REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Użytkownikowi wieczystemu trzeba zwrócić nieruchomość niewykorzystaną na cel publiczny

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michał Culepa
Michał Culepa
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Użytkownicy wieczyści nieruchomości wywłaszczonych na cel publiczny, który jednak nie został zrealizowany, powinni korzystać z tych samych uprawnień, co właściciele, a więc mieć prawo dochodzić ich zwrotu. Jeżeli zaś wywłaszczenie i niezrealizowanie celu publicznego dotyczy tylko części nieruchomości, to niekwestionowane jest bezwarunkowe prawo zwrotu tej części - stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

Prawo własności jest jednym z najważniejszych praw rzeczowych. Daje ono możliwość pełnego korzystania z rzeczy ruchomej lub nieruchomości, pobierania z niej dochodów itp. Możliwe jest także jej zbycie, a nawet porzucenie. Jedynymi ograniczeniami, jakie na właściciela nakłada Kodeks cywilny w art. 140, są przepisy ustaw oraz zasady współżycia społecznego. Wywłaszczenie nieruchomości w obecnym systemie prawnym jest więc instytucją wyjątkową, której zastosowanie może mieć miejsce tylko wówczas, gdy konieczne jest zrealizowanie ważnych celów dla danej społeczności - inwestycji lub budowy infrastruktury. Za wywłaszczoną nieruchomość należy się więc stosowne odszkodowanie, a jeżeli cel, na który nieruchomość została wywłaszczona nie został zrealizowany - zwrot nieruchomości w naturze.

REKLAMA

Buble prawne

Tymczasem do ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) trafił po nowelizacji dokonanej ustawą z 28 listopada 2003 r. przepis, który stworzył niebezpieczny wyłom w zasadzie zwrotu nieruchomości wywłaszczonej, ale niewykorzystanej zgodnie z celem wywłaszczenia. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w sytuacji, kiedy mimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel wywłaszczenia został zrealizowany tylko na części wywłaszczonej nieruchomości, zwrotowi podlega pozostała część, jeżeli:

• istnieje możliwość jej zagospodarowania zgodnie z planem miejscowym obowiązującym w dniu złożenia wniosku o zwrot,

• w przypadku braku planu miejscowego istnieje możliwość jej zagospodarowania zgodnie z ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo

• jeżeli część wywłaszczona przylega do nieruchomości stanowiącej własność osoby wnioskującej o zwrot.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Przepis ten wprowadził więc ograniczenia w możliwości ubiegania się o zwrot nieruchomości i to nie w sposób potwierdzający zasadę zwrotu części nieruchomości w naturze, ale wprowadzający w istocie dopuszczalność zwrotu niewykorzystanej części wywłaszczonej tylko pod wskazanymi w ustawie warunkami.

Inny przepis ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadził jeszcze gorszą zasadę. W myśl art. 136 ust. 1-3, nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na cel inny niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, chyba że poprzedni właściciel lub jego spadkobierca nie złożą wniosku o zwrot tej nieruchomości. W razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Jednocześnie poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Warunkiem zwrotu nieruchomości jest zwrot przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.

Użytkownicy wieczyści bez ochrony

Ta sama nowelizacja z 2003 r. dodała do art. 136 ustęp 6, w myśl którego wszystkie powyższe zasady nie obowiązują w stosunku do użytkowników wieczystych. Tym samym użytkownik wieczysty nieruchomości został pozbawiony ochrony - mimo że prawo to nie ma charakteru typowego ograniczonego prawa rzeczowego (jak np. użytkowanie czy zastaw), a ze swej natury bliższe jest własności.

Na te postanowienia zwrócił uwagę już w styczniu 2005 r. prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), kierując do Trybunału Konstytucyjnego (TK) wniosek o stwierdzenie niezgodności z konstytucją art. 136 ust. 6 i art. 137 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Do tego wniosku „przyłączył się” również Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO), wnosząc do TK podobną skargę.

Wyrok Trybunału

TK do wniosków prezesa NSA i RPO odniósł się pozytywnie - wyrokiem z 3 kwietnia 2008 r. (sygn. K 6/05, opubl. Dz.U. nr 59, poz. 369) uznał obydwa sporne przepisy za niezgodne z ustawą zasadniczą.

REKLAMA

Uzasadniając orzeczenie, wskazał, że zasada zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli nieruchomość nie została użyta na cel publiczny, który był powodem wywłaszczenia, ma rangę konstytucyjną. Zwrot nie może więc dotyczyć tylko prawa własności. Użytkownik wieczysty również musi mieć takie uprawnienie. Pozbawienie użytkowników prawa do restytucji ich mienia (a użytkowanie wieczyste też jest mieniem, jako prawo majątkowe - zob. art. 44 Kodeksu cywilnego) jest więc nieuzasadnione.

Tak samo nie można pogodzić z konstytucją zróżnicowania uprawnień właścicieli nieruchomości wywłaszczonych, jakie wprowadzono w art. 136 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie wolno zawężać zasady zwrotu nieruchomości w naturze tylko do przypadku, gdy wywłaszcza się całą nieruchomość - stwierdził TK. Właściciel części nieruchomości ma przecież te same uprawnienia. Wywłaszczenie powinno być stosowane tylko w koniecznych przypadkach. Kwestionowany przepis stworzył natomiast sytuację, w której wyjątkowy charakter wywłaszczenia traci znaczenie i to bez wskazania uzasadnionego interesu publicznego.

Michał Culepa

 

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

REKLAMA

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

REKLAMA

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

Plany ewakuacyjne i szkolenia. Nowe zadania gmin w 2025 r.

Do końca 2025 r. gminy muszą opracować plany ewakuacyjne. To jedno z zadań nałożonych na samorządy przez ustawę z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

REKLAMA