Awaria systemu a akta stanu cywilnego

RPO i akta stanu cywilnego. Jakie mamy prawa, gdy system komputerowy zawodzi?

Obywatel nie mógł się doczekać wydania aktu zgonu dla bliskiej osoby, przez co utrudniona była organizacja pogrzebu. Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o wyjaśnienia i interwencję.

MSWiA odpowiada: - Rzeczywiście, zdarzają się kłopoty, ale są na to procedury szczególne.  Jeśli urząd stanu cywilnego nie może wydać aktu zgonu z powodu kłopotów z systemem komputerowym, to można zorganizować pogrzeb bez aktu zgonu. Wystarczy część karty zgonu dla administracji cmentarza z adnotacją o zgłoszeniu zgonu. Potem otrzymuje się bezpłatnie odpis aktu zgonu, który trzeba dostarczyć administracji cmentarza.

Redakcja poleca: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 (książka)

Skąd się wzięły  te kłopoty?

Od 1 września 2015 r. akta stanu cywilnego są prowadzone elektronicznie. Komputeryzacja nie była oczywiście celem dla siebie –  chodziło o to, by obywatele mogli dostawać odpisy  aktów stanu cywilnego w dowolnej miejscowości – tam, gdzie mieszkają lub pracują – a nie tam, gdzie papierowy dokument został kiedyś sporządzony.

Obywatel ma prawo do odpisu akt stanu cywilnego z elektronicznego obrotu aktami stanu cywilnego:

• w ciągu 7 dni roboczych – jeśli papierowe akta znajdowały się w urzędzie, do którego się zwrócił
• w ciągu 10 dni roboczych – jeśli papierowe akta znajdują się w innym urzędzie

Redakcja poleca: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 (książka)

Kiedy system ruszał, centralna baza akt stanu cywilnego była pusta – zapełnia się stopniowo nowymi wpisami (śluby, narodziny, zgony). Wpisy archiwalne trafiają tam wtedy, gdy obywatel zwróci się o odpis akt stanu cywilnego.  To z tym jest największy kłopot, bo żeby wydać obywatelowi odpis, należy najpierw dane przenieść do systemu elektronicznego obrotu aktami stanu cywilnego (ale potem dane będą już na stałe w systemie – o kolejny odpis będzie już łatwo). Jeśli akt nie ma w urzędzie, to sprawność obsługi obywatela zależy od pracy kolejnego urzędu.

Większość z nas występuje o odpisy aktów w dużych miastach. Największy problem jest w Warszawie. Nie tylko ze względu na liczbę wniosków obywateli. Bo Warszawie są też największe w kraju zbiory aktów stanu cywilnego (w tym tzw. akta zabużańskie czy rejestry małżeństw przed polskimi konsulami). To znaczy, że urzędy stanu cywilnego bardzo często zwracają się do Warszawy o akta. Zatem dobra organizacja warszawskiego Urzędu Stanu Cywilnego jest kluczowa dla całego kraju.