Strona główna » Sektor publiczny » Leksykon » Dobrodziejstwo inwentarza

Dobrodziejstwo inwentarza

Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów

30 czerwca 2010, 14:38

Of Counsel jednej z warszawskich kancelarii prawniczych

REKLAMA

Dobrodziejstwo inwentarza to sposób przyjęcia spadku, polegający na ograniczeniu odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości określonego inwentarza stanu czynnego spadku.

Jego przeciwieństwem jest przyjęcie spadku "wprost", oznaczające rozszerzenie odpowiedzialności za długi spadkowe, bez ograniczeń wynikających ze stanu czynnego spadku. W wyniku takiego przyjęcia wierzyciel może dochodzić swego roszczenia z wartości spadku, a gdyby była ona niewystarczająca, to również z majątku osobistego spadkobiercy.

REKLAMA

Spadkobierca może przyjąć spadek w dwojaki sposób bez ograniczenia:

- wprost lub z ograniczeniem odpowiedzialności

- z dobrodziejstwem inwentarza.

Sposób przyjęcia spadku wiąże się z określoną odpowiedzialnością za długi spadkowe, co powinno być respektowane przez organy podatkowe i ZUS.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonej w inwentarzu stanu czynnego spadku. Odpowiedzialność jego więc jest ograniczona tylko do uzyskanego w wyniku nabycia spadku przysporzenia.

Sąd dokonując stwierdzenia nabycia spadku powinien zarządzić spis inwentarza, jednakże w wielu przypadkach nie jest on sporządzany. Spis ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe lub składki z tytułu ubezpieczeń społecznych. W każdym przypadku kiedy spadkobierca przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, z uwagi na własne bezpieczeństwo, powinien zadbać o sporządzenie spisu, którego przygotowanie w terminie późniejszym może napotkać szereg przeszkód niekoniecznie natury prawnej.

Sąd spadku będzie musiał wydać zarządzenie, w którym wyznaczy komornika do przygotowania spisu. Niejednokrotnie, z uwagi na ilość spraw, komornik nie jest zainteresowany sprawnym sporządzeniem spisu. W takich przypadkach organy przerzucają całą odpowiedzialność za brak spisu na spadkobiercę. Skutkiem tego jest orzekanie o odpowiedzialność pomimo, że spadek został przyjęty z ograniczeniem odpowiedzialności.

W każdym przypadku, w którym spadkobierca dysponuje spisem inwentarza, w sposób łatwy może wykazać, czy w ogóle istnieje tzw. stan czynny spadku poprzez porównanie aktywów i pasywów wchodzących w jego skład. Jeżeli z takiego prostego porównania wynika, iż pasywa przekraczają aktywa spadkowe, to odpowiedzialność spadkobiercy jest wyłączona, a organy podatkowe i ZUS nie powinny przenosić odpowiedzialności z prostego powodu - braku stanu czynnego spadku.