15 lat temu ruszyło warszawskie metro

Pierwsze plany budowy metra w stolicy powstały w 1925 r. Dwa lata później zatwierdzono plan kierunków tras i rozpoczęto pierwsze badania geologiczne. Prace przerwał wybuch II wojny światowej.

Kolejną uchwałę o budowie metra pięć lat po wojnie podjął ówczesny rząd. Rozpoczęła się w 1951 r.; zaczęto od drążenia głębokiego tunelu pod Wisłą. Dwa lata później budowę ograniczono do doświadczalnego odcinka na Targówku, a w 1957 r. - definitywnie przerwano, bo okazała się zbyt trudna i zbyt kosztowna. Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wstrzymał wszelkie publikacje na temat podziemnej kolejki w Warszawie.

Do prac przygotowawczych przystąpiono ponownie w połowie lat 70-tych XX w. Choć decyzję o rozpoczęciu budowy metra gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił w Sejmie w styczniu 1982 r., uchwałę w tej sprawie rząd podjął dopiero na dzień przed wigilią Bożego Narodzenia 1982 r. Kilka dni później zawieszony został stan wojenny.

15 kwietnia 1983 r. wbito w ziemię pierwszy stalowy pal na trasie wykopu metra, a dwa lata później rozpoczęto budowę tunelu. Zgodnie z umową zawartą między PRL i ZSRR, metro miało zostać wyposażone w tabor produkcji radzieckiej; 90 wagonów miało być darem dla Warszawy. Na przełomie lat 1989 i 1990 do stolicy dotarło jednak tylko 10 z nich - dostawa kolejnych została anulowana, gdy rozpadł się Związek Radziecki. Następne 32 wagony zakupiono cztery lata później.

Pierwszy odcinek metra był gotowy do eksploatacji pod koniec 1994 r. W tym czasie pociągi rozpoczęły kursowanie, ale nie woziły pasażerów. Oficjalne oddanie do użytku nastąpiło 7 kwietnia 1995 r. Na odcinku między Kabatami a Politechniką pasażerowie mogli korzystać z 11 stacji. Kolejka połączyła najbardziej oddalone na południe rejony dzielnicy Ursynów z centrum miasta.

W uroczystym otwarciu uczestniczył ówczesny premier Józef Oleksy, prymas Polski kardynał Józef Glemp. Mimo zaproszenia, na uroczystość nie przybył gen. Jaruzelski. Gotowość do uruchomienia metra zameldował prezydentowi stolicy generalny dyrektor budowy metra Bohdan Z., na którym dziś ciążą zarzuty o charakterze korupcyjnym, w związku z toczącym się od lipca 2008 r. śledztwem dotyczącym nieprawidłowości przy przetargu na zakup wagonów dla metra w latach 1998-2002.

Pod koniec 1997 r. PAP donosiła, że stacja metra "Świętokrzyska", mimo protestu kupców z ul. Marszałkowskiej, zostanie oddana do użytku zgodnie z planem, czyli w 2000 r. Kupcy zapowiadali, że nie opuszczą swoich pawilonów, dopóki nie uzyskają w trybie bezprzetargowym gruntu, na którym chcieli wybudować centrum handlowe. Proponowali też, by nazwę stacji "Świętokrzyska" zmieniono na "Pawilony". Ostatecznie kupcy porozumieli się z miastem i przenieśli się do pawilonu przy ul. Zielnej.