REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dochodzenie kar umownych przez samorządy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dariusz Jagiełło
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Każda jednostka samorządowa musi liczyć się z tym, że nie wszyscy wykonawcy prawidłowo wywiązują się z zawartych umów. Niekiedy nawet uzyskanie należnego świadczenia na podstawie umowy jest możliwe dopiero po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu. Dlatego przy konstruowaniu umowy warto pamiętać o bardzo użytecznym narzędziu dyscyplinowania nierzetelnego wykonawcy, jakim jest kara umowna.

Ustawa Prawo zamówień publicznych nie reguluje spraw odnoszących się do wykonywania umowy ani dochodzenia roszczeń z tytułu zawartych umów o zamówienie publiczne. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, strony umowy mogą zastrzec kary umowne na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania. Nie precyzują one jednak, jakiego rodzaju nienależyte wykonanie zobowiązania stanowić może przesłankę żądania kary umownej. W związku z tym uznać należy, iż może ona mieć zastosowanie w każdym przypadku, jeżeli tylko zobowiązanie zostanie wykonane w sposób nie w pełni odpowiadający warunkom umowy. Wysokość kar umownych kształtowana jest wolną wolą stron i jest tylko od nich zależna.

REKLAMA

Dostawa po terminie

Jeżeli dostawa została zrealizowana po terminie określonym w umowie, to obowiązkiem kierownika jednostki sektora finansów publicznych będzie domaganie się od dostawcy kary umownej - orzekła Główna Komisja Orzekającej (sygn. akt DF/GKO-4900-57/61/RN-20/07 /2356). W związku z powyższym kierownik zamawiającego ma obowiązek, a nie tylko możliwość dochodzenia od dostawcy kar za nienależyte wywiązanie się z umowy. Kary umowne mają charakter sankcji za nienależyte wykonanie zobowiązania spowodowane niedochowaniem przez wykonawcę należytej staranności, i pełnią funkcję odszkodowawczą. Lecz jest to również pewnego rodzaju gwarancja dla jednostek samorządowych w wypadku podjęcia współpracy z nierzetelnym wykonawcom. Karę taką można porównać z odsetkami za opóźnienie w zapłacie, które to wierzyciel zgodnie z treścią powyższego orzeczenia musi naliczyć bez względu na przyczynę opóźnienia. W związku z tym zastosowanie ma wyłącznie zwłoka w realizacji dostawy.

Kontrola oferentów

Jednostki samorządowe mają obowiązek wydatkowania środków finansowych zgodnie z procedurami przetargowymi oraz ustawą o finansach publicznych. W toku postępowania mają możliwość kontrolowania, czy oferenci wykazali należytą staranność w wykonywaniu wcześniej uzyskanych zamówień publicznych. Niewątpliwie może dojść do naliczenia wykonawcom przez zamawiających kar umownych, o ile takie zostały zastrzeżone. Jednakże, mając na uwadze charakter kar umownych, należy przyjąć, że naliczenie takiej kary, a nawet jej zaakceptowanie i zapłacenie przez wykonawcę, nie dowodzi jeszcze, że wykonawca wykonał zobowiązanie z nienależytą starannością. Sam fakt zapłacenia przez wykonawcę kary na podstawie umowy zawartej na skutek zamówienia publicznego nie przesądza o wykonaniu takiego zamówienia z nienależytą starannością, zatem nie może stanowić podstawy do wykluczenia takiego wykonawcy z postępowania o udzielenie kolejnego zamówienia publicznego. Obciążenie wykonawcy karami umownymi spowoduje natomiast ujemną konsekwencję dla wykonawcy, gdyż zamawiający nie będzie mógł wystawić pozytywnych referencji za wykonanie dostawy, co może doprowadzić do sytuacji, w której nierzetelnemu wykonawcy w kolejnych procedurach przetargowych zabraknąć może pozytywnych referencji, by spełnić warunki udziału w postępowaniu, jeżeli takie zostaną opisane przez zamawiającego.

 

Kary umowne

REKLAMA

Zamawiający powinni skorzystać z bardzo skutecznego narzędzia, jakim jest wprowadzenie do przyszłej umowy zapisów dotyczących kar umownych. Chodzi tu o możliwość złagodzenia szkody poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej, wynikającej z kary umownej. Dzięki wprowadzeniu zapisu o karze umownej niewykonanie dostawy w terminie w niej określonym jest niejednokrotnie jedyną możliwością rekompensaty wynikłego opóźnienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zastrzeżona kwota kary umownej obowiązuje zawsze, bez względu na rzeczywistą wartość poniesionej szkody. Dzięki temu wysokości szkody nie trzeba udowadniać w ewentualnym procesie sądowym, co stanowi istotne ułatwienie procesowe dla jednostek samorządowych. Ponadto kara umowna nie będzie zmniejszona, nawet jeżeli szkoda okaże się być nie tak znaczna, jak przewidywano przy konstruowaniu umowy (o ile kara nie jest rażąco wygórowana). Ponadto jednostki samorządowe mają pewność, iż wysokość kary umownej pozostanie zawsze na tym samym poziomie (określonym w umowie), nawet w sytuacji, gdyby jej wysokość przerosła wartość szkody.

REKLAMA

Kolejnym zabezpieczeniem zamawiającego stać się może wprowadzenie do umowy zapisu o uprawnieniu do dochodzenia odszkodowania w wysokości przenoszącej wartość zastrzeżonej kary umownej na zasadach ogólnych. Zapis taki uprawniał będzie do dochodzenia przewidzianych kar umownych, a gdyby zamawiający uznał, że w jego ocenie jest to zbyt niska kwota, może wystąpić na drogę sądową z żądaniem zapłaty wyższej kwoty.

Wprowadzenie do umowy z wykonawcą wskazanych powyżej zapisów stanowi bardzo korzystną dla jednostek samorządowych konstrukcję. Ponadto mają one obowiązek złożyć oświadczenie o potrąceniu, wskazując na okres zwłoki w dostawie lub ewentualnie w wydaniu rzeczy, wysokość sumy potrącenia oraz wysokość ostatecznej kwoty, jaka zostanie przekazana na konto bankowe wykonawcy wskazane na fakturze, co będzie bezpośrednim następstwem powyższego zapisu. Warto zaznaczyć, iż w takiej sytuacji obowiązkowe będzie wyłącznie złożenie nierzetelnemu wykonawcy oświadczenia o potrąceniu. Nie ma wymogu akceptacji, czy ustosunkowania się do tego drugiej strony, jeżeli możliwość taką zaakceptowała podpisując umowę.

Jeżeli zatem jednostki samorządowe przystępujące do zawarcia umowy z potencjalnymi wykonawcami chciałyby uzyskać dodatkowe zabezpieczenie, powinny koniecznie umieścić zapisy dotyczące kar umownych.

PRZYKŁADOWY ZAPIS UMOWNY

• zamawiający zastrzega sobie możliwość potrącenia kar umownych z faktury wystawionej przez dostawcę

• zamawiający zastrzega sobie prawo dochodzenia odszkodowania przewyższającego zastrzeżone kary umowne, w przypadku gdy nie pokryją wartości poniesionych szkód

Dariusz JagieŁŁo

gp@infor.pl

• DARIUSZ JAGIEŁŁO

prawnik zajmujący się zamówieniami publicznymi w Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Warszawie

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czym jest IOSKU? ZUS udostępnił informacje za 2024 rok

ZUS udostępnił informacje o stanie konta ubezpieczonego za 2024 rok. Dostęp do niej można uzyskać za pośrednictwem platformy usług elektronicznych eZUS. Łącznie przekazał prawie 24 mln informacji.

Na kilkunastu kąpieliskach nad Bałtykiem pojawiły się czerwone flagi

Na kilkunastu kąpieliskach w województwach pomorskim i zachodniopomorskim pojawiły się czerwone flagi. Powodem są m.in. wysokie fale na Bałtyku i silne prądy wsteczne oraz zakwit sinic.

Polska kolej w ofensywie inwestycyjnej dzięki miliardom z KPO

Setki kilometrów modernizowanych torów i sieci trakcyjnej, nowe stacje i przystanki, zaawansowane technologie sterowania ruchem, bezkolizyjne skrzyżowania i lepszy dostęp do kolei w mniejszych miejscowościach. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. realizują największy od dziesięcioleci program inwestycyjny.

Na wypadek wojny, suszy i pożaru obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę. Przepisy o ochronie ludności cywilnej

Będzie nowy obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę w każdej gminie. Wprowadzają go przepisy o ochronie ludności cywilnej. Chodzi tu o zabezpieczenie w razie wojny, suszy czy pożarów.

REKLAMA

Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

REKLAMA

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

UE przedłuża przepisy dot. magazynowania gazu do 2027 r. Obowiązek zapełnienia magazynów przed zimą

Unia Europejska przedłuża przepisy dotyczące magazynowania gazu do 2027 roku. Państwa członkowskie mają obowiązek zapełnienia magazynów gaz przed zimą. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu.

REKLAMA