REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Likwidacja zakładów i gospodarstw pomocniczych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Zalewski
Łukasz Zalewski

REKLAMA

Przygotowywana reforma finansów publicznych zakłada włączenie do systemu nadzoru budżetowego zadań realizowanych przez ponad 3 tys. zakładów budżetowych i prawie 1 tys. gospodarstw pomocniczych.

Według ostatnich zapowiedzi przedstawicieli rządu i Ministerstwa Finansów w czerwcu ma zostać przedstawiony projekt nowej ustawy o finansach publicznych. Wraz z reformą finansów publicznych powraca postulat likwidacji zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych. Postulat ten zgłaszały już poprzednie rządy, ale dotychczas nie udało się przeprowadzić tej reorganizacji sektora finansów publicznych.

REKLAMA

REKLAMA

Zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze zaliczają się do gospodarki pozabudżetowej, a zatem nie są objęte takim nadzorem jak np. jednostki budżetowe. W praktyce oznacza to, że poza budżetem tylko w zakładach i gospodarstwach znajduje się ponad 11 mld zł. Z tej kwoty lwia część ulokowana jest w samorządowych zakładach budżetowych (8,2 mld zł).

Trzeba sobie jednak zdawać sprawę z tego, że zadania realizowane przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze nie znikną wraz z ich likwidacją. Znakomita większość zadań będzie wykonywana albo przez jednostki budżetowe, albo przez spółki prawa handlowego utworzone przez jednostki.

W założeniach nowej ustawy o finansach publicznych znalazł się także postulat oddania niektórych zadań realizowanych obecnie przez zakłady i gospodarstwa na zewnątrz, czyli do sektora prywatnego. Projekt przygotowany przez poprzedni rząd ma być podstawą do projektu nowej ustawy, który w czerwcu ma przedstawić rząd Donalda Tuska.

Zadania zakładów

Zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych działają zarówno w sektorze państwowym, jak i samorządowym. Mimo podobnej konstrukcji prawnej realizują nieco inne zadania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zarówno w formie zakładów budżetowych, jak i gospodarstw pomocniczych realizowane są głównie zadania związane z obsługą instytucji i urzędów państwowych i samorządowych. Gospodarstwa pomocnicze realizują zadania na rzecz macierzystych jednostek budżetowych.

W formie zakładów budżetowych działają przykładowo zarządy cmentarzy komunalnych, budynków komunalnych, izby wytrzeźwień, przedszkola, żłobki czy ośrodki sportu i rekreacji. A zatem jest to działalność bardzo bliska działalności gospodarczej, stąd postulat przekształcenia takich zakładów w spółki prawa handlowego zależne od jednostek budżetowych.

Gospodarstwa pomocnicze z kolei prowadzą działalność usługową, taką jak np. zarządzanie bazami danych, prowadzenie działalności geodezyjnej i kartograficznej, szkoleniowej, organizowanie warsztatów szkolnych. Działają także gospodarstwa pomocnicze przy aresztach. Państwowe gospodarstwa pomocnicze zajmują się głównie obsługą ministerstw i urzędów centralnych. Największe gospodarstwo pomocnicze w Polsce, czyli Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, prowadzi działalność bardzo szeroką, włącznie z naprawą samochodów rządowych i kwiaciarnią. Przychód Centrum w 2006 roku wyniósł ponad 160 mln zł.

W miastach likwidowane

Zakres działania zakładów budżetowych w miastach, zwłaszcza dużych, jak np. Wrocław, jest od lat ograniczany. Z informacji podanej na stronie internetowej Wrocławia wynika, że w mieście funkcjonują jedynie dwa zakłady budżetowe. W innych miastach jednak w dalszym ciągu wiele zadań publicznych realizowanych jest za pomocą zakładów i gospodarstw. Przykładowo w 2005 roku w Krakowie funkcjonowało 138 zakładów, w tym 113 przedszkoli i 22 żłobki oraz 8 gospodarstw pomocniczych. W 2007 roku działały z kolei 33 żłobki samorządowe i 93 przedszkola. W Warszawie funkcjonują w tych formach organizacyjnych m.in. oświatowe jednostki organizacyjne, ośrodki sportu i rekreacji, żłobki oraz zarządcy zasobem lokalowym. Coraz więcej zadań realizują jednak jednostki budżetowe i spółki zależne od miasta. Zajmują się one np. oczyszczaniem miasta oraz zarządzają mieniem. Wydaje się zatem, że zadania zakładów i gospodarstw w dużej części mogłyby być realizowane w formach organizacyjnych, które podlegają kontroli budżetowej.

 

W co można przekształcić

Likwidacja zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych nie oznacza również, że znikną zadania realizowane przez te jednostki. W dalszym ciągu bowiem będzie potrzeba np. obsługi kancelarii prezydenta i premiera, a w samorządach zarządzania gospodarką komunalną. Oznacza to, że zadania zakładów i gospodarstw przejmą inne jednostki. Ewentualnie część zadań będą realizowały podmioty z sektora prywatnego. Obecne przepisy pozwalają jednak przekształcić zakłady budżetowe i gospodarstwa albo w jednostki budżetowe albo w spółki prawa handlowego. W przypadku gospodarstw pomocniczych bardziej naturalne wydaje się przejęcie zadań przez jednostki macierzyste gospodarstw. Z kolei zadania zakładów budżetowych zajmujących się np. oczyszczaniem miasta mogłyby przejąć spółki zależne od jednostek samorządowych. W projekcie znalazło się jednak trzecie rozwiązanie. Projekt zakładał bowiem powołanie agencji wykonawczych. W formie agencji realizowane są zadania w niektórych państwach Unii Europejskiej. Problem w tym, że jest to forma bardzo zbliżona do zakładu budżetowego i gospodarstwa pomocniczego, a zatem pojawia się pytanie o celowość wprowadzenia takiej nowej formy jednostki. Resort finansów zakładał, że agencje wykonawcze będą funkcjonowały jedynie w sektorze rządowym. W tę formę mogłoby zostać przekształcone przykładowo największe gospodarstwo pomocnicze w Polsce funkcjonujące przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Zakres działań tego gospodarstwa jest bardzo szeroki i - jak podkreślają eksperci od finansów publicznych - daleko wykracza poza to, czego można się spodziewać po jego nazwie.

Z likwidacją omawianych jednostek wiąże się również problem zatrudnienia w tych jednostkach. Wydaje się, że nie wszyscy obecni pracownicy znajdą zatrudnienie w nowych jednostkach. A zatem decyzja o likwidacji jednostki powinna uwzględniać prawa pracowników.

ILE JEST ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH I GOSPODARSTW POMOCNICZYCH

Zakłady budżetowe:

• 62 państwowe

• 2906 samorządowych

Gospodarstwa pomocnicze:

• 349 gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych

• 616 gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych.

We wszystkich powyższych jednostkach w 2006 roku zatrudnionych było ponad 90 tys. pracowników.

Dane: za uzasadnieniem do projektu nowej ustawy o finansach publicznych oraz ustawy wprowadzającej, które przedstawiło Ministerstwo Finansów w lipcu 2007 r.

ŁUKASZ ZALEWSKI

lukasz.zalewski@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

REKLAMA

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

UE przedłuża przepisy dot. magazynowania gazu do 2027 r. Obowiązek zapełnienia magazynów przed zimą

Unia Europejska przedłuża przepisy dotyczące magazynowania gazu do 2027 roku. Państwa członkowskie mają obowiązek zapełnienia magazynów gaz przed zimą. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu.

Kolejki do lekarzy 2025 – jak dostać się do specjalisty szybciej? Sprawdzone sposoby

Czekasz miesiącami na wizytę u specjalisty? Nie musisz! W Polsce średni czas oczekiwania w publicznej służbie zdrowia to ponad 4 miesiące, ale są legalne sposoby, by skrócić go do kilku tygodni, a nawet dni. Sprawdź, jak korzystać z wyszukiwarki NFZ, kiedy poprosić o adnotację "cito", gdzie warto jechać po krótszą kolejkę i kto ma prawo wejść do gabinetu bez czekania. To wiedza, która może oszczędzić Ci wiele nerwów.

Od odważnego eksperymentu do wzoru dla innych regionów. 8 lat Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [WYWIAD]

Choć początek był trudny, dziś GZM to region o jednej z najbardziej zintegrowanych sieci transportowych w Polsce i rosnącym potencjale innowacyjnym. O tym, co sprawia, że 41 gmin potrafi mówić jednym głosem rozmawiamy z Kazimierzem Karolczakiem, przewodniczącym zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli.

REKLAMA

Aktywny Maluch: Trwa nabór uzupełniający. Wnioski do 5 września 2025 r.

Do 5 września 2025 r. można składać wnioski w naborze uzupełniającym w programie Aktywny Maluch. Chodzi o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki.

Podatek od nieruchomości w 2026 r. Sprawdź, ile możesz zapłacić!

Znamy już maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2026 rok. Wyższe limity dotyczą gruntów, budynków oraz budowli. To ważna informacja dla właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców, którzy powinni przygotować się na możliwe podwyżki. Sprawdź szczegóły i zaplanuj swoje wydatki!

REKLAMA