REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Likwidacja zakładów i gospodarstw pomocniczych

Łukasz Zalewski
Łukasz Zalewski

REKLAMA

Przygotowywana reforma finansów publicznych zakłada włączenie do systemu nadzoru budżetowego zadań realizowanych przez ponad 3 tys. zakładów budżetowych i prawie 1 tys. gospodarstw pomocniczych.

Według ostatnich zapowiedzi przedstawicieli rządu i Ministerstwa Finansów w czerwcu ma zostać przedstawiony projekt nowej ustawy o finansach publicznych. Wraz z reformą finansów publicznych powraca postulat likwidacji zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych. Postulat ten zgłaszały już poprzednie rządy, ale dotychczas nie udało się przeprowadzić tej reorganizacji sektora finansów publicznych.

REKLAMA

REKLAMA

Zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze zaliczają się do gospodarki pozabudżetowej, a zatem nie są objęte takim nadzorem jak np. jednostki budżetowe. W praktyce oznacza to, że poza budżetem tylko w zakładach i gospodarstwach znajduje się ponad 11 mld zł. Z tej kwoty lwia część ulokowana jest w samorządowych zakładach budżetowych (8,2 mld zł).

Trzeba sobie jednak zdawać sprawę z tego, że zadania realizowane przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze nie znikną wraz z ich likwidacją. Znakomita większość zadań będzie wykonywana albo przez jednostki budżetowe, albo przez spółki prawa handlowego utworzone przez jednostki.

W założeniach nowej ustawy o finansach publicznych znalazł się także postulat oddania niektórych zadań realizowanych obecnie przez zakłady i gospodarstwa na zewnątrz, czyli do sektora prywatnego. Projekt przygotowany przez poprzedni rząd ma być podstawą do projektu nowej ustawy, który w czerwcu ma przedstawić rząd Donalda Tuska.

Zadania zakładów

Zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych działają zarówno w sektorze państwowym, jak i samorządowym. Mimo podobnej konstrukcji prawnej realizują nieco inne zadania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zarówno w formie zakładów budżetowych, jak i gospodarstw pomocniczych realizowane są głównie zadania związane z obsługą instytucji i urzędów państwowych i samorządowych. Gospodarstwa pomocnicze realizują zadania na rzecz macierzystych jednostek budżetowych.

W formie zakładów budżetowych działają przykładowo zarządy cmentarzy komunalnych, budynków komunalnych, izby wytrzeźwień, przedszkola, żłobki czy ośrodki sportu i rekreacji. A zatem jest to działalność bardzo bliska działalności gospodarczej, stąd postulat przekształcenia takich zakładów w spółki prawa handlowego zależne od jednostek budżetowych.

Gospodarstwa pomocnicze z kolei prowadzą działalność usługową, taką jak np. zarządzanie bazami danych, prowadzenie działalności geodezyjnej i kartograficznej, szkoleniowej, organizowanie warsztatów szkolnych. Działają także gospodarstwa pomocnicze przy aresztach. Państwowe gospodarstwa pomocnicze zajmują się głównie obsługą ministerstw i urzędów centralnych. Największe gospodarstwo pomocnicze w Polsce, czyli Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, prowadzi działalność bardzo szeroką, włącznie z naprawą samochodów rządowych i kwiaciarnią. Przychód Centrum w 2006 roku wyniósł ponad 160 mln zł.

W miastach likwidowane

Zakres działania zakładów budżetowych w miastach, zwłaszcza dużych, jak np. Wrocław, jest od lat ograniczany. Z informacji podanej na stronie internetowej Wrocławia wynika, że w mieście funkcjonują jedynie dwa zakłady budżetowe. W innych miastach jednak w dalszym ciągu wiele zadań publicznych realizowanych jest za pomocą zakładów i gospodarstw. Przykładowo w 2005 roku w Krakowie funkcjonowało 138 zakładów, w tym 113 przedszkoli i 22 żłobki oraz 8 gospodarstw pomocniczych. W 2007 roku działały z kolei 33 żłobki samorządowe i 93 przedszkola. W Warszawie funkcjonują w tych formach organizacyjnych m.in. oświatowe jednostki organizacyjne, ośrodki sportu i rekreacji, żłobki oraz zarządcy zasobem lokalowym. Coraz więcej zadań realizują jednak jednostki budżetowe i spółki zależne od miasta. Zajmują się one np. oczyszczaniem miasta oraz zarządzają mieniem. Wydaje się zatem, że zadania zakładów i gospodarstw w dużej części mogłyby być realizowane w formach organizacyjnych, które podlegają kontroli budżetowej.

 

W co można przekształcić

Likwidacja zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych nie oznacza również, że znikną zadania realizowane przez te jednostki. W dalszym ciągu bowiem będzie potrzeba np. obsługi kancelarii prezydenta i premiera, a w samorządach zarządzania gospodarką komunalną. Oznacza to, że zadania zakładów i gospodarstw przejmą inne jednostki. Ewentualnie część zadań będą realizowały podmioty z sektora prywatnego. Obecne przepisy pozwalają jednak przekształcić zakłady budżetowe i gospodarstwa albo w jednostki budżetowe albo w spółki prawa handlowego. W przypadku gospodarstw pomocniczych bardziej naturalne wydaje się przejęcie zadań przez jednostki macierzyste gospodarstw. Z kolei zadania zakładów budżetowych zajmujących się np. oczyszczaniem miasta mogłyby przejąć spółki zależne od jednostek samorządowych. W projekcie znalazło się jednak trzecie rozwiązanie. Projekt zakładał bowiem powołanie agencji wykonawczych. W formie agencji realizowane są zadania w niektórych państwach Unii Europejskiej. Problem w tym, że jest to forma bardzo zbliżona do zakładu budżetowego i gospodarstwa pomocniczego, a zatem pojawia się pytanie o celowość wprowadzenia takiej nowej formy jednostki. Resort finansów zakładał, że agencje wykonawcze będą funkcjonowały jedynie w sektorze rządowym. W tę formę mogłoby zostać przekształcone przykładowo największe gospodarstwo pomocnicze w Polsce funkcjonujące przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Zakres działań tego gospodarstwa jest bardzo szeroki i - jak podkreślają eksperci od finansów publicznych - daleko wykracza poza to, czego można się spodziewać po jego nazwie.

Z likwidacją omawianych jednostek wiąże się również problem zatrudnienia w tych jednostkach. Wydaje się, że nie wszyscy obecni pracownicy znajdą zatrudnienie w nowych jednostkach. A zatem decyzja o likwidacji jednostki powinna uwzględniać prawa pracowników.

ILE JEST ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH I GOSPODARSTW POMOCNICZYCH

Zakłady budżetowe:

• 62 państwowe

• 2906 samorządowych

Gospodarstwa pomocnicze:

• 349 gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych

• 616 gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych.

We wszystkich powyższych jednostkach w 2006 roku zatrudnionych było ponad 90 tys. pracowników.

Dane: za uzasadnieniem do projektu nowej ustawy o finansach publicznych oraz ustawy wprowadzającej, które przedstawiło Ministerstwo Finansów w lipcu 2007 r.

ŁUKASZ ZALEWSKI

lukasz.zalewski@infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZNP: Pominięci nauczyciela otrzymają bon 2500 zł. Nauczyciele szkół średnich także z bonem

Plan rządu: W okresie styczeń - marzec 2025 r. rozpocznie się dystrybucja bonów dla nauczycieli klas I-III i szkół ponadpodstawowych. Bon umożliwi zakup np. laptopa. Jego wartość 2500 zł.  

Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy w wysokości 7000 zł. Komentarz Polskiej Izby Branży Pogrzebowej

Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy w wysokości 7000 zł. Komentarz Polskiej Izby Branży Pogrzebowej. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano nowy projekt nowelizacji zakładający zwiększenie zasiłku pogrzebowego.

Rząd: W szkołach oświadczenia rodziców zastąpią zaświadczenia. Drobna różnica dużym ułatwieniem dla wszystkich

Oświadczenia rodzice złożą z własnoręcznym podpisem przed wycieczką (jako opiekunowie uczniów). Dokument opatrzony będzie rygorem odpowiedzialności karnej. Dokument ten zastąpi zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzające, że rodzice nie są przestępcami seksualnymi (taka okoliczność wyklucza możliwość sprawowania opieki nad dziećmi).

Nauczyciele alarmują: Dodatki procentowe do pensji samorządy zamieniają nam na dodatki stałe. Stracimy na inflacji

Taka sytuacja miała miejsce w Bochni - samorządowcy zamienili dodatki do pensji nauczycieli, które rosły procentowo wraz z podwyżkami na sztywno określone kwoty. W efekcie inflacja i podwyżki nie będą zwiększały wartości dodatków.

REKLAMA

Dostęp do bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów. Kto będzie mógł wystawić receptę? [nowelizacja]

Dostęp do bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów. Kto będzie mógł wystawić receptę? Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy zwiększającej dostępność do bezpłatnych leków dla osób do 18 roku życia i powyżej 65 roku życia.

Bon senioralny. Usługi dla seniorów od 75 roku życia. Do 12 grudnia 2024 r. trwają konsultacje ws. projektu ustawy

Bon senioralny. Usługi dla seniorów od 75 roku życia. Do 12 grudnia 2024 r. trwają konsultacje ws. projektu ustawy o bonie senioralnym. Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów ustalono na II kwartał 2025 r.

Od 28 czerwca 2025 r. proste, jasne, dostępne i zrozumiałe informacje o usługach płatniczych? Komentarz ekspercki

Od 28 czerwca 2025 r. proste, jasne, dostępne i zrozumiałe informacje o usługach płatniczych? Komentarz ekspercki. Co zmieni ustawa zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze?

W 2025 r. dodatek za wysługę lat 1242,2 zł po podwyżce. Da to 7453,2 zł brutto nauczycielom dyplomowanym. Tym doświadczonym

W 2025 r. dodatek za wysługę lat wyniesie 1242,2 zł. Da to 7453,2 zł brutto nauczycielom dyplomowanym. Tym z 20-letnim stażem.

REKLAMA

Darmowe szkolenia dla nauczycieli przedszkolnych oraz dla nauczycieli szkolnych. Nowy projekt na rzecz kompetencji cyfrowych

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało o nowych projektach na rzecz kompetencji cyfrowych nauczycieli. Resort wskazał, że szkolenia obejmą nauczycieli szkolnych oraz przedszkolnych. Poniżej informacje dotyczące projektu. 

Czy w Polsce będzie zakaz używania telefonów komórkowych w szkole jak w Norwegii? Smartfony dzieci w przedszkolu i zerówce - MEN: trzeba to uregulować

Zdaniem wiceministra edukacji Pauliny Piechny-Więckiewicz na pewno trzeba uregulować kwestię dostępu do smartfonów, jeżeli chodzi o przedszkola i nauczanie początkowe. Wiceminister poinformowała też, że Ministerstwo Edukacji Narodowej analizuje sytuację dotyczącą używania telefonów komórkowych w szkołach. MEN analizuje w szczególności przepisy (i ich działanie w praktyce) obowiązujące w Norwegii, gdzie w lutym 2024 r. Norweska Dyrekcja ds. Edukacji wydała zalecenie zakazu używania przez uczniów telefonów komórkowych oraz tzw. zegarków inteligentnych w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach średnich.

REKLAMA