Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych a niewykonanie zobowiązania
REKLAMA
W przypadku braku terminowej zapłaty należności cywilnoprawnych wierzyciel może żądać zapłaty odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody, także w sytuacji gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 481 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny).
REKLAMA
REKLAMA
Gdy dłużnik nie dokonuje dobrowolnie spłaty zobowiązania, wierzyciel może – jak to miało miejsce w sytuacji opisanej w pytaniu – wystąpić na drodze sądowej o wystawienie nakazu zapłaty (art. 4841–497 ustawy z 17 listopada 1974 r. – Kodeks postępowania cywilnego). Nakaz zapłaty obejmować może zarówno należność główną, jak i odsetki za brak terminowej spłaty należności.
Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, zgodnie z dyspozycją art. 44 ust. 3 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp), zobowiązane są do dokonywania wydatków publicznych w wysokościach i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Przypadki naruszenia dyscypliny finansów publicznych w razie niewykonania zobowiązania przez jednostkę sektora finansów publicznych
W ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wskazano, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) niewykonanie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych, którego skutkiem jest zapłata odsetek, kar lub opłat (art. 16 ust. 1),
REKLAMA
2) dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do niewykonania zobowiązania jednostki, którego termin płatności upłynął, wskutek zaniedbania lub niewykonania obowiązków w zakresie kontroli zarządczej (art. 16 ust. 2).
Naruszenie zasady terminowej zapłaty zobowiązań oraz ewentualna zapłata odsetek za zwłokę zaliczone zostały w ustawie z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych) jako czyny naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Czytaj także: Przesłanki wyłączające odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych>>
W pierwszym przypadku wskazanym w ramce czyn naruszenia dyscypliny finansów publicznych jest ściśle związany z uszczupleniem środków publicznych, w związku z koniecznością zapłaty przez jednostkę sektora finansów publicznych ubocznych kosztów w postaci odsetek, kar (sankcji administracyjnych) i innych dodatkowych opłat w związku z niewykonaniem zobowiązania.
Aby można było mówić o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, muszą być łącznie spełnione następujące trzy przesłanki:
1) jednostka sektora finansów publicznych nie wykonała zobowiązania poprzez przykładowo jego nieterminową zapłatę,
2) jednostka sektora finansów publicznych zapłaciła kontrahentowi odsetki, kary lub dodatkowe opłaty,
3) pomiędzy niewykonaniem zobowiązania a zapłatą dodatkowych odsetek, kar lub opłat istnieje związek przyczynowo-skutkowy.
Natomiast w drugim przypadku wskazanym w ramce, tj. kwestii uregulowanej w art. 16 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, czyn naruszenia dyscypliny finansów publicznych związany jest z niewykonaniem zobowiązania pieniężnego jednostki sektora finansów publicznych oraz instytucją kontroli zarządczej.
Kontrola zarządcza została zdefiniowana w art. 68 uofp jako ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań jednostki sektora finansów publicznych w sposób zgodny z prawem, efektywny i terminowy.
Aby nastąpiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych w myśl art. 16 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, muszą być spełnione kumulatywnie następujące warunki:
1) jednostka sektora finansów publicznych nie wykonała zobowiązania pieniężnego, którego termin płatności minął,
2) kierownik jednostki sektora finansów publicznych dopuścił do zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej,
3) pomiędzy niewykonaniem zobowiązania a zaniedbaniem lub niewypełnieniem obowiązków w zakresie kontroli zarządczej istnieje związek przyczynowo-skutkowy.
Tak więc w sytuacji opisanej w pytaniu, jeżeli przez sąd został wystawiony nakaz zapłaty, obejmujący także odsetki za czas zwłoki, a nie doszło do jego zaspokojenia (zapłaty), nie możemy mówić o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych w myśl art. 16 ust. 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, ponieważ nie nastąpiła jeszcze faktyczna zapłata odsetek przez jednostkę sektora finansów publicznych.
Można natomiast rozpatrywać, czy doszło do naruszenia dyscypliny finansów publicznych w myśl art. 16 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Należy jednak ustalić, czy niewykonanie zobowiązania przez jednostkę powstało w wyniku zaniedbania lub niedopełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej ze strony kierownika jednostki.
Czytaj także: Naruszenie dyscypliny finansów publicznych – zmiany w 2010 r.>>
O odpowiedzialności – zgodnie z dyspozycją art. 72 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, rozstrzyga się w postępowaniu o naruszenie dyscypliny finansów publicznej, na które składają się:
● postępowanie wyjaśniające prowadzone przez rzecznika dyscypliny finansów publicznych,
● postępowanie przed komisją orzekającą w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
● ewentualne postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych.
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 155, poz. 1037)
• Ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 197, poz. 1307)
• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 152, poz. 1020)
• Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 223, poz. 1778)
REKLAMA
REKLAMA