REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy wójt nie może dogadać się z mieszkańcami

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Iwona Sawicka

REKLAMA

Konflikty między radą gminy, wójtem i mieszkańcami są częstym zjawiskiem w polskiej rzeczywistości. Mieszkańcy oskarżają organy gminy i urzędników o korupcję i działanie na szkodę społeczności lokalnej. Natomiast urzędnicy twierdzą, że są to jedynie pomówienia i odwet osób niezadowolonych z niekorzystnego dla nich rozstrzygnięcia określonej sprawy. W celu zapobiegania i łagodzenia takich konfliktów wprowadzano do ustawodawstwa przepisy umożliwiające mieszkańcom kontrolę władz samorządowych, a jednocześnie chroniące te organy przed działaniami osób, które z powodu swoich partykularnych interesów mogłyby destabilizować ich funkcjonowanie.

Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne gwarantuje art. 61 Konstytucji RP. W celu jego realizacji przyznano obywatelom prawo dostępu do dokumentów oraz wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów (np. sesje rady gminy), z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Prawo to doprecyzowuje art. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, w myśl którego każdemu przysługuje prawo do informacji publicznej, a od osoby je wykonującej nie można żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Informacja publiczna może być udostępniania m.in. w Biuletynie Informacji Publicznej, na wniosek, w drodze wyłożenia lub ogłoszenia w miejscach ogólnie dostępnych.
Udział w sesji i dostęp do dokumentów
Zasadę jawności działalności organów gminy (rada gminy, wójt) potwierdza art. 11b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw.
Mieszkańcy gminy mogą występować o udzielenie informacji, brać udział w sesjach rady gminy i posiedzeniach jej komisji. Przysługuje im również prawo dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut gminy.
Statut gminy może przewidywać, że dokumenty z zakresu działania rady i jej komisji (protokoły, rejestr uchwał) udostępniane są np. w biurze obsługi rady w dniach pracy urzędu gminy w godzinach przyjmowania interesantów lub jedynie w określonym dniu w ściśle wskazanych godzinach (np. od 8 do 15 w ostatni czwartek miesiąca). Natomiast dokumenty z zakresu działania wójta oraz urzędu – w zależności od postanowień statutu – mogą być dostępne w biurze sekretarza gminy albo określonym referacie urzędu, w dniach i godzinach przyjmowania interesantów lub w ściśle określonym terminie, np. w środy od godziny 10 do 16.
Statuty przyznają mieszkańcom możliwość sporządzania notatek, odpisów i wyciągów oraz fotografowania i kopiowania tych dokumentów. Jednak zainteresowani mogą wykonywać te czynności wyłącznie w urzędzie gminy oraz z reguły w asyście pracownika urzędu. W niektórych urzędach prowadzony jest również specjalny rejestr, w którym odnotowuje się: komu, kiedy i w jakim zakresie dane zostały udostępnione.
Ponadto obowiązek udostępniania informacji o finansach gminy precyzują art. 61 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 11 ustawy o finansach publicznych. Obejmuje on m.in. obowiązek ogłaszania uchwały budżetowej i sprawozdania z jej wykonania oraz informowania mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych, jawność debat budżetowych.
Statut każdej gminy określa również sposób prowadzenia sesji przez przewodniczącego, np. udzielania głosu radnym i osobom z publiczności oraz stosowania środków dyscyplinujących radnych i mieszkańców uczestniczących w sesji, np. wskazuje, w jakich okolicznościach można odebrać głos oraz usunąć z sali obrad osoby zakłócające swoim zachowaniem prowadzenie sesji.
Krytyka tak, pomówienia nie
Osoby niezadowolone z działalności rady gminy, wójta lub poszczególnych urzędników mogą swoje zastrzeżenia wyrażać w formie prawem przewidzianej, np. zgłaszając skargi lub wnioski w trybie przepisów k.p.a, doniesienia do prokuratury w razie zaistnienia przestępstwa (łapownictwa, płatnej protekcji) lub utrudniania im dostępu do informacji publicznej. Taka działalność jest wykonywaniem kontroli społecznej nad działalnością organów władzy samorządowej.
Jednak rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat radnych czy urzędników może narazić osoby rozpowszechniające takie informacje na odpowiedzialność karną za zniesławienie. W myśl art. 212 k.k., kto pomawia (w tym za pomocą środków masowego komunikowania) inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności. Przestępstwa te ścigane są z oskarżenia prywatnego.
Jednak w celu zagwarantowania obywatelom swobodnego wyrażania swoich opinii na temat m.in. funkcjonariuszy publicznych, art. 213 k.k. przewiduje, że nie popełnia zniesławienia, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut służący obronie społecznie uzasadnionego interesu. Nie wyłącza to odpowiedzialności sprawcy za zniewagę ze względu na formę podniesienia lub rozgłoszenia zarzutu.
Ponadto w związku z wykonywaniem mandatu, radny zaliczany został do funkcjonariuszy publicznych (art. 25 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym i art. 115 par. 13 k.k.) i do ochrony jego działalności, w związku z wykonywaniem czynności służbowych, stosuje się 226 k.k. W myśl tego przepisu, kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Przepis ten stosuje się, jeżeli do zniewagi doszło w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Natomiast gdy zniewaga takiej osoby jest następstwem osobistych zadrażnień, sprawca może odpowiadać na podstawie art. 216 k.k.
Natomiast zgodnie z art. 224 par. 1 k.k., karze pozbawienia wolności do lat 3 podlega każdy, kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego. Ponadto tej samej karze podlega osoba, która stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej.


Iwona Sawicka

PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 15, poz. 148 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. nr 112, poz. 1198 z późn. zm.).
Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Czy Polska wprowadzi kontrole?

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Czy Polska wprowadzi kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów?

Premier D. Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA

Nowe standardy żywienia w szpitalach 2025: Ministerstwo Zdrowia wprowadza obowiązkowe diety dla pacjentów [PROJEKT]

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło projekt rozporządzenia, które ma ujednolicić standardy żywienia pacjentów w szpitalach. Zmiany mają zagwarantować zdrowe, zbilansowane i dostosowane do stanu zdrowia posiłki, a także zwiększyć transparentność i jakość usług cateringowych w placówkach medycznych.

Pogoda. Gwałtowne burze w dziewięciu województwach. Ostrzeżenia RCB

Na terenie dziewięciu województw można spodziewać się gwałtownych burz. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysłało alerty.

REKLAMA