Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

W trosce o dziedzictwo narodowe

Anna Wojda
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. wprowadziła nowe formy ochrony zabytków, uregulowała zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie przy zabytkach oraz procedury dotyczące wywozu zabytków poza granice naszego kraju. Nowością jest też możliwość wywłaszczenia zabytku.

Inwestorzy, czyli osoby fizyczne i jednostki organizacyjne zamierzające finansować roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru lub objętym ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego muszą pokrywać koszty badań archeologicznych, jeśli ich przeprowadzenie jest niezbędne dla ochrony zabytków. Powody do zmartwień mają również tzw. poszukiwacze skarbów. Poszukiwanie zabytków za pomocą urządzeń elektronicznych wymaga bowiem uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Powinno to zapobiec niszczeniu zabytków archeologicznych.
Kiedy można wywłaszczyć
Poprzednio obowiązująca ustawa, podobnie zresztą jak obecna, przewidywała, że wtedy, gdy zabytek znajduje się w niewłaściwym stanie, wojewódzki konserwator zabytków może nakazać właścicielowi tego zabytku przeprowadzenie niezbędnych prac i robót. Jeśli właściciel nie realizuje nakazu, można przeprowadzić tzw. wykonanie zastępcze. Polega ono na tym, że Skarb Państwa wykłada pieniądze na zrealizowanie prac, a wierzytelność z tytułu zastępczego wykonania prac zabezpiecza hipoteką przymusową na nieruchomości. Nowością jest możliwość umorzenia w całości lub w części albo rozłożenia na raty wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego. Następuje to w drodze decyzji wydanej przez wojewodę w porozumieniu z generalnym konserwatorem zabytków. Umorzenie lub rozłożenie na raty wchodzi w grę tylko wtedy, gdy zostanie stwierdzona nieściągalność wierzytelności albo gdy jej ściągnięcie mogłoby spowodować znaczny uszczerbek dla sytuacji materialnej osoby lub jednostki, na rzecz której miało miejsce wykonanie zastępcze.
Ale na tym nie koniec. Poprzednio w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku można było dokonać tymczasowego zajęcia, a nawet przejęcia zabytku na rzecz państwa. Wiązało się to jednak z koniecznością zapłacenia odszkodowania. Obecnie ustawa również przewiduje możliwość ustanowienia czasowego zajęcia (zarówno zabytku ruchomego, jak i nieruchomego) oraz przejęcia za odszkodowaniem zabytku ruchomego na rzecz Skarbu Państwa. Nowością jest natomiast możliwość wywłaszczenia przez starostę zabytku nieruchomego na wniosek konserwatora zabytków na rzecz Skarbu Państwa lub gminy właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku. Przepisy nie przewidują w tym przypadku konieczności wypłaty odszkodowania.
WARTO WIEDZIEĆ
W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, jeśli nie jest możliwe usunięcie zagrożenia, zabytek może zostać wywłaszczony na rzecz Skarbu Państwa lub gminy bez konieczności zapłaty odszkodowania. Ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć przez niemożność usunięcia zagrożenia, a to daje szerokie pole manewru wojewódzkim konserwatorom zabytków.
Dbajmy o wiejskie kurhany
Osoby fizyczne, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne mogą – jeśli są właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru albo posiadają taki zabytek w trwałym zarządzie – ubiegać się o udzielenie dotacji na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy tym zabytku. W ustawie szczegółowo wskazano, na jakie czynności i działania może przysługiwać dotacja. Znalazły się tam m.in. nakłady konieczne na zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych niezbędnych do wykonania prac, a więc cegła, cement itp. Oznacza to, że jeśli w naszym posiadaniu znajduje się zabytek, a jego stan wskazuje na konieczność wykonania pilnego remontu, nie należy zwlekać ze złożeniem wniosku o dotację. Ustawodawca postanowił, że dotacji będą mogły udzielać również jednostki samorządu terytorialnego (gmina i powiat), w przypadku gdy istnieje potrzeba podjęcia prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy zagrożonym zabytku. Być może zwiększy to zainteresowanie społeczności lokalnych losem i stanem zabytków znajdujących się w ich najbliższym otoczeniu.
Kwoty dotacji, o jakie można się ubiegać, są niemałe. Dotacja może sięgać nawet 100 proc. nakładów koniecznych na wykonanie prac i robót. Dotyczy to jednak tylko takich zabytków, które posiadają wyjątkową wartość historyczną, artystyczną lub naukową albo wymagają przeprowadzenia prac złożonych pod względem technologicznym. W pozostałych przypadkach dotacja może zostać udzielona do wysokości 50 proc. nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich. Los polskich zabytków maluje się zatem optymistycznie. Należy tylko mieć nadzieję, że minister kultury – wydając rozporządzenie dotyczące trybu postępowania z wnioskami o udzielanie dotacji – nie ustanowi zbyt skomplikowanego labiryntu administracyjnego, jaki musiałaby pokonać osoba zainteresowana otrzymaniem dotacji, a tym samym nie zniechęci do ubiegania się o jej otrzymanie.
Przez granicę z Kossakiem pod pachą
Ustawodawca przewidział aż cztery formy pozwoleń na wywóz zabytków. Poza jednorazowym pozwoleniem na czasowy wywóz zabytku za granicę, dopuszczono w uzasadnionych przypadkach możliwość uzyskania wielokrotnego pozwolenia indywidualnego na czasowy wywóz za granicę. Pozwolenie to daje możliwość wielokrotnego wywozu zabytku w ciągu trzech lat. Pozwolenie to może okazać się wybawieniem dla osób i instytucji, które zamierzają wielokrotnie wywozić zbytek za granicę w celach użytkowych. Muzea i instytucje kultury zamierzające wywozić wielokrotnie za granicę swoje zbiory w celach wystawienniczych mogą uzyskać wielokrotne pozwolenie ogólne na wywóz zabytków za granicę. Zmianie, w porównaniu z porzednią ustawą, uległ też katalog przedmiotów i zabytków niewymagających pozwolenia na wywóz. Obecnie pozwolenie nie będzie potrzebne do wywozu m.in. materiałów bibliotecznych powstałych po 31 grudnia 1948 r., ale tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości co do czasu ich powstania.
Pamiętajmy, że warto mieć ze sobą pozwolenie. Jego brak przy przekraczaniu granicy skutkuje bowiem odpowiedzialnością karną, a w skrajnych przypadkach koniecznością spędzenia w więzieniu aż 5 lat.
Słowniczek
Zabyteknieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
Anna Wojda
 
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162, poz. 1568).
Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: GP
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Euro 2024. Ile razy reprezentacja Polski grała w mistrzostwach? Kiedy najbliższy mecz o eliminacje?

    Euro 2024. Polscy piłkarze czterokrotnie dotychczas grali w mistrzostwach Europy. Trzy razy po eliminacjach - w 2008, 2016 i 2021 roku, a w 2012 jako współgospodarze, obok Ukrainy. Zmagania o udział w kolejnej imprezie tej rangi - w 2024 w Niemczech - rozpoczną od piątkowego meczu z Czechami w Pradze.

    M. Pietrzak: wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych

    Będą wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych - zapowiedziała szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak.

    Program Dobrowolnych Nabyć nieruchomości pod CPK tylko do 7 kwietnia. Później wywłaszczenia

    Właściciele nieruchomości położonych na terenie przyszłego lotniska Centralnego Portu Komunikacyjnego na zgłoszenie się do Programu Dobrowolnych Nabyć mają czas do 7 kwietnia. Później grunty pod lotnisko będą wywłaszczane. Wkrótce ruszy podobny program obejmujący tereny wokół planowanego lotniska. 

    Brakuje 13 000 policjantów. Dlaczego mundurowi odchodzą?

    Podwyżki, dodatki stażowe, waloryzacja, czyli dorzucanie pieniędzy, bez reformy struktur, nic nie dało. W tym roku ze służby odeszło już 6,5 tys. osób, przyjęto 772. Policjanci są przeciążeni pracą i zniechęceni. Efekty? Nie ma patroli na ulicach, częściej dochodzi do pospolitych przestępstw, np. kradzieży w 2022 r. było 124 tys. – to o 12 tys. więcej.

    Prezes ZUS: pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów przed Wielkanocą [Harmonogram]

    Pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów i rencistów jeszcze przed Świętami Wielkanocnymi - przekazała prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska. Aby otrzymać to świadczenie nie trzeba składać żadnego wniosku, ZUS zrobi to automatycznie.

    PFRON: Dopłata 120 000 zł do samochodu osobowego. Wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu

    PFRON udostępnił wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu. Dokumenty służą rozliczeniu dofinansowania do samochodu dla osoby niepełnosprawnej. Można otrzymać nawet 120 000 zł.  

    Rząd chwali się 30 korzystnymi dla Polaków zmianami w podatkach

    Ministerstwo opublikowało listę korzystnych zmian w podatkach wprowadzonych od 2016 r. Jest to prawdopodobnie odpowiedź na zestawienie szeregu podwyżek podatków, opłat i niekorzystnych rozwiązań przez money.pl. 

    Duża podwyżka: 4765,32 zł brutto dla osoby niepełnosprawnej. Świadczenie wspierające i jednocześnie renta socjalna w 2024 r.

    Projekt ustawy wprowadzającej nowe świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych został w środę skierowany pod obrady Rady Ministrów. Projekt przewiduje również możliwość dorabiania przez opiekunów do świadczenia pielęgnacyjnego - poinformowało MRiPS.

    Niewyjaśnione problemy trawienne. Zespół alfa-gal. Czy to skutek ukąszenia kleszcza?

    The American Gastroenterological Association (AGA) opublikowało nowe wytyczne kliniczne, aby pomóc lekarzom i pacjentom w określeniu, czy niewyjaśnione objawy ze strony przewodu pokarmowego są spowodowane zespołem alfa-gal, alergią pokarmową na mięso i inne produkty pochodzenia zwierzęcego powodowaną przez ukąszenie kleszcza amerykańskiego. W Polsce pierwszy przypadek zespołu alfa-gal odnotowano w roku 2021 w Krakowie.

    MF: nie będzie waloryzacji 500+ do 1000+

    Nie dyskutujemy i nie ma mowy o podniesieniu 500 plus do 1000 plus - poinformowała w środę minister finansów Magdalena Rzeczkowska. W tym roku priorytetem, jaki stanął przed polskim budżetem, jest szeroko pojęte bezpieczeństwo - dodała.

    "Trenuj z wojskiem" - weekendowe szkolenia w kwietniu 2023 r.

    Kolejna edycja programu "Trenuj z wojskiem" będzie przybliżać różne specjalizacje w Wojsku Polskim, by zachęcić młodych ludzi do służby – zapowiedział wicepremier, szef MON Mariusz Błaszczak.

    DGP: Szurm emerytów na ZUS. Eksperci chcą to zatrzymać zrównaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn

    Polacy ignorują zachęty do dłuższej pracy przed emeryturą. 

    Plan Strategiczny WPR. Jest harmonogram naboru wniosków

    Harmonogram naboru wniosków o wsparcie dla rolników w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 opublikowała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Rolnicy mogą występować o dopłaty bezpośrednie od połowy marca.

    W środę kolejna akcja NURD. Będzie więcej policji na drogach

    Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego (NURD) – to nazwa ogólnopolskich działań kontrolno-prewencyjnych, jakie drogówka przeprowadzi w środę 22 marca. Funkcjonariusze będą kontrolować, czy kierowcy ustępują pierwszeństwa pieszym na przejściach.

    Kto, gdzie, kiedy składa wniosek o dopłaty w rolnictwie w 2023 r. [Harmonogram dla rolników pszczelarzy, producentów owoców]

    ARiMR opublikowała harmonogram naboru wniosków w ramach Planu Strategicznego WPR

    1,2 mln laptopów dla uczniów za 3 mld zł - szczegóły programu

    1,2 mln laptopów, za łączną kwotę blisko 3 mld zł; komputery trafią zarówno szkół publicznych jak i niepublicznych, dostarczone będą wraz z oprogramowaniem; powstanie specjalny portal zgłoszeniowy, który pozwoli zgłaszać potencjalne problemy ze sprzętem - to niektóre z wyjaśnień kancelarii premiera w odpowiedzi na pytania posłów w sprawie zakupu laptopów dla czwartoklasistów i nauczycieli.

    Las – naturalne lekarstwo. I to bez recepty!

    Las – naturalne lekarstwo. Przywitaliśmy już wiosnę, a w nocy z 25 na 26 marca zmieniamy czas na letni i dłużej będziemy cieszyć się światłem w ciągu dnia. To dobry moment, aby przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu, w otoczeniu natury. Dlaczego las ma na nas taki dobry wpływ?

    Wdówik: Świadczenie wspierające 3176 zł będzie można łączyć z rentą socjalną albo zasiłkiem pielęgnacyjnym

    Dla osób z najcięższą niepełnosprawność będziemy kierować dodatkowe świadczenie równe 200 proc. renty socjalnej, czyli 3176 zł. To działanie w ramach skali opartej o narzędzia międzynarodowej klasyfikacji funkcjonowania ICF - powiedział wiceminister rodziny i polityki społecznej Paweł Wdówik.

    MRiPS: Badania psychiatryczne pacjenta DPS. Czy można trafić do DPS bez swojej zgody?

    Niedopuszczalne jest przyjmowanie i przebywanie w placówkach zapewniających całodobową opiekę osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych i osób w podeszłym wieku, bez wyrażenia przez te osoby świadomej zgody – wyjaśnił resort rodziny i polityki społecznej.

    Wiceminister Szwed: 930 mln zł na środowiskowe domy samopomocy

    W tym roku przekażemy łącznie ponad 930 mln zł na środowiskowe domy samopomocy - czyli ośrodki wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną - poinformował we wtorek wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed.

    Rolniku! W tym roku nie tylko dopłaty. Możesz złożyć osobny wniosek o pieniądze na ekoschematy

    Podstawowy termin składania wniosków upłynie 15 maja 2023 r. Jeżeli rolnik złoży wniosek po tym terminie, jednak nie później niż do 9 czerwca 2023 r. jego dopłata zostanie pomniejszona o 1 proc. za każdy roboczy dzień opóźnienia.

    Pierwszy stały garnizon US Army w Polsce od 21 marca 2023 r. "Camp Kościuszko"

    We wtorek 21 marca 2023 r. w poznańskim "Camp Kościuszko" odbędzie się uroczystość przekształcenia Regionalnej Grupy Wsparcia w Garnizon Sił Zbrojnych US Army w Polsce. Jak podkreśla Ministerstwo Obrony Narodowej, będzie to pierwszy stały garnizon wojsk amerykańskich w Polsce. 

    Nowe świadczenie wspierające 3176,88 zł dla niepełnosprawnych. Czy trzeba zrezygnować z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego?

    Od 1 stycznia 2024 r. osoba niepełnosprawna może otrzymać świadczenie wspierające w kwocie dwa razy większej niż renta socjalna.  Na dziś jest to 3176,88 zł brutto. Czy skorzystanie z niego wymaga rezygnacji z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego?

    Jak rozliczyć składkę zdrowotną za 2022 r. w ZUS RCA [nowy wzór od 1 maja 2023 r.]

    W 2023 r. po raz pierwszy masz obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r. Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku

    Jak często Polacy myją zęby? Sytuacja nie wygląda najlepiej

    Jak często Polacy myją zęby?  Z najnowszego badania opinii społecznej wynika, że blisko 60% Polaków myje zęby dwa razy dziennie, a niecałe 20% robi to tylko raz. Z kolei ponad 11% ankietowanych sięga po szczoteczkę trzy razy w ciągu dnia, a niespełna 3% – częściej. Tylko nieco ponad 2% czyści zęby po każdym posiłku. Sondaż pokazuje też, że blisko 3% ankietowanych nie szczotkuje ich codziennie. Brakuje polityki profilaktycznej.