REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zarządzanie ryzykiem w sektorze publicznym

Marcin Dublaszewski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kierownikowi jednostki w osiąganiu postawionych przed jednostką sektora finansów publicznych celów pomaga zarządzanie ryzykiem. Bez wątpienia zarządzanie ryzykiem może być solidnym filarem codziennej pracy komórek organizacyjnych.

REKLAMA

Tym, co odróżnia zarządzanie ryzykiem od audytu wewnętrznego, jest jego umocowanie prawne. Minister finansów w komunikacie nr 13 z 30 czerwca 2006 r. określił standardy kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych (Dz. Urz. Min. Fin. nr 7, poz. 58). Jak zapisano w samych standardach oraz komunikacie, nie stanowią one przepisów prawa powszechnego, są jedynie wytycznymi do tworzenia procedur kontroli finansowej. Ponadto w art. 47 pkt 3 ustawy o finansach publicznych zapisano polecenie tworzenia wspomnianych wyżej procedur z uwzględnieniem standardów kontroli finansowej. Bez wątpienia zarządzanie ryzykiem może być solidnym filarem codziennej pracy komórek organizacyjnych. Sektor prywatny, będący wzorem do naśladowania pod względem efektywności procesów zarządzania, korzysta z zalet tego procesu od dawna, co dowodzi, że mimo braku bezpośredniego polecenia warto wdrożyć zarządzanie ryzykiem w sektorze publicznym.

REKLAMA

Standardy kontroli w punktach dotyczących ryzyka (pkt 6-9) wskazują, przy większości czynności, kierownika jednostki oraz upoważnionych przez niego pracowników jako odpowiedzialnych za przebieg tego procesu. Dlatego też kierownik powinien mieć wiedzę i zatwierdzać kluczowe czynności związane z analizą ryzyka oraz działaniami zaradczymi.

Realizacja celów

Istota ryzyka związana jest z realizacją celu oraz przeszkodami w jego osiągnięciu. Analizę ryzyka należy zawsze rozpocząć od przeglądu celów, przed jakimi stoi jednostka - zapisanymi w ustawie bądź w strategii. Warto wspomnieć, że realizacja punktu 6 standardów kontroli finansowej - w jednostce sporządza się co najmniej roczny plan pracy jednostki określający poszczególne cele i zadania jednostki, mierzalne wskaźniki lub kryteria ich realizacji, komórki organizacyjne odpowiedzialne za ich realizację oraz zasoby, w szczególności osobowe, finansowe, rzeczowe, przeznaczone do ich realizacji - wiąże się z wprowadzeniem budżetu zadaniowego, który najpełniej oddaje ideę tego zapisu. Istotne jest uświadomienie sobie, że każdy aspekt funkcjonowania danej jednostki związany jest z ryzykiem niepowodzenia, a świadome przeciwdziałanie ryzyku jest skuteczniejsze niż jego ignorowanie (do czasu aż się zmaterializuje).

Proces zarządzania ryzykiem można podzielić na etapy. Najważniejsze elementy wymienione w standardach to: identyfikacja ryzyka, analiza ryzyka, reakcja na ryzyko i działania zaradcze.

REKLAMA

Zgodnie ze standardami identyfikację przeprowadzać należy systematycznie, co najmniej raz w roku. Proces identyfikacji jest niezwykle istotny - wystąpienie błędu na tym etapie rzutuje na całość procesu. Możliwym błędem może być pominięcie istotnego ryzyka lub zidentyfikowanie nieistniejącego w rzeczywistości ryzyka. O ile to drugie da się skorygować w kolejnych etapach, pominięcie kluczowego ryzyka będzie miało poważne skutki. Identyfikacji nie należy lekceważyć. Konkretny sposób jej realizacji zależny jest od danej jednostki organizacyjnej. Należy pamiętać o zaangażowaniu w proces pracowników mających największą wiedzę na temat funkcjonowania danej komórki organizacyjnej, procesu czy projektu. Wspominany wcześniej podręcznik wdrożenia systemu zarządzania ryzykiem w administracji publicznej w Polsce zawiera zalecane listy kontrolne, których stosowanie zapewni metodyczny przegląd danego obszaru, tj. zminimalizuje prawdopodobieństwo pominięcia jakiegoś ryzyka.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dla dobrej identyfikacji warto wcześniej pogrupować czynniki ryzyka dotyczące systemów informatycznych, w szczególności czynniki wynikające ze źródeł zewnętrznych, o charakterze finansowym, wynikające ze specyfiki prowadzonej działalności, związane z zarządzaniem.

Skala ryzyka

Zidentyfikowane ryzyka należy poddać analizie. Sam opis ryzyk, na jakie narażona jest jednostka, nie daje pełnej informacji niezbędnej do zarządzania nim. Analizę wykonuje się w dwóch wymiarach - oceniając prawdopodobieństwo materializacji się ryzyka oraz jego wpływu na funkcjonowanie jednostki/komórki. Zarówno dla prawdopodobieństwa jak i skutku należy zdefiniować skalę i jej znaczenie. Przykładowa skala prawdopodobieństwa od 1 do 5 powinna być uzupełniona o wartości procentowe (szansa wystąpienia). Podobnie opisuje się stopnie oddziaływania - można posługiwać się potencjalnymi stratami (w jednostkach pieniężnych) oraz oddziaływaniem na bieżące lub strategiczne funkcjonowanie jednostki. Wartościowanie zidentyfikowanych wcześniej rodzajów ryzyka powinno mieć formę pisemną, by dokumentacja tego procesu służyła pomocą przy kolejnych wartościowaniach oraz umożliwiała nadzór nad poszczególnymi etapami.

Ostatnim etapem zarządzania ryzykiem jest reagowanie. Dokonane wcześniej opisy i wartościowanie mają sens tylko wtedy, gdy na ich podstawie kierownictwo podejmie zdecydowane działania mające na celu ograniczenie narażenia jednostki na niepowodzenie. Kierownicy komórek organizacyjnych bądź osoby odpowiedzialne za dane rodzaje ryzyka (na etapie identyfikacji każdemu ryzyku należy przypisać osobę odpowiedzialną za prawidłowe funkcjonowanie danego obszaru) powinni zaproponować działania zaradcze oraz opisać, w jaki sposób dotychczas reagowali na ryzyko i z jakim skutkiem. Reakcje na ryzyko ująć można w cztery podstawowe grupy:

• tolerowanie ryzyka - kierownictwo świadomie decyduje się podjąć ryzyko, innymi słowy nie podejmuje się żadnych dodatkowych działań,

• transfer ryzyka - przeniesienie ryzyka na podmiot zewnętrzny. Przykładem jest ubezpieczenie mienia. Najczęściej łączy się z dodatkowymi kosztami,

• podjęcie działań zmniejszających ryzyko - jest to najczęstsza reakcja. Przykład to wprowadzanie dodatkowych procedur kontrolnych w danym procesie,

• zakończenie działań obarczonych danym ryzykiem. W przypadku jednostek sektora finansów publicznych taka reakcja jest najmniej prawdopodobna.

Opracowanie metodyki

Proces zarządzania ryzykiem powinien być powtarzalny. Kierownictwo jednostki powinno opracować metodykę, dostosowując wymienione wcześniej elementy do swojej jednostki. Zaleca się, by ten wewnętrzny akt prawny precyzował odpowiedzialność za zarządzanie ryzykiem, sposób identyfikacji i analizy, terminy przesyłania dokumentów oraz ich wzory. Istotną sprawą jest wyznaczenie komórki organizacyjnej, do której spływają zbiorcze dane na temat ryzyka. Komórka ta dokonywałaby ponownej analizy przesłanego materiału i tworzyła na jego podstawie roczny raport na temat ryzyka. Raport zawierałby listę zidentyfikowanych i opisanych rodzajów ryzyka wraz z działaniami zaradczymi. Rolą kierownika jednostki byłoby zatwierdzenie raportu oraz określenie akceptowalnego poziomu ryzyka.

Czytaj także: System zarządzania jakością w jednostkach samorządu terytorialnego>>

Idea akceptowalnego poziomu ryzyka wynika z faktu, iż ograniczenie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń negatywnych do zera jest niemożliwe. Należy określić, do osiągnięcia jakiego poziomu bezpieczeństwa dążymy. Raport roczny wraz z dodatkową sprawozdawczością dotyczącą skuteczności działań ograniczających ryzyko stanowi duży wkład w usprawnienie działania jednostki.

7 KROKÓW ANALIZY RYZYKA

1 Opracowanie metodologii zarządzania ryzykiem w danej jednostce.

2 Przeprowadzenie cyklu wewnętrznych szkoleń z zakresu identyfikacji i pomiaru ryzyka.

3 Przeprowadzenie identyfikacji ryzyka oraz jego opis.

4 Wartościowanie ryzyka - wyskalowanie jego prawdopodobieństwa oraz skutku.

5 Opracowanie działań zaradczych - reagowanie.

6 Bieżące monitorowanie kluczowych ryzyk.

7 Kolejna identyfikacja (co najmniej raz w roku).

Marcin Dublaszewski

audytor wewnętrzny Komendy Wojewódzkiej Policji w Olsztynie, posiada kwalifikacje CIA oraz CGAP

go@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce, Wrocław i Jarocin już to zrobiły ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc, Jarocina i Wrocławia pokazują, że tak.

REKLAMA

EU Navigate. Program wsparcia dla osób starszych z chorobą nowotworową

Zapraszamy do udziału w projekcie EU NAVIGATE prowadzonym przez Pracownię Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum działającą pod kierunkiem pani profesor Katarzyny Szczerbińskiej.

Co z telefonami komórkowymi w szkołach? MEN odpowiada na ważne pytania

„W 2025 r. minister edukacji planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych.” - zapowiedziała wiceministra Katarzyna Lubnauer w odpowiedzi na interpelację poselską.

W styczniu lekarze zdiagnozowali ok. 300 tys. zachorowań na grypę. W tym sezonie zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób

GIS poinformował, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 w związku z powikłaniami grypy zmarło prawie tysiąc osób. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciw zaszczepiło się w tym sezonie niespełna 1,7 mln osób. Zapasy szczepionek są, brak tylko chętnych do szczepień.

Usługi sąsiedzkie, teleopieka dla seniorów. Do 7 lutego 2025 r. gminy mogą składać wnioski o dofinansowania

Teleopieka dla seniorów. Gminy mogą składać wnioski o dofinansowania. Kto będzie mógł skorzystać z usług sąsiedzkich, w tym m.in. z dostępu do tzw. „opieki na odległość”? Ile wynosi dofinansowanie w ramach rządowego programu "Korpus Wsparcia Seniorów" na 2025 r.?

REKLAMA

Ile wynosi liczba ludności Polski na koniec 2024 roku? [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny podał wstępne szacunkowe dane dotyczące liczby ludności w Polsce na koniec 2024 r. Jest spadek.

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

REKLAMA