REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola finansowa w jednostkach sektora finansów publicznych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aneta Terlikowska-Bohaczek
Kontrola finansowa, jednotki sektora finansów publicznych
Kontrola finansowa, jednotki sektora finansów publicznych
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W każdej jednostce sektora finansów publicznych winny funkcjonować takie mechanizmy kontroli operacji gospodarczych i finansowych, które pozwolą na pełne i rzetelne dokumentowanie i rejestrowanie wszystkich zachodzących operacji.

REKLAMA

Jednostki sektora finansów publicznych, zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885), mają obowiązek gospodarować przyznanymi im środkami w sposób celowy oraz oszczędny. Dokonywane przez nie wydatki winny gwarantować uzyskiwanie najlepszych efektów z danych nakładów, a wybrane metody i zaangażowane środki powinny służyć osiągnięciu założonych wcześniej celów. Zasady organizowania kontroli, w odniesieniu do procesów zachodzących w jednostkach budżetowych zawarte zostały w art. 68-71 ustawy, w dziale dotyczącym kontroli zarządczej oraz koordynacji kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych.

REKLAMA

Wprowadzenie do polskiego prawodawstwa koncepcji kontroli zarządczej, czyli modelu zarządzania menedżerskiego, ma swoje źródła w konieczności dostosowania się do rozwiązań funkcjonujących z powodzeniem w administracji publicznej krajów Unii Europejskiej. Tradycyjny, biurokratyczny model administracji stał się nieskuteczny w kontekście zaleceń instytucji europejskich, które nakazały Polsce wdrożenie takiej koncepcji kontroli wewnętrznej w administracji publicznej, która zawierałaby w sobie kryteria: skuteczności, wydajności, legalności oraz terminowości w zarządzaniu jednostką. Tak więc funkcjonująca przed 2009 rokiem koncepcja kontroli finansowej, zastąpiona została szerszym pojęciem – kontrolą zarządczą.

Zobacz także: Inwentaryzacja w jednostkach sektora finansów publicznych

W myśl art. 68 ustawy kontrola zarządcza to ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny oraz terminowy. Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie:

REKLAMA

- zgodności działania z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi,
- skuteczności i efektywności działania,
- wiarygodności sprawozdań,
- ochrony zasobów,
- przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania,
- efektywności i skuteczności przepływu informacji,
- zarządzania ryzykiem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawodawca zawarł w art. 69 ustawy delegację dla Ministra Finansów do opracowania wytycznych i standardów funkcjonowania kontroli zarządczej. Ogłoszony w dniu 16 grudnia 2009 r. Komunikat w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych zawiera 22 standardy pogrupowane w 5 kategoriach, tj.: środowisko wewnętrzne, zarządzanie ryzykiem, mechanizmy kontroli, informacja i komunikacja oraz monitorowanie i ocena. Standardem o charakterze stricte finansowym jest standard Nr 14 Szczegółowe mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych.

Zadaj pytanie: Forum

W myśl Ministra Finansów w każdej jednostce sektora finansów publicznych winny funkcjonować takie mechanizmy kontroli operacji gospodarczych i finansowych, które pozwolą na pełne i rzetelne dokumentowanie i rejestrowanie wszystkich zachodzących operacji. Jest to nawiązanie do art. 40 ustawy, mówiącego o szczególnych zasadach rachunkowości obowiązujących w sektorze publicznym. Zgodnie z nim, jednostki mają obowiązek ewidencjonować wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, w tym także zaangażowanie środków. Standard Nr 14 ma również związek z art. 54 ustawy, nakładającym na głównego księgowego jednostki obowiązek kontrolowania kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji finansowych i gospodarczych. Standard 14 mówi o tym, że wszelkie operacje finansowe winny być autoryzowane przez kierownika jednostki, bądź osoby przez niego upoważnione. Cytowana regulacja pozostaje w związku z art. 53 ustawy, zgodnie z którym to właśnie kierownik jednostki jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej.

Zgodnie z zaleceniem Ministra Finansów jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane są do wprowadzenia podziału kluczowych obowiązków dotyczących zatwierdzania, realizacji i rejestrowania operacji finansowych pomiędzy różnych pracowników. Służą temu funkcjonujące od lat różne poziomy kontroli finansowej, tj.:

- wstępna ocena celowości zaciągania zobowiązań: analiza potrzeb, określenie szacunkowej wysokości zobowiązania, zbadanie projektów dokumentów skutkujących zaciągnięciem zobowiązania oraz sprawdzenie jego zgodności z planem finansowym i harmonogramem;
- kontrola merytoryczna: sprawdzenie zgodności przedmiotu zamówienia z wnioskiem lub umową, kontrola jego ceny i jakości, oraz potwierdzenie wykonania dostawy lub świadczenia usług;
- kontrola formalno-rachunkowa: sprawdzenie czy dokumenty dotyczące operacji gospodarczej są zgodne z przepisami prawa oraz wolne od błędów rachunkowych;
- wstępna kontrola operacji gospodarczej: złożenie przez głównego księgowego jednostki podpisu, świadczącego o tym, że nie zgłasza on zastrzeżeń do dokonanej wcześniej przez właściwych pracowników oceny merytorycznej, formalnej i rachunkowej, oraz że zobowiązania mieszczą się w planie finansowym oraz harmonogramie, a jednostka posiada środki finansowe na ich pokrycie. 

Pozostałe standardy kontroli zarządczej określonej w Komunikacie Ministra Finansów (m.in. ochrona posiadanych zasobów, czy też bezpieczeństwo systemów informatycznych) również mają wpływ na jakość procesów kontroli finansowej. Pozytywnie wpływają na poprawę kompetencji zawodowych prawników, propagowanie postaw etycznych, doskonalenie struktur organizacyjnych oraz poprawę przepływu informacji. Służą skuteczniejszemu zarządzaniu finansami, co przekłada się wprost na zwiększenie efektywności administracji publicznej.

Polecamy serwis: Audyt i kontrola

Aneta Terlikowska–Bohaczek - główna księgowa jednostek sektora finansów publicznych, specjalista w zakresie rachunkowości budżetowej, trener szkoleń adresowanych do sektora finansów publicznych.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

REKLAMA

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

REKLAMA