NFZ: Sprawdź czy nie masz czerniaka. Metoda ABCDE i ogólnopolski program profilaktyki nowotworów skóry

NFZ zachęca do sprawdzenia znamion i przebarwień na skórze pod kątem czerniaka

Czerniak należy do najbardziej złośliwych nowotworów. Jednak, jak wskazuje Narodowy Fundusz Zdrowia, wykryty we wczesnym stadium w większości jest możliwy do wyleczenia. Dlatego ważne jest szybkie rozpoznanie tego nowotworu.

"Uważnie przyglądajmy się naszej skórze, przynajmniej raz w miesiącu sami sprawdźmy swoje znamiona, pieprzyki, czy nie pojawiły się jakieś niepokojące zmiany" – mówi cytowana w komunikacie NFZ rzecznik prasowa Narodowego Funduszu Zdrowia Beata Kopczyńska.

Metoda ABCDE - samobadanie skóry

Wskazuje na tzw. metodę ABCDE, w której bierze się pod uwagę pięć kryteriów zmian na skórze: asymetrię, brzegi, kolor, duży rozmiar i ewolucja.

"Jeśli zauważymy jakieś niepokojące zmiany, swoje obawy warto skonsultować z lekarzem. Zachęcam też do skorzystania z badań w ramach ogólnopolskiego programu profilaktyki nowotworów skóry" – dodaje rzeczniczka.

Ogólnopolski program profilaktyki nowotworów skóry

Z programu mogą skorzystać osoby w wieku od 50-64 lat, a także starsze, które wciąż są aktywne zawodowo. Ogólnopolski program profilaktyki nowotworów skóry obejmuje też młodsze osoby, od 15 do 49 lat, gdy lekarz stwierdził niepokojące zmiany skórne. W ramach programu pacjent ma konsultację z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który w razie potrzeby skieruje pacjenta na badanie dermoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty lub badanie wideodermoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty.

"Informacje na temat samej profilaktyki, ogólnopolskiego programu i o tym, jakie placówki go realizują, można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia bądź na stronie pacjent.gov.pl i w placówce NFZ osobiście u doradcy ds. profilaktyki i promocji zdrowia" – podpowiada rzeczniczka.

Sprawdź listę placówek biorących udział w programie

Badanie lekarskie znamion na skórze. Dermoskopia i wideodermoskopia

Raz w roku warto też zgłosić się do lekarza na profilaktyczne badanie znamion. Może się zdarzyć, że przeoczysz jakąś zmianę lub znajduje się ona w trudno dostępnym miejscu na skórze lub błonie śluzowej. Lekarz zbada skórę przy pomocy dermoskopu, czyli lupy, która daje 10-20-krotne powiększenie i odpowiednie oświetlenie, co umożliwia dokładną ocenę morfologii znamienia. Badanie jest bezbolesne i trwa 10-15 minut.

Znamiona badamy rutynowo dermoskopem, który umożliwia powiększenie badanej zmiany. Jeśli zmiana budzi niepokój onkologiczny, możemy znamię zbadać wykonując wideodermoskopię, która daje możliwość 20-120-krotnego powiększenia zmiany, zapisu cyfrowego zdjęcia znamienia oraz porównania go po 3 miesiącach do pierwotnego obrazu – podkreśla dr n.med. Marta Kurzeja.

Czerniak - agresywny nowotwór skóry

Czerniak jest nowotworem agresywnym, ponieważ szybko się rozwija, tworzy przerzuty. Zazwyczaj kojarzony jest ze zmianami na skórze, ale może się pojawić także w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, nosa czy gałki ocznej. Z danych z Krajowego Rejestru Nowotworów z lat 1980-2020 wynika, że zapadalność na ten nowotwór skóry zwiększyła się o 300 proc. Specjaliści podkreślają, że co roku w Polsce wykrywa się około 3500 nowych przypadków czerniaka, umiera – ok. 1400 osób.

Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka wzrasta m.in. u osób o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, mających dużą liczbę znamion barwnikowych, które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie, słabo tolerują słońce, opalających się z dużym trudem, przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie, a także tych osób, u których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry oraz opalających się w solarium.

Czerniak - kto jest w grupie ryzyka?

Czynniki ryzyka są to wszystkie okoliczności, które mogą prowadzić do powstania nowotworu. Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka wzrasta u osób:

• o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, niebieskich oczach, licznych piegach
• dużej liczbie znamion barwnikowych, znamion w miejscach drażnienia
• które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie
• słabo tolerujących słońce, opalających się z dużym trudem lub w ogóle
• przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie
• u których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry
• korzystających z solarium.

Jak się chronić przed rakiem skóry?

Chcesz chronić się przed rakiem skóry? Trzymaj się poniższych zasad:

• raz w miesiącu oglądaj swoją skórę. Sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniły kształtu, koloru, wielkości lub nie pojawiły się nowe
• szczególnie latem unikaj nadmiernego słońca w godzinach 11:00 – 16:00
• stosuj przez cały rok kremy z filtrem, aby chronić skórę przed szkodliwymi promieniami UV
• nie opalaj się w solarium
• podczas przebywania na słońcu noś okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy
• przynajmniej raz w roku skontroluj znamiona u dermatologa lub chirurga-onkologa.

Więcej informacji na stronie https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/poradnik-pacjenta-czerniak-niebezpieczny-nowotwor-skory-jak-sie-przed-nim-chronic,8438.html. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ joz/