Niestandardowe instrumenty finansowe

Brak precyzji w określeniu, co jest niestandardowym instrumentem finansowym, spowoduje, że jednostki samorządowe będą miały wątpliwości przy wyliczaniu indywidualnego wskaźnika zadłużenia.

Uszczelnianie z dziurami

Od 1 stycznia br. obowiązuje znowelizowana ustawa o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2500), której zasadnicza część dotyczy zadłużania się samorządów. Skutki tej regulacji generalnie mają być dla samorządów korzystne – zyskają one większe możliwości spłaty długów, a także zaciągania nowych, na lepszych warunkach. Obaw nastręcza jednak to, że w ustawie nie wskazano konkretnego zamkniętego katalogu niestandardowych instrumentów finansowych, które teraz mają wpływ na liczenie długu. Do końca 2018 r. były one wyłączone ze wskaźnika, więc powodowały długi, ale nie ograniczały gmin w zaciąganiu nowych. Chodzi np. o sprzedaż zwrotną, leasing zwrotny, subrogację, finansowanie kapitałowe czy płatność ratalną. I gminy chciałyby nadal, w niektórych przypadkach, móc z takich mechanizmów skorzystać, głównie po to, by pozyskiwać środki na inwestycje.

Zobacz: Ustrój i jednostki

Więcej tytułów to nowe ograniczenie

Nowelizacja uszczelnia wskaźnik zadłużenia. Trzeba będzie w nim uwzględniać wszystkie tytuły dłużne, a nie tylko kredyty, pożyczki i emisję papierów wartościowych. Ministerstwo Finansów w dotychczasowych regulacjach – które pozwalały jednostkom samorządu terytorialnego na obchodzenie przepisów – widziało zagrożenie dla nadmiernego zadłużania się. Teraz JST będą mogły podpisywać takie umowy pod warunkiem, że pozwoli na to wskaźnik. Ponadto zarząd jednostki będzie musiał uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty takich zobowiązań. – To rewolucyjna zmiana – ocenia dr hab. Michał Bitner z Uniwersytetu Warszawskiego. Dotychczas te zobowiązania, które miały skutki ekonomiczne analogiczne do pożyczki, nie były limitowane. Po zmianach – jak wskazuje ekspert – w uchwale budżetowej trzeba będzie określić odrębny limit dla tego typu zobowiązań. Do tego raty takich zobowiązań (np. leasingu) będą uwzględniane w indywidualnym wskaźniku z art. 243 ustawy o finansach publicznych.

Łukasz Zalewski