Zmiany w statutach JST jeszcze w tej kadencji

Sposób zredagowania przepisów przejściowych oraz przepisów o wejściu w życie wskazuje na dotkliwy brak doświadczenia legislacyjnego osób sporządzających projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadzono dość istotne zmiany do ustrojowych ustaw samorządowych [dalej: ustawa nowelizująca]. W ustawie nowelizującej wskazano, iż wchodzi ona w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, jednakże w jej art. 15 wskazano, iż przepisy którymi zmieniono ustrojowe ustawy samorządowe stosować należy do kadencji organów następujących po kadencji w czasie której niniejsza ustawa weszła w życie. Nie oznacza to nic innego jak de facto określenie, iż przepisy nowelizujące ustawę o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim wchodzą w życie dopiero z momentem rozpoczęcia kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego, które wybrane zostaną w tegorocznych wyborach samorządowych, o ile z jakichś powodów termin wyborów nie zostanie przesunięty na rok kolejny. Zamiarem tak dziwnej redakcji  najwyraźniej było po prostu umożliwienie organom jednostek samorządu terytorialnego bieżącej kadencji przygotowania odpowiednich aktów prawa miejscowego, niezbędnych dla zapewnienia funkcjonowania znowelizowanych ustaw. Akty te powinny zostać przygotowane, podjęte i opublikowane w bieżącej kadencji ze wskazaniem, iż wejdą one w życie w momencie określonym art. 15 ustawy nowelizującej tj. z dniem rozpoczęcia kadencji organów jst kolejnej kadencji. Część z tych przepisów wymaga wręcz dokonania zmian statutów jst, a także innych uchwał w licznych sprawach,  które  po części uregulować można w nowelizowanych statutach, a po części w odrębnych uchwałach rad gmin.

Jedną z takich koniecznych zmian jest podjęcie uchwały przewidzianej art. 5a ust. 7 znowelizowanej ustawy o samorządzie gminnym, który przewiduje, iż rada gminy określa w drodze uchwały wymagania jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego, wskazujący jednocześnie jakie elementy dotyczące projektów obywatelskich podlegają obligatoryjnemu uregulowaniu. Są to m.in. takie elementy jak: określenie wymogów formalnych jakim powinny odpowiadać zgłaszane projekty obywatelskie oraz wymagania dot. liczby podpisów mieszkańców popierających projekt. Liczba ta nie może być większa niż 0,1% mieszkańców terenu objętego pulą budżetu obywatelskiego, w którym zgłaszany jest projekt.

Polecamy: Gazeta Samorządu i Administracji

W pełniejszym  zakresie wskazać należy na powiązanie tego przepisu z ust. 6 art. 5a u.s.g., z którego wynika, iż środki mogą być dzielone na pule obejmujące całość gminy, albo jej części z tym jednak, że muszą to być części w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych. Rozważyć należałby zatem już teraz czy w związku z potrzebą realizowania określonych projektów obywatelskich dla określonych części gminy nie należałoby dokonać ustanowienia jednostek pomocniczych, bądź też dokonania odpowiednio zmian w tym zakresie, w sposób uwzględniający funkcjonowanie przewidywanych, bądź dających się przewidzieć budżetów obywatelskich.

Trzecim elementem uchwały rady gminy dotyczącej budżetów obywatelskich są zasady oceny zgłaszanych projektów, co do ich zgodności z prawem, wykonalności technicznej i spełnienia wymogów formalnych oraz określenie trybu odwoływania od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania. Spełnienie tego wymogu przez uchwałę wymaga szerszej analizy dot. określenia kto dokonywać będzie oceny zgłoszonych projektów co do ich zgodności z elementami powyżej wskazanymi, w jaki sposób podejmowane  będzie rozstrzygnięcie  o ewentualnym niedopuszczeniu projektu do głosowania. Określenia wymaga także  wskazanie nie tylko trybu, ale również, organu do którego odwołać będzie się można od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania. Wobec braku ustawowych uregulowań w tym zakresie przyjąć można, iż może to być zarówno ten sam podmiot, który dokonywać będzie oceny, jak również inny podmiot w tym np. specjalnie w tym celu powołana komisja rady, jako jej organ wewnętrzny.

Zobacz: Postępowanie administracyjne

Wreszcie elementem ostatnim jest określenie zasad przeprowadzania głosowania nad projektami, ustalania wyników głosowania i podawania ich do publicznej wiadomości z uwzględnieniem wymogu równości oraz  bezpośredniości głosowania nad poszczególnymi projektami.

Kolejną zmianą wymaganą w świetle nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym jest konieczność dostosowania statutu do ustawowego wymogu  powołania przez rady gminy komisji skarg, wniosków i petycji. Wymaga to przewidzenia obowiązku powołania tego typu komisji, jako komisji obligatoryjnej na pierwszej sesji nowej rady gminy.

Stosowanie do art. 18b rada gminy ma obowiązek rozpatrywania skarg na działania wójta  i gminnych jednostek organizacyjnych za pośrednictwem komisji skarg, wniosków i petycji. Stosownie do ust. 2 art. 18b u.s.g. w skład tej komisji wchodzą radni, z tym jednak, że reprezentowane muszą być wszystkie kluby  z tym jednak zastrzeżeniem, że w skład komisji skarg, wniosków i petycji nie mogą wchodzić osoby o których mowa w art. 19 ust. 1 u.s.g., a zatem nie mogą to być przewodniczący oraz wiceprzewodniczący rady.

Stosownie do art. 18a ust. 3 u.s.g. zasady i tryb działania komisji skarg, wniosków i petycji określa statut gminy. Wynika stąd, iż niezbędne jest dokonanie zmiany statutu w sposób umożliwiający nie tylko powołanie, ale i funkcjonowanie komisji w kolejnej kadencji.

Zważywszy na skład osobowy komisji, a zwłaszcza konieczność zapewnienia w niej przedstawicieli wszystkich klubów niezbędne jest dokonanie zmiany statutów również w tym zakresie. Stosownie do art. 23 ust. 4 u.s.g. statut gminy określa również zasady działania klubów radnych.

Za nie mniej istotną uznać należy zatem potrzebę dokonania zmiany statutu w sposób zapewniający spełnienie wymogu transmitowania i utrwalania obrad rady gminy za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Obowiązek ten zapewniony powinien być już od pierwszej sesji rady kolejnej kadencji. Nagrania z obrad powinny być stosownie do art. 20 ust. 1b u.s.g. udostępniane w biuletynie informacji publicznej oraz na stronie internetowej gminy, a także w inny zwyczajowo przyjęty sposób.

Celem uzupełnienia wskazać należy wreszcie, że zapewnienie realizacji postanowień art. 20 ust. 1b znowelizowanej u.s.g. wymaga wyposażenia sali obrad rady w odpowiedni sprzęt, bądź też zawarcia porozumienia z komisarzem wyborczym, który na tej podstawie udostępnić będzie mógł sprzęt którym dysponuje. Sprawa ta będzie przedmiotem kolejnego opracowania.

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, profesor nadzwyczajny na WPiA UAM, Senior Partner, ekspert w zakresie prawa administracyjnego, prawa samorządu terytorialnego oraz energetycznego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu