Celnicy zagrożeni opcją zerową

Gazeta Prawna dotarła do projektu zmian do ustawy o Służbie Celnej oraz o zmianie niektórych ustaw. Projekt ten - jak zapewniał w wywiadzie dla GP szef Służby Celnej Jacek Kapica - ma poprawić organizację i funkcjonowanie Służby Celnej od początku 2009 roku. Niestety, po przeczytaniu projektu przygotowanego przez resort finansów można odnieść inne wrażenie - nie dość, że zasady działania w służbie będą zaostrzone, to dodatkowo celnicy mogą stanąć przed opcją zerową. Co to jest opcja zerowa? Zwolnienie wszystkich funkcjonariuszy i proponowanie im nowych warunków pracy. Jeśli je przyjmą, będą pracować dalej, jeśli nie - zostaną zwolnieni. Przed takim wyborem celnicy staną już z początkiem 2009 roku.

Niektóre rozwiązania z projektu zmieniającego ustawę o Służbie Celnej do złudzenia przypominają rozwiązania, które zawierał projekt ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, nad którym ministerstwo pracowało za czasów rządów PiS. Można tu wymienić m.in. wspomnianą opcję zerową czy prawo do zrzeszania się w jednym związku zawodowym.

Propozycja pracy dla celnika...

Zgodnie z przepisami przejściowymi projektu w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy - czyli trzy miesiące, licząc od 1 stycznia 2009 r. - funkcjonariusze oraz pracownicy pełniący służbę lub zatrudnieni w Służbie Celnej otrzymają pisemną propozycję pełnienia służby lub pracy. Propozycje przedkładane będą stosownie do posiadanych kwalifikacji, przebiegu i oceny dotychczasowej pracy. Propozycji takiej nie otrzymają osoby, które nie spełniają m.in. warunku posiadania nieposzlakowanej opinii.

Funkcjonariusz lub pracownik, któremu przedstawiona zostanie propozycja zatrudnienia, będzie składał w terminie siedmiu dni od dnia jej otrzymania oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia propozycji. Niezłożenie oświadczenia w tym terminie będzie równoznaczne z odmową przyjęcia propozycji zatrudnienia.

Funkcjonariusz lub pracownik, który nie otrzymał propozycji zatrudnienia lub odmówił jej przyjęcia, będzie miał prawo w terminie siedmiu dni od 31 marca 2009 r. złożyć umotywowane zastrzeżenie do kierownika urzędu.

Kierownik urzędu będzie zobowiązany w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania zastrzeżenia rozpatrzyć je i poinformować funkcjonariusza lub pracownika o sposobie jego załatwienia.

W przypadku odmowy przyjęcia propozycji zatrudnienia lub niezłożenia propozycji pełnienia służby funkcjonariusza będzie zwolniony ze służby:

• z upływem dwóch tygodni, w stosunku do funkcjonariuszy w służbie przygotowawczej,

• z upływem trzech miesięcy, w stosunku do funkcjonariuszy w służbie stałej

- od dnia złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, od dnia do którego mógł złożyć takie oświadczenie lub od 31 marca 2009 r. w odniesieniu do osób, które propozycji zatrudnienia nie otrzymały.

...i dla cywila

Podobnie jak w przypadku funkcjonariuszy celnych w terminie trzech miesięcy od 1 stycznia 2009 r. urzędnicy służby cywilnej otrzymają pisemną propozycję pełnienia służby lub pracy. Kierownicy urzędu w ramach tej propozycji przedstawiają urzędnikowi propozycje zatrudnienia.

Urzędnik służby cywilnej będzie składał w terminie dziesięciu dni, od dnia jej doręczenia, pisemne oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia propozycji. Niezłożenie oświadczenia w tym terminie jest jednoznaczne z odmową przyjęcia propozycji zatrudnienia.

Zaostrzenie kar

Opcja zerowa to nie jedyna zła wiadomość dla celników. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej modyfikuje niektóre rozwiązania dotyczące np. odpowiedzialności dyscyplinarnej celników czy zrzeszania się funkcjonariuszy w związkach zawodowych. Można odnieść wrażenie, że nowe propozycje to pokłosie styczniowych protestów celników.

Zaczynając od związków zawodowych, projekt zakłada, że funkcjonariusze będą mogli zrzeszać się w związku zawodowym funkcjonariuszy Służby Celnej. W Służbie Celnej będzie mógł działać tylko jeden związek zawodowy i związek ten nie będzie miał prawa do strajku. Podobne rozwiązanie zawierał projekt ustawy o KAS. Już w ubiegłym roku taka propozycja budziła zastrzeżenia co do zgodności takiego ograniczenia z konstytucją.

Dziś funkcjonariusze celni ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za naruszenie obowiązków służbowych. Projekt doprecyzowuje przypadki, za które celnik będzie odpowiadał dyscyplinarnie. Będą to m.in.: odmowa wykonania lub niewykonanie polecenia; zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób niedbały lub nieprawidłowy; niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień; świadome wprowadzenie w błąd przełożonego lub innego funkcjonariusza, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie, funkcjonariuszowi lub innej osobie; nieusprawiedliwione niestawienie się lub opuszczenie miejsca pełnienia służby.

Ponadto projekt zakłada, że funkcjonariusz pełniący służbę na określonych stanowiskach służbowych lub w określonych komórkach organizacyjnych albo przewidywany do takiej służby będzie mógł być poddany testowi sprawności fizycznej, badaniu psychologicznemu lub badaniu psychofizjologicznemu, mającym na celu sprawdzenie jego przydatności i predyspozycji do służby na tych stanowiskach lub w tych komórkach organizacyjnych. Celnicy powinni się cieszyć, że nie znalazł się tu przepis z ustawy o KAS zakładający przeprowadzanie badania na wariografach (wykrywaczach kłamstw).

Na koniec warto wspomnieć, że nowym rozwiązaniem, jakie znalazło się w projekcie, jest także możliwość przejścia do Służby Celnej funkcjonariuszy: Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

1 stycznia 2009 r. mają wejść w życie nowe rozwiązania zawarte w projekcie ustawy zmieniającej ustawę o Służbie Celnej

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl