Podatek od czynności cywilnoprawnych

Kto jest podatnikiem?

Zakres podmiotowy podatku od czynności cywilnoprawnych obejmuje osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, na których ciąży obowiązek podatkowy określony w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Rozkład ciężaru podatkowego określa ustawa. Dla przykłady obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży spoczywa na kupującym, przy umowie zamiany na stronach czynności, przy umowie darowizny na obdarowanym, przy umowie dożywocia na nabywcy własności nieruchomości.

Zobacz także: PIT 2011 - zmiany w zwolnieniach dla emerytów, rencistów, członków rodzin zmarłych pracowników

Zakres przedmiotowy podatku

Zakres przedmiotowy ściśle określa ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, która w art. 1. w sposób enumeratywny wymienia czynności podlegające opodatkowaniu tymże podatkiem. Ustawowy katalog ma charakter zamknięty co oznacza, że przepisom ustawy podlegają wyłącznie czynności w nim wskazane. Dlatego też podatkiem objęte są następujące czynności:

• Umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych

• Umowa pożyczki

• Umowa darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy

• Umowa dożywocia

• Umowa o dział spadku oraz o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub opłat.

• Ustanowienie hipoteki

• Ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności

• Umowa depozytu nieprawidłowego

• Umowa spółki

Zobacz: Umowy

Analizując powyższy katalog łatwo zauważyć, że nie należą do niego umowy mieszane ani nienazwane.

Drugą przesłanką obok katalogu czynności, warunkującą opodatkowanie omawianym podatkiem jest położenie przedmiotu opodatkowania. Otóż według ustawy opodatkowaniu podlegają te czynności cywilnoprawne, których przedmiot znajduje się na terytorium Polski tzn. rzecz znajduje się bądź prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Polski. W pewnych okolicznościach opodatkowanie p. c. c. rzeczy bądź praw majątkowych znajdujących się poza granicami kraju także jest możliwe. W tym celu jednak muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki: nabywca musi mieć miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce oraz czynność musi być dokonana na terytorium Polski.

Zobacz: Rozliczenie podatkowe małżonków na preferencyjnych warunkach

Wyłączenia

Ustawa p. c. c., oprócz powyżej omówionego katalogu, wymienia także czynności, które wyłączone są spod opodatkowania. Podstawa wyłączenia może wynikać z: