Ewidencja gruntów i budynków w gminach i powiatach
Gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa należy do zadań starostów. Zasobami województw, powiatów i gmin gospodarują organy wykonawcze tych jednostek samorządu terytorialnego. Jednym z zadań związanych z gospodarowaniem nieruchomościami jest ich ewidencjonowanie oraz sporządzanie planów wykorzystania.
Nieprawidłowości w ewidencjonowaniu
Niestety wiele gmin ma poważne problemy z wykonywaniem zadań związanych z prowadzeniem ewidencji nieruchomości. Ogłoszone w kwietniu wyniki kontroli przeprowadzonej jeszcze w 2007 roku przez Najwyższą Izbę Kontroli pokazały, że wśród 60 jednostek samorządu terytorialnego, 75 proc. skontrolowanych gmin nie posiada w pełnym zakresie informacji o nieruchomościach gminnych z uwagi na nierzetelne prowadzenie ewidencji tych nieruchomości, przy czym ponad 15 proc. skontrolowanych gmin w ogóle nie ewidencjonowało nieruchomości. Prawie połowa wójtów gmin objętych kontrolą przedstawiała dane o nieruchomościach gminnych różniące się od danych wykazanych w geodezyjnych ewidencjach gruntów i budynków prowadzonych przez starostów. Porażające jest to, że we wszystkich urzędach gmin wystąpiły rozbieżności pomiędzy danymi o gminnych nieruchomościach, zawartymi w ewidencjach nieruchomości, ewidencjach księgowych środków trwałych, sprawozdaniach GUS i informacjach o stanie mienia komunalnego.
Z raportu NIK wynika, że nieprawidłowości w zakresie ewidencjonowania nieruchomości powodowane były głównie ograniczonymi środkami finansowymi, niewielką obsadą kadrową właściwych komórek organizacyjnych, niedopełnieniem obowiązków pracowniczych oraz brakiem wewnętrznych uregulowań w zakresie prowadzenia i aktualizacji ewidencji nieruchomości gminnych.
Zadania powierzone starostom
Zgodnie z ustawą z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.) wykonując zadania własne z zakresu administracji rządowej nieruchomościami Skarbu Państwa gospodarują starostowie. Do ich obowiązków należy przede wszystkim sporządzanie rocznych sprawozdań z gospodarowania nieruchomościami i przekazanie ich wojewodzie w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, którego sprawozdanie dotyczy. Dodatkowo obowiązkiem starostów jest także ewidencjonowanie nieruchomości zgodnie z katastrem i zapewnienie ich wyceny, sporządzanie planów wykorzystania zasobu, wykonywanie czynności związanych z naliczaniem należności za nieruchomości oraz prowadzenie windykacji tych należności, a także zbywanie oraz nabywanie, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzących w skład zasobu oraz wydzierżawianie, wynajmowanie i użyczanie nieruchomości wchodzących w skład zasobu. Starostwie odpowiadają również za zabezpieczenie nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem oraz za założenie księgi wieczystej i wpis w księdze wieczystej. Część swoich obowiązków starostowie mogą powierzyć zarządcom nieruchomości, rzeczoznawcom majątkowym, pośrednikom w obrocie nieruchomościami lub przedsiębiorcom, którzy zatrudniają te osoby. Wyłonienie tych osób musi nastąpić na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
Zasady prowadzenia ewidencji
Wykonując zadania związane z ewidencjonowaniem nieruchomości Skarbu Państwa starosta powinien zawrzeć w niej przede wszystkim oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości, a w przypadku braku księgi wieczystej wskazać dokumenty potwierdzające posiadanie przez Skarb Państwa praw do nieruchomości. Ewidencja powinna również oznaczać powierzchnię nieruchomości, przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym, a w przypadku braku planu w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Konieczne jest także wskazanie daty ostatniej aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste lub daty ostatniej aktualizacji opłaty rocznej z tytułu trwałego zarządu nieruchomości Skarbu Państwa. Starosta ma także obowiązek podania informacji o zgłoszonych roszczeniach do nieruchomości oraz informacji o toczących się postępowaniach administracyjnych i sądowych.
Gospodarowanie zasobami nieruchomości
Ustawa o gospodarce nieruchomościami nie przewiduje co prawda obowiązku ewidencjonowania wszystkich nieruchomości gminnych, a jedynie tych należących do gminnego zasobu, jednakże nieprowadzenie takiej ewidencji i brak pełnego rozeznania o liczbie i powierzchni nieruchomości nie pozwala gospodarować nieruchomościami w sposób zgodny z zasadą prawidłowej gospodarki, o której mowa w art. 12 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Gospodarowanie gminnymi zasobami nieruchomości należy do obowiązków organów wykonawczych gminy, czyli wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Gospodarowanie to podlega takim samym zasadom, jakie obowiązują przy gospodarowaniu przez starostów nieruchomościami Skarbu Państwa, czyli np. ewidencjonowaniu nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości i zapewnianiu wyceny tych nieruchomości. W zakresie gospodarowania nieruchomościami do zadań wójta, burmistrza albo prezydenta miasta należy dodatkowo m.in. przygotowywanie opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywanie podziałów oraz scaleń nieruchomości. Czynności te mogą być wykonywane przez zarządców nieruchomości. Wyłonienie tych podmiotów może być dokonane wyłącznie na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
Zasady prawidłowego gospodarowania nieruchomościami odnoszą się także do nieruchomości powiatowych i wojewódzkich. Powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu. Realizując ten obowiązek zarząd wykonuje przede wszystkim te same zadania, które należą do obowiązków starosty gospodarującego nieruchomościami Skarbu Państwa. Dodatkowo zarząd odpowiada również za przygotowywanie opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywanie podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażanie ich w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej. Również i w tym wypadku zarząd powiatu może powierzyć wykonywania swoich zadań m.in. zarządcom nieruchomości. Gospodarowanie natomiast wojewódzkimi zasobami nieruchomości należy do zadań zarządów województwa. Zarządy te mają obowiązek wykonywania tych samych czynności i podejmowania tych samych działań, jakie wykonują starostwie oraz zarządy powiatów.
NIEWŁAŚCIWE GOSPODAROWANIE
Najważniejsze uchybienia z zakresu gospodarowania nieruchomościami wskazane przez NIK to:
• 75 proc. gmin prowadziło nierzetelnie lub w ogóle nie prowadziło ewidencji nieruchomości,
• w 100 proc. gmin wystąpiły rozbieżności pomiędzy danymi o gminnych nieruchomościach, zawartymi w ewidencjach nieruchomości, ewidencjach księgowych środków trwałych, sprawozdaniach GUS i informacjach o stanie mienia komunalnego,
• 82 proc. gmin nie posiadało opracowanych planów wykorzystania zasobów nieruchomości oraz wieloletnich programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem,
• prawie 100 proc. wójtów nie dokonywało analiz efektywności zarządzania nieruchomościami,
• 65 proc. wójtów nie podejmowało kontroli w podmiotach zarządzających nieruchomościami wchodzącymi w skład zasobów,
• ponad 70 proc. wójtów nie przekazywało podmiotom zarządzającym danych ewidencyjnych nieruchomości,
• prawie 100 proc. gmin nie wyłaniało podmiotów zarządzających zasobami w trybie przepisów o zamówieniach publicznych,
• prawie 60 proc. wójtów nie wprowadziło procedur opisujących proces gromadzenia dochodów z gospodarowania mieniem komunalnym oraz procedur kontroli finansowej.
ARKADIUSZ JARASZEK
arkadiusz.jaraszek@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.).
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze