Projekt specustawy dla inwestycji drogowych, kolejowych, wodnych i przeciwpowodziowych [II kwartał 2022 r.]

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację o trwających pracach nad projektem nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany w specustawie drogowej

Specustawa drogowa – prace przygotowawcze bez zgody właściciela nieruchomości

Projektowane zmiany w specustawie drogowej przewidują m.in. umożliwienie zarządcy drogi na wejście na teren cudzej nieruchomości objętej decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach w celu prowadzenia prac przygotowawczych również bez zgody właściciela lub użytkownika wieczystego, a za zezwoleniem na wejście na jej teren wydanym przez wojewodę albo starostę i ustalenie zasad przywracania do poprzedniego stanu i odszkodowań za szkody.

Specustawa drogowa – zawiadomienie o zakończeniu budowy drogi

Projekt umożliwi też dołączanie do zawiadomienia o zakończeniu budowy drogi albo wniosków o pozwolenie na użytkowanie drogi publicznej mapy opatrzonej oświadczeniem wykonawcy prac geodezyjnych o złożeniu do właściwego organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej zawiadomienia o przekazaniu wyników zgłoszonych prac geodezyjnych, zamiast klauzuli urzędowej albo oświadczenia wykonawcy prac geodezyjnych o uzyskaniu pozytywnego wyniku weryfikacji.

Specustawa drogowa - GDDKiA uzyska dostęp do baz danych

Ponadto regulacja ma umożliwić GDDKiA dostęp do baz danych z ewidencji gruntów i budynków, w tym rejestru cen i wartości nieruchomości.

Zmiany w ustawie o ocenie oddziaływania na środowisko

Najważniejszym z projektowanych zmian w ustawie o ocenie oddziaływania na środowisko jest wprowadzenie dla organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obowiązku przeprowadzenia analizy zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami mpzp, jeżeli został uchwalony, na początkowym etapie postępowania, przez nałożenie na ten organ obowiązku odmowy zgody na realizację przedsięwzięcia w przypadku stwierdzenia niezgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami mpzp przed wystąpieniem do organów współdziałających.

Zdaniem autorów projektu rozwiązanie to wyeliminuje zbędne czynności związane z prowadzeniem dalszego postępowania (w tym wystąpienia o stosowne opinie i uzgodnienia) w sytuacji, gdy już na wstępnym etapie postępowanie zostanie stwierdzona niezgodność z mpzp.

Nowa regulacja podkreśla, że badanie zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z postanowieniami mpzp należy do zadań organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, rozwiązanie to eliminuje również wątpliwości interpretacyjne co do roli organów współdziałających.

Jednocześnie proponuje się wprowadzenie skrótu „inwestycje strategiczne” dla obszernego katalogu przedsięwzięć prowadzonych na podstawie ustaw wymienionych enumeratywnie w art. 64 ust. 2 pkt 3, art. 74 ust. 1 pkt 5 oraz art. 77 w ust. 2 ustawy ooś – zakłada się, że takie rozwiązanie legislacyjne poprawi czytelność przepisów ustawy, a ewentualne wprowadzanie do ustawy ooś odesłań do nowych tzw. specustaw w przyszłości zostanie ograniczone tylko do jednego, a nie jak obecnie wielu przepisów,

Projekt określi również wiążącą moc dla postanowień organu wydającego decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, co ma wyeliminować wątpliwości co do charakteru uzgodnień wydawanych w tym trybie i wzmocnić rolę organów uzgadniających, tj.: RDOŚ, ministra właściwego do spraw środowiska, GDOŚ oraz organu właściwego w sprawach ocen wodnoprawnych.

Zdaniem projektodawcy, dzięki wyeliminowaniu wątpliwości interpretacyjnych przewiduje się zmniejszenie liczby przypadków, w których decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach jednostek samorządu terytorialnego nie uwzględniają warunków z postanowień wydanych w trybie art. 77 ustawy ooś. Spowoduje to również zmniejszenie liczby ingerencji RDOŚ w trybie art. 76 ustawy ooś (przepis pozwalający na skierowanie stosownych wystąpień, np. wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, w sytuacji nieprawidłowości przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przez inne niż RDOŚ organy właściwe), a w przypadku skierowania takiego wystąpienia – zwiększy jego skuteczność.

W projekcie przewiduje się też rozszerzenia zastosowania art. 136a ust. 1 pkt 1 ustawy ooś w taki sposób, aby przesłanką do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej było również naruszenie warunków, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy OOŚ zarówno w zakresie fazy realizacji, jak i eksploatacji przedsięwzięcia.

W świetle obecnego przepisu art. 136a ust. 1 pkt 1 ustawy możliwe jest wymierzenie kary wyłącznie za naruszenie ww. warunków dotyczących fazy realizacji przedsięwzięcia, przy czym etap eksploatacji/użytkowania przedsięwzięcia i związane z nim warunki, nie podlegają tej sankcji. Tymczasem doświadczenie organów Inspekcji Ochrony Środowiska, zwanej dalej „IOŚ”, wskazuje, że to warunki, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy OOŚ, ustalone dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia stanowią obszar najczęstszych i najliczniejszych naruszeń, stwierdzanych w toku kontroli przestrzegania ustaleń decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

W aktualnym stanie prawnym, stwierdzenie naruszeń z tej grupy warunków nie jest sankcjonowane karą pieniężną, a ewentualne działania organów IOŚ sprowadzają się do wydania zarządzenia pokontrolnego i poinformowania o ustaleniach kontroli organu właściwego do wydania decyzji środowiskowej.

Dostosowanie Kodeksu cywilnego do zmian projektowanych w specustawie drogowej

Zmiany w Kodeksie cywilnym przewidują, że gwarancję zapłaty w umowie na roboty budowlane, gdy inwestorem jest Skarb Państwa, stanowić ma zabezpieczenie środków na ten cel w budżecie państwa, Krajowym Funduszu Drogowym, lub państwowym funduszu celowym.

Zmiany w Prawie ochrony środowiska

Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska przewidują doprecyzowanie art. 175 w celu ustalenia, że okresowe pomiary hałasu prowadzi się na terenach, dla których określono dopuszczalne poziomu hałasu.

Zmiany w transporcie kolejowym

Zmiany w ustawie o transporcie kolejowym w art. 9s ust. 8 mają jednoznacznie wskazać, że uprawnienie do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane dla inwestora inwestycji kolejowej tj. PKP PLK S.A, lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczy generalnie wszystkich nieruchomości objętych decyzją o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej.

Zmiany w Prawie wodnym

Zmiany mają też objąć ustawę Prawo wodne i przewidują m.in. wyłączenie z obowiązku uzyskiwania pozwolenia wodnoprawnego i zgłoszenia wodnoprawnego przebudowy i odbudowy urządzeń odwadniających zlokalizowanych w pasie drogowym. Jednym z proponowanych rozwiązań jest przyznanie uprawnień do nabywania nieruchomości przez PGW Wody Polskie na cele inne niż inwestycyjne realizowane na podstawie ustawy dotyczącej inwestycji powodziowych.