Komunikat KR RIO: Środki z rezerwy na zarządzanie kryzysowe JST mogą przeznaczyć na kryzys uchodźczy

W związku z kierowanymi do izb obrachunkowych pytaniami dotyczącymi wykorzystania przez samorządy środków pochodzących z rezerwy na zarządzanie kryzysowe na wydatki związane z kryzysem uchodźczym będącym następstwem ataku Rosji na Ukrainę, przewodniczący Krajowej Rady RIO po konsultacji z prezesami pozostałych Izb wydał komunikat, w którym poinformował, że „nie ma przeszkód prawnych ku temu, aby środki te w zaistniałej sytuacji rozdysponować”.

Czy w kontekście wojny na Ukrainie mamy kryzys w Polsce?

W komunikacie podkreślono, że w art. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 261) [dalej u.z.k.], zdefiniowano pojęcie „zarządzania kryzysowego”, jako działalność organów administracji publicznej będącą elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. 

Jak dodano w wyjaśnieniach, „zarządzanie kryzysowe polega zatem nie tylko na przygotowaniu do przejmowania kontroli nad sytuacjami kryzysowymi, ale także na odpowiednim reagowaniu na sytuacje kryzysowe. Obejmuje ono działania odpowiednie do rozwoju sytuacji, będącej następstwem zagrożenia”.

KR RIO przypomniała, że przez „sytuację kryzysową”, zgodnie z art. 3 pkt 1 u.z.k., należy rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.

JST powinny przyjąć, że mamy sytuację kryzysową

„W kontekście powyższego należy stwierdzić, że sytuacja, która wytworzyła się aktualnie na terenie RP w związku działaniami militarnymi w Ukrainie, wypełnia znamiona sytuacji kryzysowej, o której mowa w art. 3 pkt 1 u.z.k., a co za tym idzie daje podstawy do uruchomienia środków pochodzących z rezerwy na zarządzanie kryzysowe, w celu zapobieżenia i usunięcia skutków zaistniałej sytuacji” – czytamy w komunikacie. 

„W kontekście powyższego należy stwierdzić, że sytuacja, która wytworzyła się aktualnie na terenie RP w związku działaniami militarnymi w Ukrainie, wypełnia znamiona sytuacji kryzysowej, o której mowa w art. 3 pkt 1 u.z.k., a co za tym idzie daje podstawy do uruchomienia środków pochodzących z rezerwy na zarządzanie kryzysowe, w celu zapobieżenia i usunięcia skutków zaistniałej sytuacji” – czytamy w komunikacie.

Warunki uruchomienia środków z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe

Jednocześnie KR RIO zwróciła uwagę, że uruchomienie środków z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe w kontekście aktualnej sytuacji związanej z kryzysem uchodźczym, należy odróżnić od możliwości wsparcia finansowego cudzoziemców w oparciu o przepisy o ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2354 z późn. zm.), które skierowane jest do konkretnych osób, i którego zakres w sposób zasadniczy odbiega od pomocy finansowej świadczonej na podstawie przepisów ustawy o zarządzaniu kryzysowym.