REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dlaczego niektóre huragany są bardziej niszczycielskie niż inne? Czy Polska jest zagrożona huraganami?

Dlaczego niektóre huragany są bardziej niszczycielskie niż inne?
Dlaczego niektóre huragany są bardziej niszczycielskie niż inne?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dlaczego niektóre huragany są bardziej niszczycielskie niż inne? Huragany, zjawiska tropikalne, powodują zniszczenia głównie przez falę przypływową, ale także deszcz i wiatr. Na skalę zniszczeń wpływa także przystosowanie mieszkańców, ich wiedza o zagrożeniach naturalnych. 

Meteorolog tropików dr Dariusz Baranowski z Instytutu Geofizyki PAN wyjaśnia, dlaczego niektóre huragany są bardziej niszczycielskie niż inne. Kontekstem jest huragan Milton, który uderzył we Florydę. 

REKLAMA

Czym jest huragan 

Huragan, czy też inaczej cyklon tropikalny, czy tajfun - powstaje w tropikach, nad powierzchnią morza lub oceanu. Jego czas życia to kilka-kilkadziesiąt dni, a rozmiar ma setki czy tysiące kilometrów. Jego ruch wirowy ma związek z ruchem obrotowym Ziemi (na półkuli południowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a na północnej - przeciwnie). - Huragany nie występują w Polsce. Kiedy słyszę o huraganowych wiatrach w Polsce - zgrzytam zębami - skomentował dr Baranowski.

Ekspert wymienił trzy czynniki, które powodują, że huragan powoduje zniszczenie. Są to: 

  • intensywność fali przypływowej (np. w postaci cofki w delcie rzeki), 
  • deszcz
  • wiatr.

REKLAMA

Jeśli chodzi o falę przypływową, to kiedy tworzący się na morzu huragan wejdzie na brzeg - wpycha spiętrzoną przez siebie wodę w głąb lądu. Nie jest to pojedyncza fala, jak w przypadku tsunami, ale wysoki poziom wody utrzymujący się, dopóki huragan nie przejdzie. W przypadku Miltona wysokość tej fali ma wynieść powyżej 4 metrów. - To właśnie fala przypływowa wywołuje najczęściej największe zniszczenia - ona przynosi powódź - poinformował badacz.

Naukowiec jako przykład podał cyklon Nagris, który w 2008 r. na terenie Mjanmy spowodował śmierć kilkuset tysięcy osób (są podejrzenia, że rzeczywista liczba ofiar jest większa niż podawana oficjalnie przez władze) - bo tereny, przez które przechodził huragan, leżały na terenie depresji. Woda, którą przyniósł cyklon, zalała ten teren, a po przejściu cyklonu nie miała jak odpłynąć i pozostała na dłużej. Meteorolog zaznaczył, że wielu obywateli dałoby się ocalić poprzez wcześniejszą ewakuację, ale rządząca wtedy państwem junta wojskowa nie chciała przyjąć pomocy od innych państw.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W czasie huraganu zniszczenia wywoływane są też przez ekstremalne opady deszczu. Deszcz może być tak intensywny, że spowoduje podtopienia niezależnie od fali przypływowej. I tak w Puerto Rico nawiedzonym w 2017 przez huragan Maria deszcz spowodował szybkie wezbranie potoków górskich - Poziom wody na Rio de la Plata w ciągu ok. 2 godzin skoczył z 2 m do blisko 10 m, aż zmyło czujniki pomiarowe - podał meteorolog.

Trzecim czynnikiem jest zaś wiatr, który może osiągać prędkość setek km/h i niszczyć to, co stanie mu na drodze. W najsilniejszym zarejestrowanym tajfunie, Tip na Filipinach, prędkość wiatru wyniosła rekordowe 305 km/h.

Największe huragany wcale nie są najsilniejsze

REKLAMA

- Zarówno fala przypływowa, deszcz i wiatr w kluczowy sposób zależą od prędkości, z jaką huragan się przemieszcza. Jeśli przemieszcza się szybko, jego czas oddziaływania z danym obszarem jest krótki - powiedział dr Baranowski. A wtedy są mniejsze zakumulowane opady, a wiatr nie ma czasu, by spowodować wiele zniszczeń. Drugim elementem jest wielkość systemu. Jeśli cyklon jest duży - obszar oddziaływania jest większy. Więc i szkody mogą rozproszone na większym terenie.

- Wielkość przestrzenna huraganu, jego siła i intensywność, są niezależne od siebie. Największe huragany wcale nie są najsilniejsze. A te najsilniejsze nie muszą powodować największych zniszczeń - powiedział dr Baranowski.

Na wielkość, prędkość huraganu i jego siłę ludzie nie mają wpływu. Jest jednak pewien zależny od nas czynnik, wpływający na skalę zniszczeń wywołanych przez huragany. To sposób wykorzystania przez ludzi terenu. - Przy wyborze miejsca do życia, my ludzie, mamy tendencję do tego, żeby wybierać miejsca ładne. Niekoniecznie bierzemy pod uwagę, czy są to miejsca optymalne do życia, jeśli chodzi o rzadkie, choć realne zagrożenia naturalne. Tymczasem są obszary na świecie, gdzie wiadomo, że pewne kataklizmy co jakiś czas się zdarzają. W zasiedlaniu takich terenów potrzebna jest więc rozwaga i planowanie, że takie rzeczy mogą się zdarzyć - zwrócił uwagę.

- Dostępne są zdjęcia pokazujące zdjęcia wybrzeży Florydy 100 lat temu i dziś. Gęstość zabudowy i zaludnienia jest dziś zdecydowanie wyższa - powiedział meteorolog. I dodaje, że koszty zniszczeń na tym samym terenie będą dziś o wiele wyższe niż dawniej. - W krajach określanych mianem trzeciego świata domy budowane są bardzo szybko z lekkich materiałów. Dawniej wydawało mi się, że taki system budowania domów wynikał z biedy. Ale teraz inaczej na to patrzę. Kiedy przechodzi huragan - całkowicie zmiata wszystkie budynki. To tragedia, ale nowy dom staje w miejsce starego niemal następnego dnia. Ludzie doszli tam do wniosku, że nie ma sensu, by budować coś bardzo drogiego, skoro wiadomo, że raz na jakiś czas musi to zostać zniszczone. Nawet proste rozwiązania czasem okazują się optymalne. Być może lekka zabudowa to całkiem dobre przystosowanie do egzystencji przy ciągłym zagrożeniu katastrofami naturalnymi - powiedział naukowiec.

Krajobraz naturalny i globalne ocieplenie

Ale to nie wszystko. Kolejną rzeczą jest to, jak ludzie wpływają na krajobraz. - Musimy pamiętać, że jesteśmy częścią systemu. Jeśli zmieniamy krajobraz - będzie to miało wpływ na to, jak ten krajobraz radzi sobie z takimi czynnikami, jak deszcz, wiatr, fala przypływowa - zwrócił uwagę. Dodał, że w wyniku huraganu duże koszty ponoszą te miasta, które mają mocno przekształcony krajobraz naturalny. A jeśli w miastach wprowadza się beton zamiast zieleni - zniszczenia są zwykle mniej skutecznie absorbowane.

Zależnym od ludzi czynnikiem wpływającym na niszczycielskie działanie huraganów jest też globalne ocieplenie. Badacz mówi, że wprawdzie na razie ze wzrostem temperatur nie rejestruje się wzrostu częstotliwości występowania huraganów na Ziemi. Monitoring prowadzony jest jednak zaledwie od czterech dekad, kiedy istnieją obrazy satelitarne. Nawet jednak jeśli liczba huraganów nie wzrośnie, to globalne ocieplenie zwiększy ich siłę niszczenia. Wynika to choćby z tego, że z temperaturą rośnie ilość pary wodnej w atmosferze. A z tym wiąże się m.in. większa ilość energii uwalnianej w huraganie i większa ilość opadów w czasie huraganu.

W środę do wybrzeża Zatoki Florydzkiej zbliżył się huragan Milton. Prognozowano, że nawiedzi on tereny, które dwa tygodnie wcześniej ucierpiały z powodu huraganu Helene. Huragan przeciął Florydę, zabijając co najmniej 10 osób i pozostawiając miliony gospodarstw domowych bez prądu. W czwartek przeniósł się nad Atlantyk. Milton stał się trzecim najszybciej nasilającym się huraganem w historii, rozwijając się z kategorii 1 do kategorii 5 w mniej niż 24 godziny.

- Te niezwykle wysokie temperatury powierzchni morza dostarczają paliwa niezbędnego do szybkiej intensyfikacji, której byliśmy świadkami - powiedział w środę klimatolog Daniel Gilford z Climate Central, non-profitowej grupy badawczej. - W miarę jak ludzie zwiększają ilość gazów cieplarnianych w atmosferze, głównie poprzez spalanie paliw kopalnych, zwiększamy tę temperaturę na całej planecie - wyjaśnił. (PAP)

Ludwika Tomala

lt/ zan/ js/arch.

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: PAP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZNP: Pominięci nauczyciela otrzymają bon 2500 zł. Nauczyciele szkół średnich także z bonem

Plan rządu: W okresie styczeń - marzec 2025 r. rozpocznie się dystrybucja bonów dla nauczycieli klas I-III i szkół ponadpodstawowych. Bon umożliwi zakup np. laptopa. Jego wartość 2500 zł.  

Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy w wysokości 7000 zł. Komentarz Polskiej Izby Branży Pogrzebowej

Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy w wysokości 7000 zł. Komentarz Polskiej Izby Branży Pogrzebowej. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano nowy projekt nowelizacji zakładający zwiększenie zasiłku pogrzebowego.

Rząd: W szkołach oświadczenia rodziców zastąpią zaświadczenia. Drobna różnica dużym ułatwieniem dla wszystkich

Oświadczenia rodzice złożą z własnoręcznym podpisem przed wycieczką (jako opiekunowie uczniów). Dokument opatrzony będzie rygorem odpowiedzialności karnej. Dokument ten zastąpi zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzające, że rodzice nie są przestępcami seksualnymi (taka okoliczność wyklucza możliwość sprawowania opieki nad dziećmi).

Nauczyciele alarmują: Dodatki procentowe do pensji samorządy zamieniają nam na dodatki stałe. Stracimy na inflacji

Taka sytuacja miała miejsce w Bochni - samorządowcy zamienili dodatki do pensji nauczycieli, które rosły procentowo wraz z podwyżkami na sztywno określone kwoty. W efekcie inflacja i podwyżki nie będą zwiększały wartości dodatków.

REKLAMA

Dostęp do bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów. Kto będzie mógł wystawić receptę? [nowelizacja]

Dostęp do bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów. Kto będzie mógł wystawić receptę? Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy zwiększającej dostępność do bezpłatnych leków dla osób do 18 roku życia i powyżej 65 roku życia.

Bon senioralny. Usługi dla seniorów od 75 roku życia. Do 12 grudnia 2024 r. trwają konsultacje ws. projektu ustawy

Bon senioralny. Usługi dla seniorów od 75 roku życia. Do 12 grudnia 2024 r. trwają konsultacje ws. projektu ustawy o bonie senioralnym. Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów ustalono na II kwartał 2025 r.

Od 28 czerwca 2025 r. proste, jasne, dostępne i zrozumiałe informacje o usługach płatniczych? Komentarz ekspercki

Od 28 czerwca 2025 r. proste, jasne, dostępne i zrozumiałe informacje o usługach płatniczych? Komentarz ekspercki. Co zmieni ustawa zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze?

W 2025 r. dodatek za wysługę lat 1242,2 zł po podwyżce. Da to 7453,2 zł brutto nauczycielom dyplomowanym. Tym doświadczonym

W 2025 r. dodatek za wysługę lat wyniesie 1242,2 zł. Da to 7453,2 zł brutto nauczycielom dyplomowanym. Tym z 20-letnim stażem.

REKLAMA

Darmowe szkolenia dla nauczycieli przedszkolnych oraz dla nauczycieli szkolnych. Nowy projekt na rzecz kompetencji cyfrowych

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało o nowych projektach na rzecz kompetencji cyfrowych nauczycieli. Resort wskazał, że szkolenia obejmą nauczycieli szkolnych oraz przedszkolnych. Poniżej informacje dotyczące projektu. 

Czy w Polsce będzie zakaz używania telefonów komórkowych w szkole jak w Norwegii? Smartfony dzieci w przedszkolu i zerówce - MEN: trzeba to uregulować

Zdaniem wiceministra edukacji Pauliny Piechny-Więckiewicz na pewno trzeba uregulować kwestię dostępu do smartfonów, jeżeli chodzi o przedszkola i nauczanie początkowe. Wiceminister poinformowała też, że Ministerstwo Edukacji Narodowej analizuje sytuację dotyczącą używania telefonów komórkowych w szkołach. MEN analizuje w szczególności przepisy (i ich działanie w praktyce) obowiązujące w Norwegii, gdzie w lutym 2024 r. Norweska Dyrekcja ds. Edukacji wydała zalecenie zakazu używania przez uczniów telefonów komórkowych oraz tzw. zegarków inteligentnych w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach średnich.

REKLAMA