REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Powiat to klucz do samorządu regionalnego

Rozmawiała Renata Maciejaczak

REKLAMA

Minęło prawie 11 lat od wprowadzenia nowego podziału administracyjnego Polski. To dobry moment na podsumowania tego okresu i rady na przyszłość. Swoimi spostrzeżeniami podzielił się z nami prof. Michał Kulesza, współtwórca reformy samorządowej.

Jak Pan Profesor ocenia 10 lat reformy samorządowej?

REKLAMA

- Nie mam wątpliwości co do tego, że powiaty i województwa się sprawdziły. Oczywiście nie można zapomnieć, że wszystko to było budowane na solidnym fundamencie gminnym, stworzonym w 1990 r. Powiaty dopełniają konstrukcję samorządu lokalnego, którego główną misję stanowi organizowanie i dostarczanie społeczności lokalnej usług publicznych. Podstawowe usługi publiczne i obsługę administracyjną obywatel powinien dostawać u siebie na miejscu, czyli w gminie i powiecie. Samorząd województwa ma z kolei inne zadanie - do niego należy budowa strategii rozwoju i tworzenie materialnych podstaw dla rozwoju regionu, co nie jest proste w warunkach narastającej konkurencji międzyregionalnej.

Czy obecna formuła powiatów jest wystarczająca?

REKLAMA

- Co do zasady tak, chociaż też coraz bardziej widoczne są potrzebne zmiany. Formuła powiatu sprawdziła się, bo stanowi on w ujęciu ogólnopaństwowym podstawowy obszar zarządzania publicznego. Przeciętna wielkość powiatu to 85 tys. mieszkańców i to jest właściwa skala dla organizacji licznych dziedzin i instytucji zarządzania publicznego działających w wymiarze ponadgminnym - w tej skali funkcjonują szpitale (powiatowe), szkoły średnie, instytucje pomocy rodzinie, ochrony konsumenta, ochrony porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego (policja, straż pożarna, inspekcja budowlana, sanitarna, weterynaryjna), administracja geodezyjna, budowlana, ochrony środowiska, urzędy zatrudnienia, administracja rolnictwa, administracja skarbowa, sądy i prokuratury i wiele innych. Z tego punktu widzenia powiat to po prostu wiązka różnych specjalistycznych administracji, służb i instytucji. Część z nich działa pod kontrolą miejscowego społeczeństwa - i to jest właśnie samorząd powiatowy, inne należą do administracji rządowej, jeszcze inne to wymiar sprawiedliwości.

Oczywiście mamy też powiaty znacznie większe aniżeli te 85 tys. mieszkańców, są też powiaty znacznie mniejsze - co związane jest ze strukturą przestrzenną naszego kraju, a w konsekwencji - z zasięgiem oddziaływania miast stanowiących lokalne centra życia zbiorowego. To zróżnicowanie jest naturalne i z nim wiąże się druga funkcja powiatu jako naturalnej przestrzeni tożsamości lokalnej. W Polsce mamy obecnie ok. 300 miast powiatowych; historia większości tych miast sięga setek lat. One zawsze były centrami lokalnego życia zbiorowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W wyniku reformy gierkowskiej z 1975 r. około 30 niedużych miast, wraz z nową funkcją administracyjną jako stolicy małego województwa, doznało silnego impulsu rozwojowego, niestety, nastąpiło to z dużym uszczerbkiem dla innych mniejszych miast, w których nastąpił widoczny regres. Tym właśnie miastom reforma 1998 r. przyniosła szansę na rewitalizację poprzez przypisanie im funkcji powiatowych. W efekcie dzisiejsza Polska ma dobrą strukturę urbanistyczną i przestrzenną, z miastami różnej wielkości, pełniącymi też zróżnicowane funkcje w życiu kraju. Miasta powiatowe stanowią ośrodki lokalnego życia zbiorowego - w skali całego powiatu. W tych miastach funkcjonują zarówno władze publiczne, jak i liczne instytucje życia społecznego działające w tej skali - kulturalne, sportowe, religijne, gospodarcze, zawodowe, polityczne i in.

Jest godne podkreślenia, że powiat, zwłaszcza na terenach uboższych, spełnia szczególnie istotną funkcję jako instytucjonalny gwarant redystrybucji usług publicznych, co zapewnia ich dostępność dla mieszkańców: gdyby nie powiat, dalej byłoby do szpitala, powiatowej komendy policji czy liceum. Zapominają o tym ci, którzy postulują zmniejszenie liczby powiatów, nawołując do likwidacji tych najsłabszych ekonomicznie - tymczasem to one są najważniejszym czynnikiem ochrony standardu cywilizacyjnego, szczególnie zaś tam, gdzie jedynie sektor publiczny jest nośnikiem tych wartości, bo rynek i gospodarka są słabe. Powiat nie jest przecież od zarabiania pieniędzy, lecz od ich wydawania - właśnie na cele interesu publicznego.

Wreszcie trzeba podkreślić, że przecież to dzięki powiatom mamy duże województwa i silny samorząd regionalny. Przejmując w 1998 r. zadania lokalne, dotąd pozostające w gestii małych województw, powiat umożliwił nakierowanie samorządu w nowych województwach przede wszystkim na sprawy polityki rozwoju regionalnego, to zaś możliwe było jedynie przy odpowiedniej wielkości województwa. Nie jest więc przesadą stwierdzenie, że to powiat był w 1998 r. kluczem do samorządu regionalnego.

Skoro jest tak dobrze, to czemu wciąż słychać narzekania na słabą kondycję powiatów?

Czytaj więcej w "Gazecie Samorządu i Administracji"

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce, Wrocław i Jarocin już to zrobiły ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc, Jarocina i Wrocławia pokazują, że tak.

REKLAMA

EU Navigate. Program wsparcia dla osób starszych z chorobą nowotworową

Zapraszamy do udziału w projekcie EU NAVIGATE prowadzonym przez Pracownię Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum działającą pod kierunkiem pani profesor Katarzyny Szczerbińskiej.

Co z telefonami komórkowymi w szkołach? MEN odpowiada na ważne pytania

„W 2025 r. minister edukacji planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych.” - zapowiedziała wiceministra Katarzyna Lubnauer w odpowiedzi na interpelację poselską.

W styczniu lekarze zdiagnozowali ok. 300 tys. zachorowań na grypę. W tym sezonie zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób

GIS poinformował, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 w związku z powikłaniami grypy zmarło prawie tysiąc osób. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciw zaszczepiło się w tym sezonie niespełna 1,7 mln osób. Zapasy szczepionek są, brak tylko chętnych do szczepień.

Usługi sąsiedzkie, teleopieka dla seniorów. Do 7 lutego 2025 r. gminy mogą składać wnioski o dofinansowania

Teleopieka dla seniorów. Gminy mogą składać wnioski o dofinansowania. Kto będzie mógł skorzystać z usług sąsiedzkich, w tym m.in. z dostępu do tzw. „opieki na odległość”? Ile wynosi dofinansowanie w ramach rządowego programu "Korpus Wsparcia Seniorów" na 2025 r.?

REKLAMA

Ile wynosi liczba ludności Polski na koniec 2024 roku? [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny podał wstępne szacunkowe dane dotyczące liczby ludności w Polsce na koniec 2024 r. Jest spadek.

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

REKLAMA