczność czy przeszkoda
• Prezes UOKiK o zakazie

Przepisy te zakładają, że farmaceuci mogą promować swoją działalność, a państwa członkowskie nie mogą ograniczać zagwarantowanych przez prawo unijne swobód. Całkowity zakaz reklamy w opinii Komisji Europejskiej jest nieuzasadniony.

Komisja już wcześniej zwracała uwagę na naruszenia, początkowo, w styczniu 2019 r. skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia, a następnie w lipcu 2020 r. – uzasadnioną opinię. Następnym krokiem będzie skierowanie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Całkowity zakaz reklamy aptek

Całkowity zakaz reklamy aptek obowiązuje od 2012 r. Zgodnie z regulacjami prawa farmaceutycznego, apteki nie mogą prowadzić reklamy swojej działalności. Zakaz reklamy przewiduje jedynie wyjątek dotyczący udostępniania informacji o lokalizacji i godzinach otwarcia apteki. Reklama apteki nie została zdefiniowana, dlatego wszelkie dodatkowe informacje są oceniane jako naruszające zakaz reklamy, a na właścicieli aptek nakładane są wysokie kary pieniężne. W przypadku niezastosowania się do nakazu zaprzestania reklamy, właściciel apteki musi liczyć się z ryzykiem utraty zezwolenia na jej prowadzenie.

Walka z nadmierną konsumpcją leków

Wprowadzenie zakazu reklamy aptek miało na celu m.in. walkę z nadmierną konsumpcją leków oraz ukrócenie zjawiska samoleczenia często prowadzonego bez konsultacji z lekarzem, czy nawet bez zapoznania się z treścią ulotki informacyjnej.[1] Biorąc pod uwagę, że dozwolona jest reklama leków, wyrobów medycznych i suplementów diety, zakaz reklamy aptek stanowi przede wszystkim utrudnienie dla przedsiębiorców o niewielkim wpływie na problem nadmiernej konsumpcji leków. 

Reklama - co to

Na gruncie orzecznictwa WSA i NSA przyjmowane jest bardzo szerokie rozumienie reklamy, obejmujące nawet takie działania, które stanowią wyłącznie informacje o usługach świadczonych w aptece. Za reklamę uznane zostało m.in. informowanie pacjenta o wykonywaniu szczepień przez aptekę czy też skierowany do pacjentów drogą mailową komunikat o możliwości złożenia zamówienia bez konieczności wizyty w aptece podczas szczytu pandemii COVID-19, równocześnie zachęcający do pozostania w domu.[2] Niejednokrotnie za reklamę aptek uznawane było również posługiwanie się nazwą oraz logiem przez aptekę.

Zakaz reklamy – konieczność czy przeszkoda

Całkowity zakaz reklamy od momentu jego wprowadzenia wywołuje kontrowersje. Przede wszystkim należy odpowiedzieć na pytanie czy zakaz jest uzasadniony ze względu na cel któremu ma służyć i czy nie jest to ograniczenie nadmierne w stosunku do uzyskiwanych korzyści. Całkowity zakaz reklamy aptek godzi także w interes pacjenta, który dzięki reklamie może dokonać wyboru apteki odpowiadającej jego potrzebom. 

Prezes UOKiK o zakazie

Negatywne stanowisko co do wprowadzenia zakazu reklamy, już na etapie poprzedniego projektu ustawy[3], wyraził Prezes UOKiK. Stanowisko to pozostaje aktualne. W opinii Prezesa UOKiK ograniczenia reklamy są dopuszczalne, ale powinny być ustanowione tak, by decyzje pacjenta nie były podejmowane pod wpływem błędnych przekonań, jednak sama reklama nie powinna być zakazana, gdyż jej głównym atrybutem jest korzyść zarówno po stronie konsumenta, jak i prowadzącego działalność gospodarczą.[4]

Zakaz jest nieprecyzyjny, co powoduje, że nie spełnia swojej funkcji. Nadto, dozwolona reklama leków dostępnych bez recepty oraz suplementów diety sprzyja zwiększeniu ich konsumpcji, niezależnie od zakazu reklamy samej placówki aptecznej. Zakaz ogranicza przedsiębiorców, którzy nie mogą informować o działalności apteki (za wyjątkiem lokalizacji i godzin pracy), ofercie czy obniżce cen, podczas gdy przez 11 lat obowiązywania zakazu reklamy aptek, konsumpcja leków przez pacjentów rośnie, co potwierdzają badania rynku prowadzone przez analityków PEX PharmaSequence. Zgodnie z tymi badaniami rynek apteczny w styczniu 2022 roku zanotował wzrost sprzedaży o 26,9%, natomiast w styczniu 2023 roku wzrost wartości sprzedaży o 13.9%.[5] Nie ma zatem racjonalnego powodu dla utrzymania całkowitego zakazu reklamy aptek.

Martyna Cichoń – prawnik, Kancelaria Adwokacka Duraj Reck i Partnerzy
 

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź