Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niechętnie korzystamy z nieodpłatnej pomocy prawnej

Niechętnie korzystamy z nieodpłatnej pomocy prawnej./ fot. Fotolia
Niechętnie korzystamy z nieodpłatnej pomocy prawnej./ fot. Fotolia
Darmowa pomoc prawna miała pomóc wielu obywatelom. Dlaczego tak niechętnie z niej korzystamy?

Olbrzymi potencjał - mizerne efekty. Tak można podsumować pierwsze półtora roku działania systemu nieodpłatnej pomocy prawnej. Teraz finansowanej przez państwo sieci poradnictwa obywatelskiego przyjrzy się dokładnie opolska delegatura NIK. Planowaną kontrolę poprzedziła debata ekspertów.

Ekspercki panel dotyczył wszystkich aspektów funkcjonującego od 1 stycznia 2016 r. systemu nieodpłatnej pomocy prawnej. Ma on olbrzymie możliwości. Uprawnione osoby mogą korzystać ze wsparcia w jednym z niekomercyjnych punktów zlokalizowanych na terenie każdego powiatu. W budowę tej rozległej sieci zaangażowane zostały środowiska adwokackie, radcowskie oraz organizacje pozarządowe. W efekcie powstały w Polsce aż 1524 punkty poradnictwa obywatelskiego. Ten potencjał wykorzystywany jest jednak na dramatycznie niskim poziomie. Odsetek sięgających po bezpłatną pomoc osób wynosi jedynie od 2 do 3 procent wszystkich uprawnionych.

Organizując debatę, opolska delegatura chciała przede wszystkim zbliżyć się do odpowiedzi na pytanie, dlaczego funkcjonująca od półtora roku sieć poradni nie cieszy się przewidywanym wcześniej zainteresowaniem. W warszawskiej siedzibie NIK spotkali się m.in.: Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Prezes Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych, a także przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, Instytutu Spraw Publicznych oraz Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS. Obecni byli także adwokaci, radcy prawni oraz przedstawiciele środowisk naukowych i organizacji pozarządowych.

Zobacz: Opieka społeczna

Eksperci zwrócili uwagę na szereg mankamentów systemu darmowej pomocy prawnej. To przede wszystkim:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • zbyt wąska grupa adresatów finansowanej przez państwo pomocy
  • brak minimalnych standardów świadczonych usług
  • brak selekcji problemów i zróżnicowania specjalistów (niezależnie od stopnia trudności problemu, z którym zgłasza się obywatel, w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej angażowany jest prawnik z najwyższymi kwalifikacjami),
  • źle przeprowadzona kampania informacyjna
  • brak środków finansowych na edukację prawną i podnoszenie świadomości prawnej.

Podstawowym problemem pozostaje zbyt wąski katalog osób uprawnionych do skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej. W trakcie panelu zwrócili na to uwagę m.in. mec. Sylwia Gregorczyk-Abram (Prawnik Pro Bono 2016) oraz przedstawiciele fundacji charytatywnej Futprints. Według nich istnieje grupa osób społecznie wykluczonych, bezsprzecznie potrzebujących niekomercyjnej pomocy, które nie mogą z niej skorzystać, ponieważ  znalazły się poza zakresem ustawy. Przedstawiciel Fundacji Uniwersyteckich Porad Prawnych wykazywał, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania z tej formy wsparcia powinno być po prostu kryterium dochodowe. Tymczasem obecnie z bezpłatnej pomocy prawnej mogą korzystać osoby:

  • do 26. roku życia
  • posiadające ważną Kartę Dużej Rodziny
  • po ukończeniu 65. roku życia
  • fizyczne, którym w okresie roku poprzedzającego zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej na podstawie Ustawy o pomocy społecznej
  • kombatanci i weterani
  • zagrożeni lub poszkodowani katastrofą naturalną, klęską żywiołową lub awarią techniczną.

Katalog wymaga poszerzenia, jednak Grzegorz Wiaderek z Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS przekonywał, że efektywniejsze byłoby przyjęcie kryterium otwartości ograniczone wyłącznie wspomnianym progiem dochodowym.

Wiaderek wskazał dodatkowo na inny problem - system nieodpłatnej pomocy prawnej nie widzi pozostałych systemów pomocowych. Nie istnieje między nimi żadne współdziałanie. W efekcie pomoc udzielana obywatelowi nie jest komplementarna, choć mogłaby i powinna taka być.

Z kolei dr hab. Waldemar Florczak przekonywał, że dla zwiększenia efektywności systemu potrzebne byłoby przyjęcie modelu zapłaty za wykonane usługi, a nie za gotowość do ich pełnienia. Podobne stanowisko prezentowała większość zaproszonych ekspertów.

Według przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości system ma dużo większe możliwości niż te, które są obecnie wykorzystywane. Trwają prace nad zwiększeniem jego efektywności i nowelizacją ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Rozważane jest nie tylko poszerzenie katalogu osób uprawnionych, ale także zakresu świadczonych usług.

Obowiązująca ustawa przy wielu swoich wadach ma jedną podstawową zaletę - zapewniła setkom tysięcy Polaków dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej. Kontrola NIK ma przynieść konkretne podpowiedzi, jak zreformować i udoskonalić to, co udało się do tej pory zbudować.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Najwyższa Izba Kontroli
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Euro 2024. Ile razy reprezentacja Polski grała w mistrzostwach? Kiedy najbliższy mecz o eliminacje?

    Euro 2024. Polscy piłkarze czterokrotnie dotychczas grali w mistrzostwach Europy. Trzy razy po eliminacjach - w 2008, 2016 i 2021 roku, a w 2012 jako współgospodarze, obok Ukrainy. Zmagania o udział w kolejnej imprezie tej rangi - w 2024 w Niemczech - rozpoczną od piątkowego meczu z Czechami w Pradze.

    M. Pietrzak: wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych

    Będą wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych - zapowiedziała szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak.

    Program Dobrowolnych Nabyć nieruchomości pod CPK tylko do 7 kwietnia. Później wywłaszczenia

    Właściciele nieruchomości położonych na terenie przyszłego lotniska Centralnego Portu Komunikacyjnego na zgłoszenie się do Programu Dobrowolnych Nabyć mają czas do 7 kwietnia. Później grunty pod lotnisko będą wywłaszczane. Wkrótce ruszy podobny program obejmujący tereny wokół planowanego lotniska. 

    Brakuje 13 000 policjantów. Dlaczego mundurowi odchodzą?

    Podwyżki, dodatki stażowe, waloryzacja, czyli dorzucanie pieniędzy, bez reformy struktur, nic nie dało. W tym roku ze służby odeszło już 6,5 tys. osób, przyjęto 772. Policjanci są przeciążeni pracą i zniechęceni. Efekty? Nie ma patroli na ulicach, częściej dochodzi do pospolitych przestępstw, np. kradzieży w 2022 r. było 124 tys. – to o 12 tys. więcej.

    Prezes ZUS: pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów przed Wielkanocą [Harmonogram]

    Pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów i rencistów jeszcze przed Świętami Wielkanocnymi - przekazała prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska. Aby otrzymać to świadczenie nie trzeba składać żadnego wniosku, ZUS zrobi to automatycznie.

    PFRON: Dopłata 120 000 zł do samochodu osobowego. Wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu

    PFRON udostępnił wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu. Dokumenty służą rozliczeniu dofinansowania do samochodu dla osoby niepełnosprawnej. Można otrzymać nawet 120 000 zł.  

    Rząd chwali się 30 korzystnymi dla Polaków zmianami w podatkach

    Ministerstwo opublikowało listę korzystnych zmian w podatkach wprowadzonych od 2016 r. Jest to prawdopodobnie odpowiedź na zestawienie szeregu podwyżek podatków, opłat i niekorzystnych rozwiązań przez money.pl. 

    Duża podwyżka: 4765,32 zł brutto dla osoby niepełnosprawnej. Świadczenie wspierające i jednocześnie renta socjalna w 2024 r.

    Projekt ustawy wprowadzającej nowe świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych został w środę skierowany pod obrady Rady Ministrów. Projekt przewiduje również możliwość dorabiania przez opiekunów do świadczenia pielęgnacyjnego - poinformowało MRiPS.

    Niewyjaśnione problemy trawienne. Zespół alfa-gal. Czy to skutek ukąszenia kleszcza?

    The American Gastroenterological Association (AGA) opublikowało nowe wytyczne kliniczne, aby pomóc lekarzom i pacjentom w określeniu, czy niewyjaśnione objawy ze strony przewodu pokarmowego są spowodowane zespołem alfa-gal, alergią pokarmową na mięso i inne produkty pochodzenia zwierzęcego powodowaną przez ukąszenie kleszcza amerykańskiego. W Polsce pierwszy przypadek zespołu alfa-gal odnotowano w roku 2021 w Krakowie.

    MF: nie będzie waloryzacji 500+ do 1000+

    Nie dyskutujemy i nie ma mowy o podniesieniu 500 plus do 1000 plus - poinformowała w środę minister finansów Magdalena Rzeczkowska. W tym roku priorytetem, jaki stanął przed polskim budżetem, jest szeroko pojęte bezpieczeństwo - dodała.

    "Trenuj z wojskiem" - weekendowe szkolenia w kwietniu 2023 r.

    Kolejna edycja programu "Trenuj z wojskiem" będzie przybliżać różne specjalizacje w Wojsku Polskim, by zachęcić młodych ludzi do służby – zapowiedział wicepremier, szef MON Mariusz Błaszczak.

    DGP: Szurm emerytów na ZUS. Eksperci chcą to zatrzymać zrównaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn

    Polacy ignorują zachęty do dłuższej pracy przed emeryturą. 

    Plan Strategiczny WPR. Jest harmonogram naboru wniosków

    Harmonogram naboru wniosków o wsparcie dla rolników w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 opublikowała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Rolnicy mogą występować o dopłaty bezpośrednie od połowy marca.

    W środę kolejna akcja NURD. Będzie więcej policji na drogach

    Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego (NURD) – to nazwa ogólnopolskich działań kontrolno-prewencyjnych, jakie drogówka przeprowadzi w środę 22 marca. Funkcjonariusze będą kontrolować, czy kierowcy ustępują pierwszeństwa pieszym na przejściach.

    Kto, gdzie, kiedy składa wniosek o dopłaty w rolnictwie w 2023 r. [Harmonogram dla rolników pszczelarzy, producentów owoców]

    ARiMR opublikowała harmonogram naboru wniosków w ramach Planu Strategicznego WPR

    1,2 mln laptopów dla uczniów za 3 mld zł - szczegóły programu

    1,2 mln laptopów, za łączną kwotę blisko 3 mld zł; komputery trafią zarówno szkół publicznych jak i niepublicznych, dostarczone będą wraz z oprogramowaniem; powstanie specjalny portal zgłoszeniowy, który pozwoli zgłaszać potencjalne problemy ze sprzętem - to niektóre z wyjaśnień kancelarii premiera w odpowiedzi na pytania posłów w sprawie zakupu laptopów dla czwartoklasistów i nauczycieli.

    Las – naturalne lekarstwo. I to bez recepty!

    Las – naturalne lekarstwo. Przywitaliśmy już wiosnę, a w nocy z 25 na 26 marca zmieniamy czas na letni i dłużej będziemy cieszyć się światłem w ciągu dnia. To dobry moment, aby przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu, w otoczeniu natury. Dlaczego las ma na nas taki dobry wpływ?

    Wdówik: Świadczenie wspierające 3176 zł będzie można łączyć z rentą socjalną albo zasiłkiem pielęgnacyjnym

    Dla osób z najcięższą niepełnosprawność będziemy kierować dodatkowe świadczenie równe 200 proc. renty socjalnej, czyli 3176 zł. To działanie w ramach skali opartej o narzędzia międzynarodowej klasyfikacji funkcjonowania ICF - powiedział wiceminister rodziny i polityki społecznej Paweł Wdówik.

    MRiPS: Badania psychiatryczne pacjenta DPS. Czy można trafić do DPS bez swojej zgody?

    Niedopuszczalne jest przyjmowanie i przebywanie w placówkach zapewniających całodobową opiekę osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych i osób w podeszłym wieku, bez wyrażenia przez te osoby świadomej zgody – wyjaśnił resort rodziny i polityki społecznej.

    Wiceminister Szwed: 930 mln zł na środowiskowe domy samopomocy

    W tym roku przekażemy łącznie ponad 930 mln zł na środowiskowe domy samopomocy - czyli ośrodki wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną - poinformował we wtorek wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed.

    Rolniku! W tym roku nie tylko dopłaty. Możesz złożyć osobny wniosek o pieniądze na ekoschematy

    Podstawowy termin składania wniosków upłynie 15 maja 2023 r. Jeżeli rolnik złoży wniosek po tym terminie, jednak nie później niż do 9 czerwca 2023 r. jego dopłata zostanie pomniejszona o 1 proc. za każdy roboczy dzień opóźnienia.

    Pierwszy stały garnizon US Army w Polsce od 21 marca 2023 r. "Camp Kościuszko"

    We wtorek 21 marca 2023 r. w poznańskim "Camp Kościuszko" odbędzie się uroczystość przekształcenia Regionalnej Grupy Wsparcia w Garnizon Sił Zbrojnych US Army w Polsce. Jak podkreśla Ministerstwo Obrony Narodowej, będzie to pierwszy stały garnizon wojsk amerykańskich w Polsce. 

    Nowe świadczenie wspierające 3176,88 zł dla niepełnosprawnych. Czy trzeba zrezygnować z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego?

    Od 1 stycznia 2024 r. osoba niepełnosprawna może otrzymać świadczenie wspierające w kwocie dwa razy większej niż renta socjalna.  Na dziś jest to 3176,88 zł brutto. Czy skorzystanie z niego wymaga rezygnacji z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego?

    Jak rozliczyć składkę zdrowotną za 2022 r. w ZUS RCA [nowy wzór od 1 maja 2023 r.]

    W 2023 r. po raz pierwszy masz obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r. Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku

    Jak często Polacy myją zęby? Sytuacja nie wygląda najlepiej

    Jak często Polacy myją zęby?  Z najnowszego badania opinii społecznej wynika, że blisko 60% Polaków myje zęby dwa razy dziennie, a niecałe 20% robi to tylko raz. Z kolei ponad 11% ankietowanych sięga po szczoteczkę trzy razy w ciągu dnia, a niespełna 3% – częściej. Tylko nieco ponad 2% czyści zęby po każdym posiłku. Sondaż pokazuje też, że blisko 3% ankietowanych nie szczotkuje ich codziennie. Brakuje polityki profilaktycznej.