REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spis powszechny ludności i mieszkań - nowe zadanie JST na rok 2021

Subskrybuj nas na Youtube
Spis powszechny ludności i mieszkań - nowe zadanie JST na rok 2021./ fot. Fotolia
Spis powszechny ludności i mieszkań - nowe zadanie JST na rok 2021./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W życie weszła uchwalona przez Sejm ustawa z 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (dalej: ustawa spisowa). Zatem w kolejnych latach na obszarze Polski zostaną przeprowadzone dwa obowiązkowe spisy powszechne. Pierwszy, o którym pisaliśmy szerzej w poprzednim numerze GSiA, odbędzie się już w roku 2020 i będzie powszechnym spisem rolnym. Drugi, zaplanowany do przeprowadzenia w roku 2021, będzie dotyczył pozyskania aktualnych informacji o liczbie ludności i charakterystyce gospodarstw domowych oraz warunków mieszkaniowych i stanie zasobów mieszkaniowych i budynkowych na wszystkich szczeblach podziału terytorialnego kraju. Choć temat spisu powszechnego planowanego na rok 2021 wydaje się odległy, już niebawem gminy powinny zacząć planować przeprowadzenie działań umożliwiających sprawne przeprowadzenie tak dużego przedsięwzięcia.
Spis powszechny jest jednym z najbardziej miarodajnych narzędzi do pozyskania istotnych informacji o funkcjonowaniu społeczeństwa, jego liczebności i aktualnym statusie. Szczególne znaczenie spisu powszechnego wyraża się w sposobności pozyskania informacji na poziomie lokalnym, w efekcie otrzymujemy zaktualizowany i pełny obraz społeczeństwa w kontekście szczegółowych charakterystyk definiujących społeczności lokalne

Na podstawie przepisów Unii Europejskiej państwa członkowskie są zobowiązane do przeprowadzenia narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań raz na 10 lat, zatem biorąc pod uwagę, że ostatni taki spis był przeprowadzony w 2011 r., termin przeprowadzenia spisu w roku 2021 jest w pełni uzasadniony. Przyjęta przez sejm ustawa daje podstawy prawne do przygotowania, zorganizowania oraz przeprowadzenia takiego spisu w odniesieniu do osób fizycznych na terytorium RP w przyjętym terminie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2021 r., według stanu na dzień 31 marca 2021 r.

REKLAMA

REKLAMA

Uczestnictwo w narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. jest obowiązkowe.

Organizacja prac spisowych i metody zbierania danych

Po raz pierwszy w historii polskiej statystyki udział obywateli w spisie powszechnym będzie obligatoryjny, zatem na każdej pełnoletniej osobie ciąży obowiązek wypełnienia formularza spisowego. W celu ograniczenia kosztów przeprowadzenia spisu, ustawodawca w art. 15 ustawy spisowej wskazał, że podstawową formą przekazania pożądanych informacji przez osobę objętą spisem w 2021 r. będzie tzw. samospis internetowy przeprowadzany za pośrednictwem interaktywnej aplikacji udostępnionej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego. O ile w teorii takie rozwiązanie wydaje się być uzasadnione, o tyle może się ono okazać niekoniecznie powszechnie stosowaną praktyką. Problem z masowym wykorzystaniem interaktywnego narzędzia może być szczególnie odczuwalny w mniejszych gminach, gdzie dostęp do szerokopasmowego internetu mimo wszystko jest wciąż ograniczony, nie bez znaczenia w tym kontekście jest również kwestia braku zaufania części obywateli do przekazywania dotyczących ich danych za pośrednictwem systemów informatycznych. Zatem w sytuacji, w której osoba fizyczna ze względów na brak odpowiednich warunków techniczno-materialnych nie przeprowadzi samospisu internetowego we własnym zakresie, na terenie gminy zostanie jej bezpłatnie udostępnione odpowiednie pomieszczenie wyposażone w sprzęt komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem umożliwiającym dokonanie czynności samospisu internetowego. Dodatkowo, na ewentualny wniosek osoby korzystającej z takiego pomieszczenia, w czasie dokonywania samospisu powinna zostać jej zapewniona niezbędna pomoc w zakresie obsługi interaktywnej aplikacji. Odpowiednio przygotowane do tego celu pomieszczanie oraz pomoc przy obsłudze aplikacji spisowej na poziomie lokalnym zapewnia gminny komisarz spisowy.

Na czas przeprowadzania spisu powszechnego w urzędach obsługujących wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) oraz gminnych jednostkach organizacyjnych trzeba będzie udostępnić pomieszczenia wyposażono w sprzęt komputerowy z udostępnioną interaktywną aplikacją do przeprowadzenia samospisu internetowego, dodatkowo obywatel korzystający z takiego rozwiązania ma mieć zapewnioną niezbędną pomoc w zakresie obsługi udostępnionej aplikacji.

REKLAMA

Zobacz: Zadania

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pomimo proponowanych rozwiązań promujących wykonywanie czynności spisowych w formie elektronicznej samodzielnie przez obywateli nieuniknione będą sytuacje, w których osoby objęte spisem nie będą mogły dopełnić obowiązku w takim trybie, czy to ze względu na stan zdrowia czy inny uzasadniony interes własny. W takich przypadkach dane będą zbierane w formule wywiadu telefonicznego lub wywiadu bezpośredniego odpowiednio przez rachmistrzów telefonicznych i rachmistrzów terenowych.

Zadania gminy w ramach prac spisowych

W ustawie spisowej w art. 24 ust. 1 literalnie wskazano zadania z zakresu administracji rządowej, których realizację w ramach prac spisowych powierzono gminom. Większość z tych zadań wymaga odpowiednio wcześniejszego przygotowania chociażby takie, które wiążą się bezpośrednio z procesem pozyskania i przeszkolenia osób wykonujących na terenie gminy czynności spisowe. Do najważniejszych i najbardziej wymagających zadań gminy w procesie przygotowania i przeprowadzenia spisu powszechnego należy zaliczyć przede wszystkim:

  • weryfikację, aktualizację i uzupełnienie wykazu adresowo - mieszkaniowego przekazanego przez Prezesa GUS
  • zapewnienie funkcjonowania gminnych biur spisowych i co się z tym wiąże wcześniej ich przygotowanie
  • zapewnienie, czyli wcześniejsze wytypowanie i przygotowanie, pomieszczeń i sprzętu technicznego do przeprowadzania samospisu internetowego
  • zapewnienie odpowiednich osób, które świadczyć będą niezbędną pomocą w zakresie obsługi interaktywnej aplikacji służącej do przeprowadzenia samospisu internetowego
  • organizację naboru kandydatów na rachmistrzów terenowych oraz zorganizowanie i pomoc w przeprowadzeniu szkoleń i egzaminów dla tych osób - warto zaznaczyć w tym miejscu, że zarówno szkolenia jak i egzaminy przeprowadzane są przez pracowników jednostek samorządu terytorialnego.
  • zapewnienie, w tym wcześniejsze przygotowanie pomieszczeń wraz z wyposażeniem, w których przeprowadzane będą szkolenia i egzaminy dla kandydatów na rachmistrzów terenowych
  • przeprowadzenie na terenie gminy działań popularyzujących spis powszechny oraz monitorowanie tych działań

Środki na realizację i obsługę zadań realizowanych przez gminę w ramach spisu powszechnego zapewnia budżet państwa.

Obowiązki wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

Ustawa spisowa w art. 33 ust. 1 skazuje, że na terenie gminy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) kieruje pracami spisowymi określonymi w ustawie jako gminny komisarz spisowy, jednocześnie wyznacza osobę będącą zastępcą gminnego komisarza spisowego. W ramach powierzonej funkcji gminnego komisarza spisowego, wójt w drodze zarządzenia ma obowiązek utworzenia gminnego biura spisowego, którego pracą w efekcie kieruje. Tworząc gminne biuro spisowe, wójt określa w zarządzeniu skład i organizację pracy biura, mając na względzie zapewnienie prawidłowego i sprawnego wykonywania prac spisowych. Prace spisowe na rzecz gminnych biur spisowych wykonują odpowiednio pracownicy jednostek samorządu terytorialnego.

Ważną informację dla gmin w kontekście planowania przyszłych działań w ramach spisu jest fakt, że w myśl art. 35 ust. 3, do przeprowadzenia naboru kandydatów na rachmistrzów terenowych (jedno z zadań gmin) nie będą miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1986, 2215, z 2019 r. poz. 53, 730, 1655). Niemniej, gminny komisarz spisowy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) zapewnia otwarty i konkurencyjny nabór na rachmistrzów terenowych.

Wyznaczony termin przeprowadzenia spisu powszechnego z dzisiejszej perspektywy może wydawać się stosunkowo odległy, niemniej niektóre działania, takie jak przekazanie Prezesowi Głównego Urzędu Statystycznego danych w ramach prac spisowych, będą musiały zostać podjęte już w pierwszym kwartale przyszłego roku.

Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) zostali zobligowani do przygotowania konkretnych danych jednostkowych i przekazania ich Prezesowi GUS odpowiednio w terminach:

  • do 31.01.2020 r. (wg stanu na 01.01.2020 r.) i do 30.04.2021 r. (wg stanu na 31.03.2021 r.) dane o podatkach i opłatach lokalnych z ewidencji podatkowej nieruchomości z ewidencji podatkowej nieruchomości;
  • do 28.02.2020 r. (wg stanu na 31.12.2019 r.) i do 26.02.2021 r. (wg stanu na 31.2020 r.) dane o świadczeniobiorcach i osobach ubiegających się o przyznanie świadczeń z systemów pomocy społecznej;
  • do 30.04.2021 r. (wg stanu na 31.03.2021 r.) dane o zamieszkanych pomieszczeniach mieszkalnych niebędących mieszkaniami wraz z liczbą osób zamieszkujących te pomieszczenia, dane o lokalizacji zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków, danych o mieszkaniowym zasobie gminnym - adres lokalu mieszkalnego;
  • do 30.04.2020 r. (wg stanu na 31.03.2020 r.) dane dotyczące ewidencji adresów budynków, ewidencji ulic i placów, ewidencji miejscowości;

(por. pkt. 16 Załącznika nr 2 do ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r., Dz.U.2019 poz. 1775)

Witold Trzebnicki

doświadczony pracownik administracji publicznej, specjalista z zakresu prawa samorządowego, ekspert w sprawach społeczno-gospodarczych, działacz na rzecz rozwoju lokalnego

Podstawa prawna

  • art. 1 ust. 2, art. 13, art. 15, art. 16, art. 17 ust. 1, art. 24, art. 33 ust.3 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz.U.2019 poz.1775)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naczelna Rada Lekarska krytykuje rządowe zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Naczelna Rada Lekarska sprzeciwia się propozycji rządu, by w ramach pilnej nowelizacji dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy wprowadzić także zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Samorząd lekarski ocenia, że „uproszczony” tryb uznawania kwalifikacji lekarzy spoza UE stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów i omija właściwą ścieżkę legislacyjną.

Co powinien zawierać plecak ewakuacyjny?

Proponowaną listę najpotrzebniejszych rzeczy można znaleźć w Poradniku Bezpieczeństwa. W publikacji przygotowanej przez MSWiA, MOC i RCB znajdziemy ważne zasady postępowania podczas kryzysu.

Dochody jednostek samorządu terytorialnego [Projekt ustawy]

W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi precyzyjniejsze dopasowanie dochodów osiąganych przez poszczególnych podatników do właściwej JST.

Coraz mniej czasu na plany ewakuacyjne w samorządach

Gminy teoretycznie mają czas na sporządzenie planów ewakuacyjnych do końca 2025 roku. W praktyce jednak trzeba to zrobić wcześniej. Gminne plany stanowią bowiem wkład do planów wojewódzkich. Ustawowy termin dotyczy zaś wszystkich organów ludności i obrony cywilnej.

REKLAMA

E-rejestracja do lekarza od 2026 roku. Sejmowa komisja zdrowia przyjęła projekt ustawy

Sejmowa komisja zdrowia przyjęła projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, wprowadzający centralny system e-rejestracji na wizyty w ramach NFZ. Zmiany mają wejść w życie w 2026 roku i początkowo obejmą kardiologię, mammografię oraz cytologię. Nowe przepisy mają usprawnić dostęp do lekarzy i uporządkować kolejki pacjentów.

Lex szarlatan: nowe przepisy mają ukrócić pseudomedycynę i chronić pacjentów onkologicznych

Wzrost popularności pseudomedycyny i alternatywnych metod leczenia raka stał się poważnym zagrożeniem dla pacjentów. Jesienią mają ruszyć prace nad ustawą Lex szarlatan, która da Rzecznikowi Praw Pacjenta nowe narzędzia do walki z nieuczciwymi praktykami i ochrony chorych przed szarlatanami medycznymi.

Polska przestrzeń powietrzna naruszona przez rosyjskie drony. Uruchomiono procedury obronne

Kilkanaście lecących z Rosji dronów naruszyło nad ranem w środę polską przestrzeń powietrzną. Wojsko podjęło decyzję o ich zestrzeleniu. Armia i służby zostały postawione w stan najwyższej gotowości. Władze apelują o śledzenie komunikatów.

Pakiet antyblackoutowy: nowe prawo ma ochronić Polskę przed blackoutem i cyberzagrożeniami

Ministerstwo Energii wraz z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi (PSE) zaprezentowały właśnie kompleksowy pakiet regulacji prawnych – tzw. pakiet antyblackoutowy – który ma zwiększyć odporność Krajowego Systemu Elektroenergetycznego na awarie, cyberataki oraz zakłócenia. Projekty trafią we wrześniu do wykazu prac Rady Ministrów.

REKLAMA

Mrożenie cen prądu i bon ciepłowniczy coraz bliżej – rząd przyjął projekty ustaw

Komitet Stały Rady Ministrów przyjął trzy kluczowe projekty ustaw, które mają zabezpieczyć domowe budżety: przedłużenie zamrożenia cen energii elektrycznej do końca 2025 roku, wprowadzenie bonu ciepłowniczego dla najuboższych gospodarstw oraz nowelizację przepisów w zakresie zapasów ropy i gazu, by wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne państwa.

ISAC wod-kan: nowe centrum cyberbezpieczeństwa chroniące infrastruktury wodociągowe

W odpowiedzi na rosnące zagrożenia cybernetyczne rząd powołał Centrum Wymiany Informacji i Analiz dla sektora wodno-kanalizacyjnego (ISAC wod-kan), umożliwiające wspólne reagowanie na incydenty, wzmacnianie ochrony systemów i zapewnienie bezpiecznego dostępu do wody dla milionów obywateli.

REKLAMA