Zbiórki publiczne po nowemu: zgłoszenie zamiast zezwolenia

W tym tygodniu Rada Ministrów przyjęła założenia do nowej ustawy o zbiórkach publicznych, która zliberalizować ma zasady ich prowadzenia. Upoważniła jednocześnie MAC do przygotowania projektu, który byłby rozwiązaniem jeszcze dalej idącym, jeśli chodzi o zmniejszanie rygorów w tym zakresie.

Nowa ustawa - do której założenia przygotowało Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji we współpracy z organizacjami pozarządowymi - ma zastąpić tę obowiązującą od 1933 r., która na zbiórki publiczne pozwala wyłącznie po uzyskaniu urzędowej zgody.

Jak podkreśla MAC, nowej ustawie przyświecać ma zupełnie inne podejście: państwo powinno ułatwiać dobroczynność, tworząc jedynie ramy organizacyjne tam, gdzie to konieczne. Według MAC mnożenie wymagań proceduralnych nie pomaga dobroczynności; kontrola społeczna i stosowanie ogólnie obowiązujących przepisów karzących oszustwa czy nadużycia podatkowe są bardziej wskazane w nowoczesnym społeczeństwie.

Obowiązująca ustawa definiuje zbiórkę publiczną jako zbieranie ofiar w gotówce lub naturze; od 2003 r. funkcjonuje rozporządzenie, które rozszerza definicję m.in. o wpłaty na konto i sprzedaż przedmiotów i usług (chodzi np. o charytatywne sms-y).

Nowe propozycje zawężają tę definicję - zbiórką będzie tylko zbieranie darów lub gotówki w przestrzeni publicznej. To - jak podkreśla MAC - sytuacja wyjątkowa, gdyż ani zbierający i darczyńca nie znają się, nic też nie rejestruje liczby darów czy przepływu środków. W każdym innym przypadku (przelew, sms) darczyńca wie, komu wysyła środki, a po transakcji pozostaje ślad.

Obecnie obowiązująca ustawa przewiduje, że każdy, kto chce prowadzić zbiórkę publiczną, musi ubiegać się o pozwolenie na jej przeprowadzenie, a po zakończeniu zbiórki rozliczyć się z jej przeprowadzenia. Nowe przepisy mają znieść obowiązek uzyskania pozwolenia na organizację zbiórki. Jedynie w przypadkach zbiórek publicznych w formie ofiar w gotówce i w naturze prowadzonych w miejscach publicznych będzie wymagane zgłoszenie zbiórki oraz przedstawienie sprawozdania, które będą widoczne dla wszystkich na ogólnopolskim portalu internetowym.

Nie będzie obowiązku zgłoszeniowego i sprawozdawczego w przypadku takich form zbierania ofiar, które umożliwiają zidentyfikowanie darczyńcy oraz drogi przepływu pieniędzy lub darów, czyli np. przelewów na konta bankowe, wpłat na konto on-line, wpłat za pomocą sms-ów. Pozyskane w ten sposób środki są ewidencjonowane i dostępne dla instytucji kontrolnych. Obowiązek zgłoszeniowy i sprawozdawczy nie obejmie też zbierania ofiar, które ma polegać na publikowaniu w mediach i internecie apeli o przekazywanie wpłat na konto lub przesyłanie sms-ów na określony numer.