Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025 [Sprawozdanie]

To najważniejsze efekty realizacji Priorytetu 3 Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025.

 

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. - placówki wychowania przedszkolnego 

W edycji 2.0 NPRCz ze wsparcia mogą korzystać placówki wychowania przedszkolnego. W 2022 r. było ich prawie 3 tys. (2 943). Łącznie do tych placówek uczęszcza prawie 300 tys. dzieci (296 075). 

Liderami w wykorzystaniu środków przez przedszkola są województwa: 

• małopolskie (407 placówek),
• mazowieckie (361 placówek), 
• śląskie (305 placówek),
• podkarpackie 301 (placówek).

W sumie do placówek wychowania przedszkolnego zostało zakupionych ponad 500 tys. książek (538 982 książki), w tym:

• 533 805 książek papierowych, 
• 4 588 audiobooków,
• 589 książek elektronicznych.

Ale NPRCz 2.0 to nie tylko zakup książek. W przedszkolach w całej Polsce powstały kąciki biblioteczne czy małe biblioteki. Książki były eksponowane np. w holu przedszkola czy szatni, by czytaniem zainteresować nie tylko dzieci, ale również rodziców.

Ponadto w ramach działań proczytelniczych przedszkola organizowały rodzinne spotkania czytelnicze, spotkania autorskie z twórcami książek dla dzieci, przedstawienia teatralne i inscenizacje bajek czy warsztaty literackie. W wielu placówkach tradycją stał się udział w akacjach „Cała Polska czyta dzieciom” czy „Czytanie ma moc”.

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych

W 2022 r. w programie udział wzięło 2 801 szkół, w tym 2 076 szkół podstawowych i 725 szkół ponadpodstawowych. Najchętniej ze wsparcia korzystały placówki w województwach: 

• lubelskim (443 szkoły), 
• mazowieckim (398 szkół),
• małopolskim (281 szkół).

W 2022 r. wsparciem w ramach Priorytetu 3 NPRCz 2.0 zostało objętych 2 506 bibliotek szkolnych i 57 bibliotek pedagogicznych (ogółem 2 563 biblioteki). Biblioteki te zakupiły ponad 900 tys. nowych książek (935 961). 

Wśród zakupionych pozycji do bibliotek szkolnych ok. 41 proc. stanowiły lektury szkolne. Najwięcej lektur zakupiły szkoły działające w ramach ORPEG (75 proc.) oraz placówki z województwa mazowieckiego. Do wszystkich szkół objętych wsparciem uczęszcza prawie 770 tys. uczniów  (769 340), z tego prawie 400 tys. (393 697) korzystało z nowości wydawniczych zakupionych w ramach Priorytetu 3.  

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. - nie tylko zakup książek

Podobnie jak w przypadku placówek wychowania przedszkolnego zakup książek był tylko jednym z elementów działań proczytelniczych. W wielu szkołach podjęto współpracę z bibliotekami publicznymi czy pedagogicznymi, aby wymieniać informacje o działań promujących czytelnictwo lub wspólnie organizować takie inicjatywy. Wspólne działania obejmowały także udział uczniów w konkursach literacko-plastycznych, lekcjach bibliotecznych i projektach edukacyjnych, grach terenowych, spotkaniach autorskich. W wielu miejscach efektem współpracy jest również dostosowanie godzin pracy biblioteki publicznej do możliwości korzystania z niej przez uczniów.

W szkołach podjęto też szereg inicjatyw, których celem było wzbudzenie ciekawości świata i zmobilizowanie do sięgnięcia po książkę. Organizowano m.in. spotkania autorskie, konkursy czytelnicze i fotograficzne („Bohaterowie literatury w obiektywie”), kiermasze książek. Nie zabrakło też wystaw nowości zakupionych w ramach programu, wieczorków poetyko-literackich czy happeningów. Uczniowie brali tez udział w Narodowym Czytaniu Ballad Adama Mickiewicza czy wycieczce do Muzeum Książki Artystycznej.

Nowe wyposażenie w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych 

Biblioteki szkolne i pedagogiczne, które przystąpiły do programu, mogły przeznaczyć środki na zakup wyposażenia. W bibliotekach pojawiły się m.in. nowe regały biblioteczne, stojaki na książki, pojemniki na karty biblioteczne, lampki biurkowe, przekładki alfabetyczne, podpórki do książek, wózki biblioteczne, tablice informacyjne czy wygodne kanapy. Dokonano również zakupu sprzętu komputerowego, czytników kodów kreskowych, bibliotecznych programów komputerowych czy czytników ebooków.

Podsumowanie NPRCz dla 2022 r.

Priorytet 3 NPRCz 2.0. cieszył się dużym zainteresowaniem, zwłaszcza ze strony szkół i placówek wychowania przedszkolnego, które w poprzedniej edycji programu nie były objęte wsparciem. Dla beneficjentów istotne było to, że mogli wzbogacić księgozbiór biblioteczny w nowości wydawnicze, a placówki wychowania przedszkolnego kupić książki dla dzieci, które nauczyciele wykorzystują w realizacji podstawy programowej. 

Nauczyciele bibliotekarze odnotowują wzrost liczby wypożyczeń i poprawę komfortu pracy, a szkoły zgłaszają zapotrzebowanie na organizację zajęć czytelniczych dla dzieci i młodzieży. Nauczyciele pozytywnie odbierają możliwość przeznaczenia środków z programu na unowocześnienie stanowiska pracy bibliotekarza, zwłaszcza na zakup komputera oraz programu komputerowego do obsługi biblioteki. 

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025

Celem NPRCz 2.0 jest poprawa stanu czytelnictwa w Polsce oraz wzmacnianie roli bibliotek publicznych, szkolnych i pedagogicznych jako lokalnych ośrodków życia społecznego, stanowiących centrum dostępu do kultury i wiedzy. Planowany budżet programu na lata 2021-2025 wynosi blisko 1,1 mld zł, z czego 635 mln zł to środki z budżetu państwa.

W NPRCz 2.0 na lata 2021-2025 wyróżniono cztery Priorytety:

• Priorytet 1: Poprawa oferty bibliotek publicznych – operator: Biblioteka Narodowa,
• Priorytet 2: Inwestycje w infrastrukturę bibliotek publicznych – operator: Instytut Książki,
• Priorytet 3: Zakup nowości wydawniczych do placówek wychowania przedszkolnego, bibliotek szkolnych i pedagogicznych – operator: Ministerstwo Edukacji i Nauki,
• Priorytet 4: Program dotacyjny dla bibliotek oraz promocja czytelnictwa – operator: Narodowe Centrum Kultury.