Elektroniczny protokół z rozprawy - nowelizacja KPC

Ustawodawca nie określił jednak sposobu doręczania protokołu uczestnikom postępowania. Nie sprecyzował w jakim formacie i na jakim nośniku protokół będzie uczestnikom doręczany. Pozostaje nieuregulowana również kwestia odpłatności za kopię protokołu. Są to bardzo istotne kwestie, które winny być - przynajmniej w stopniu ogólnym - uregulowane na poziomie ustawowym. 

Czytaj także: Poprawia się stan informatyzacji w Polsce>>

Skutki dla postępowania

Zwolnienie przewodniczącego z konieczności dyktowania protokolantowi treści protokołu powinno skrócić czas trwania posiedzeń. Dotychczasowy system tzw. "dyktowania" treści protokołu włącznie z oświadczeniami uczestników powodował w niektórych przypadkach ryzyko deformowania rzeczywistego przebiegu rozpraw ze względu na przeformułowanie i skracanie wypowiedzi uczestników, niedokładne protokołowanie wszystkich zdarzeń i wypowiedzi mających miejsce na sali rozpraw. Rejestracja całego przebiegu rozprawy, a zatem ogłoszenia wyroku i podania ustnych motywów uzasadnienia może pozwolić na wyeliminowanie rozbieżności między ogłaszanymi ustnie motywami a pisemnym uzasadnieniem do wyroku.

Świadomość stałej rejestracji fonicznej lub audiowizualnej powinna działać mobilizująco, ażeby postępowania prowadzić sprawnie, merytorycznie, z zachowaniem wszystkich przepisów procedury, a także standardów i dobrych praktyk. 

Czytaj także: Senat za protokołem elektronicznym w postępowaniu cywilnym>>

Oprócz wyliczenia ilościowego nie została przedstawiona szczegółowa analiza, czy wdrożenie systemu w istniejących salach rozpraw jest w ogóle technicznie możliwe, a jeżeli nie - to w jaki sposób autorzy reformy zamierzają ją w całości zrealizować. Należy pamiętać o konstytucyjnej zasadzie równości (m.in. równy dostęp do sprawnych sądów). Archiwizacja akt sądowych z jednej strony musi zapewniać bezpieczeństwo zachowania danych, a z drugiej możliwość ich skutecznego odczytania w przyszłości (przynajmniej do czasu upływu wszelkich terminów procesowych np. terminu do wznowienia postępowania). Kwestia ta jest obecnie przedmiotem publicznej dyskusji specjalistów, którzy w szczególności zastanawiają się nad walorami stosowania oprogramowań open-source i ujednolicenia standardów zapisywania danych.

Utrwalanie przebiegu rozpraw w sposób elektroniczny praktykowane jest już w wielu państwach - m.in.: Australii, Hiszpanii, USA i Wlk. Brytanii.

W Polsce, wdrożenie rozwiązań umożliwiających korzystanie z protokołu elektronicznego przez sądy wymagać będzie poniesienia wydatków z budżetu państwa w wysokości ok. 250 mln zł.

Ustawa z 29 kwietnia  2010  r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego opublikowana została w Dzienniku Ustaw nr 108 z 18 czerwca 2010 r. (Poz. 684).

Tomasz Błotnicki

Sektor Publiczny